Nhã Uyên
04-26-2013, 11:56 AM
Hôm nọ đọc bài "In Hard Times, Open Dissent and Repression Rise in Vietnam" của Thomas Fuller trên tở New York Times, NU muốn post lại đây nhưng khg biết dịch sang tiếng Việt. Nay thấy Lê Quôc Tuấn của XCafeVN có dịch bài viết sang Việt ngữ thì xin phép vì thấy Thomas Fuller tuy là nhà báo từ ngước ngoài, bài viết và bình luận của ông về tình hình kinh tế và chính trị VN hiện nay khá tốt. :-)
Thomas Fuller/The New York Times
Lê Quôc Tuấn XCafeVN dịch Việt ngữ
TP.HCM, Việt Nam - Các giá sách của ông đầy những tác phẩm của Marx, Engels và Hồ Chí Minh, tiêu chuẩn của một sự nghiệp trung thành với đảng Cộng Sản, nhưng Nguyễn Phước Tương, 77 tuổi, nói rằng ông không còn là một tín đồ của chủ nghĩa này nữa. Như rất nhiều người khác ở Việt Nam hiện nay, ông Tương, một cựu cố vấn hai đời Thủ tướng, phát biểu thẳng thắn mạnh mẽ chống lại chính phủ.
"Cơ chế của chúng tôi bây giờ là một chế độ chuyên chế độc đảng," ông nói trong một cuộc phỏng vấn tại tại căn hộ của mình ở ngoại ô thành phố Hồ Chí Minh. "Là người từ bên trong cơ chế - tôi hiểu tất cả các sai lầm, thiếu sót và tất cả các suy thoái của nó ", ông nói. "Nếu không được sửa chữa, hệ thống này sẽ tự sụp đổ".
Một đảng từng chiến thắng quân đội miền Nam Việt Nam được Mỹ ủng hộ trong năm 1975 đang phải đối mặt với sự giận dữ vì nền kinh tế suy thoái và bị xé nát bởi các tranh chấp của những người bảo thủ muốn duy trì nguyên tắc chỉ đạo xã hội chủ nghĩa của đất nước và sự độc quyền về quyền lực chống lại những người kêu gọi một hệ thống đa nguyên hơn và hoản toàn đi theo chủ nghĩa tư bản.
Có lẽ điều quan trọng nhất, là đảng đang phải vất vả đối phó với một xã hội được thông tin tốt hơn và nghiêm trọng hơn nữa là vì các tin tức và ý kiến ấy lây lan qua Internet, vượt qua khỏi các phương tiện truyền thông do nhà nước kiểm soát.
Kể từ khi thống nhất đất nước 38 năm trước đây, Đảng Cộng sản đã bị thử thách bởi các xung đột với Trung Quốc và Campuchia, cuộc khủng hoảng tài chính và những rạn nứt nội bộ. Nhưng sự khác biệt hiện nay, theo Carlyle Thayer, một trong những học giả nước ngoài hàng đầu về Việt Nam, chính là việc chỉ trích giới lãnh đạo "đã bùng nổ trên toàn xã hội.
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><!--[if !supportLineBreakNewLine]-->
Nếu không phải là một môi trường độc tài, sự chia rẽ trong đảng sẽ thực sự khuyến khích tự do ngôn luận vì các phe phái đang mong muốn bôi xấu nhau, Tiến sĩ Thayer nói.
"Nhưng ở Việt Nam có một sự trái nghịch", ông nói. "Bất đồng chính kiến phát triển, nhưng đồng thời sự đàn áp cũng gia tăng".
Khi tiếng nói bất đồng chính kiến nhân rộng trong 92 triệu người dân Việt Nam,Chính phủ đã cố gắng trấn áp. Tòa án đã kết tù nhiều blogger, các nhà báo và các nhà hoạt động nhưng các chỉ trích, đặc biệt là trên trực tuyến, dường như vẫn tiếp tục không suy giảm. Chính phủ đã ngăn cản truy cập vào một số các trang mạng nhất định, nhưng nhiều người Việt Nam vẫn vận dụng các phần mềm hoặc những trang web để xoay sở thoát khỏi kiểm duyệt.
"Nhiều người đang cố gắng bày tỏ việc chỉ trích chính phủ hơn trước", Trương Huy San, một tác giả, nhà báo và blogger nổi tiếng cho biết. "Và những gì họ đang nói ra là khốc liệt hơn nhiều."
Ông San, người đang có một học bổng tại Đại học Harvard, là tác giả của cuốn "Bên thắng cuộc", có lẽ là một cuốn sử toàn diện đầu tiên của Việt Nam kể từ năm 1975 được viết bởi một người ở trong nước. Tác phẩm, được nhiều người đọc ở Việt Nam, gồm hai tập, viết dưới bút danh Huy Đức, được in không có giấy phép của chính phủ, nội dung mô tả những hành vi như các vụ việc thanh trừng đảng viên bất trung và cuộc thu giữ tài sản của các chủ doanh nghiệp miền nam Việt Nam.
Đối với những du khách thường đến Việt Nam, bằng chứng mặt nổi của tiến bộ kinh tế có thể khiến họ
khó hiểu được nỗi bi quan sâu xa mà nhiều người đang bày tỏ ở trong nước. Hàng triệu người vốn chỉ có những chiếc xe đạp trong một thập kỷ trước giờ phóng nhanh trên những chiếc xe gán máy qua các nhà máy và cao ốc văn phòng.
Nền kinh tế nở rộ trong những năm 1990 sau khi cải cách đã sản sinh cuộc pha trộn vụng về của nền kinh tế thị trường bị đảng cộng sản kềm kẹp chặt chẽ của Việt Nam. Ngay cả bây giờ, kinh tế Việt Nam vẫn còn dự kiến tăng trưởng khoảng 4 đến 5 phần trăm trong năm nay, một phần nhờ xuất khẩu mạnh của gạo, cà phê và các sản phẩm nông nghiệp khác
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><!--[if !supportLineBreakNewLine]-->
Nhưng thị trường bất động sản đang đóng băng do dư thừa công suất, các ngân hàng đang gánh chịu nhiều nợ xấu, báo chí đang chạy tin về tình trạng thất nghiệp gia tăng và đất nước này bị xếp hạng là một trong những quốc gia tham nhũng nhất thế giới theo tổ chức Minh bạch Quốc tế, một tổ chức theo dõi tham nhũng toàn cầu. (đứng hạng 123 trong danh sách 176 nước - những con số thấp tiêu biểu những quốc gia ít tham nhũng nhất.)
Doanh nhân Việt Nam phàn nàn về các quy định độc đoán của chính phủ được áp đặt bởi một đảng tin rằng mình là đội tiên phong của doanh nghiệp tư bản chủ nghĩa.
Và mặc dù với một dân số trẻ, cần cù. nhiều người nói rằng Việt Nam hiện nay là vô phương hướng.
"Trong 21 năm ở đây tôi chưa bao giờ thấy mức độ bât mãn trong giới trí thức và doanh nhân như thế này ", ông Peter R. Ryder, Giám đốc điều hành Indochina Capital, một công ty đầu tư vào Việt Nam cho biết "Có rất nhiều cuộc tranh cãi có ý nghĩa trong cộng đồng kinh doanh và trong đảng - những ngườihết sức quan tâm đến phương hướng mà đất nước đang đi đến "
Tại Diễn đàn Kinh tế mùa xuân, một hội nghị do Ủy ban Kinh tế Quốc hội tổ chức vào đầu tháng Tư, các đại biểu "đã dành giựt để có có cơ hội phát biểu", theo ông Lê Đăng Doanh, một chuyên gia kinh tế hàng đầu thế giới tham dự diễn đàn, nơi ông mô tả là "bão tố."
Ông cho biết đã có rất nhiều chỉ trích cho rằng mặc dù nền kinh tế đang tái cấu trúc cần thiết và sâu sắc
nhưng "gần như chẳng có gì đã được thực hiện."
"Đó là một cuộc khủng hoảng lòng tin", ông Doanh nói. "Năm nào cũng hưa hẹn về những ngày tốt đẹp hơn, nhưng chẳng ai nhìn thấy "
Tại trung tâm của cơn bão chính trị là Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, người đã nắm quyền từ năm 2006. Thoạt đầu, chương trình đầy tham vọng và phong cách nóng nảy của ông cho nền kinh tế đã giúp ông giành được những người ủng hộ vì ông phá vỡ khuôn mẫu của một viên chức đảng tẻ nhạt.
Nhưng ông đã bị nhiều đảng viên xa lánh qua việc loại bỏ một ban cố vấn từng là lực lượng lãnh đạo phía sau chương trình cải cách (trong rất nhiều đảng viên cao cấp khác của hội đồng cố vấn ấy có ông Tương, học giả chủ nghĩa Mác).
Quan trọng hơn, chính sách nổi tiếng của ông Dũng, cuộc thúc đẩy mạnh mẽ để xây dựng các công ty quốc doanh theo lối các tập đoàn tư nhân của Hàn Quốc, đã phản tác dụng.
Cá nhà kinh tế cho biết, được vận hành bởi các giám đốc điều hành có quan hệ gần với hệ thống Đảng Cộng sản, các doanh nghiệp này đã mở rộng sang nhiều ngành kinh doanh mà họ không đủ tiêu chuẩn quản lý và đầu cơ vào thị trường chứng khoán, bất động sản. Hai trong số các công ty quốc doanh lớn nhất đã gần như sụp đổ và hiện vẫn còn gần phá sản.
Ông Tương, học giả chủ nghĩa Mác, cho biết vì những khó khăn của nền kinh tế, những căng thẳng trong Đảng Cộng sản đã dâng cao hơn.
Vào tháng Hai, ông đã giúp soạn một bức thư ngỏ gửi đến Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, kêu gọi thay đổi Hiến pháp của đất nước để "đảm bảo quyền lực thực sự phải thuộc về nhân dân ". Ông vẫn chưa nhận được trả lời.
Tường cho biết ông đã muốn thúc đẩy thay đổi kể từ khi còn là cố vấn cho Thủ tướng Võ Văn Kiệt, người đã giúp cải tổ nền kinh tế trong những năm 1990.
Tuy nhiên, hiện nay ông đang cảm thấy áp lực của thời gian. Ông bị ung thư, dù có vẻ đã thuyên giảm, và ông nói về căn bệnh này như một loại giải phóng trí tuệ thúc đẩy ông nói về những gì ông hiện xem là sự thật.
"Nói ngắn gọn, Marx là một nhà tư tưởng lớn," ông nói. "Nhưng nếu không có Marx, có lẽ chúng ta đã khá hơn. "
Nguồn: The New York Times
Thomas Fuller/The New York Times
Lê Quôc Tuấn XCafeVN dịch Việt ngữ
TP.HCM, Việt Nam - Các giá sách của ông đầy những tác phẩm của Marx, Engels và Hồ Chí Minh, tiêu chuẩn của một sự nghiệp trung thành với đảng Cộng Sản, nhưng Nguyễn Phước Tương, 77 tuổi, nói rằng ông không còn là một tín đồ của chủ nghĩa này nữa. Như rất nhiều người khác ở Việt Nam hiện nay, ông Tương, một cựu cố vấn hai đời Thủ tướng, phát biểu thẳng thắn mạnh mẽ chống lại chính phủ.
"Cơ chế của chúng tôi bây giờ là một chế độ chuyên chế độc đảng," ông nói trong một cuộc phỏng vấn tại tại căn hộ của mình ở ngoại ô thành phố Hồ Chí Minh. "Là người từ bên trong cơ chế - tôi hiểu tất cả các sai lầm, thiếu sót và tất cả các suy thoái của nó ", ông nói. "Nếu không được sửa chữa, hệ thống này sẽ tự sụp đổ".
Một đảng từng chiến thắng quân đội miền Nam Việt Nam được Mỹ ủng hộ trong năm 1975 đang phải đối mặt với sự giận dữ vì nền kinh tế suy thoái và bị xé nát bởi các tranh chấp của những người bảo thủ muốn duy trì nguyên tắc chỉ đạo xã hội chủ nghĩa của đất nước và sự độc quyền về quyền lực chống lại những người kêu gọi một hệ thống đa nguyên hơn và hoản toàn đi theo chủ nghĩa tư bản.
Có lẽ điều quan trọng nhất, là đảng đang phải vất vả đối phó với một xã hội được thông tin tốt hơn và nghiêm trọng hơn nữa là vì các tin tức và ý kiến ấy lây lan qua Internet, vượt qua khỏi các phương tiện truyền thông do nhà nước kiểm soát.
Kể từ khi thống nhất đất nước 38 năm trước đây, Đảng Cộng sản đã bị thử thách bởi các xung đột với Trung Quốc và Campuchia, cuộc khủng hoảng tài chính và những rạn nứt nội bộ. Nhưng sự khác biệt hiện nay, theo Carlyle Thayer, một trong những học giả nước ngoài hàng đầu về Việt Nam, chính là việc chỉ trích giới lãnh đạo "đã bùng nổ trên toàn xã hội.
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><!--[if !supportLineBreakNewLine]-->
Nếu không phải là một môi trường độc tài, sự chia rẽ trong đảng sẽ thực sự khuyến khích tự do ngôn luận vì các phe phái đang mong muốn bôi xấu nhau, Tiến sĩ Thayer nói.
"Nhưng ở Việt Nam có một sự trái nghịch", ông nói. "Bất đồng chính kiến phát triển, nhưng đồng thời sự đàn áp cũng gia tăng".
Khi tiếng nói bất đồng chính kiến nhân rộng trong 92 triệu người dân Việt Nam,Chính phủ đã cố gắng trấn áp. Tòa án đã kết tù nhiều blogger, các nhà báo và các nhà hoạt động nhưng các chỉ trích, đặc biệt là trên trực tuyến, dường như vẫn tiếp tục không suy giảm. Chính phủ đã ngăn cản truy cập vào một số các trang mạng nhất định, nhưng nhiều người Việt Nam vẫn vận dụng các phần mềm hoặc những trang web để xoay sở thoát khỏi kiểm duyệt.
"Nhiều người đang cố gắng bày tỏ việc chỉ trích chính phủ hơn trước", Trương Huy San, một tác giả, nhà báo và blogger nổi tiếng cho biết. "Và những gì họ đang nói ra là khốc liệt hơn nhiều."
Ông San, người đang có một học bổng tại Đại học Harvard, là tác giả của cuốn "Bên thắng cuộc", có lẽ là một cuốn sử toàn diện đầu tiên của Việt Nam kể từ năm 1975 được viết bởi một người ở trong nước. Tác phẩm, được nhiều người đọc ở Việt Nam, gồm hai tập, viết dưới bút danh Huy Đức, được in không có giấy phép của chính phủ, nội dung mô tả những hành vi như các vụ việc thanh trừng đảng viên bất trung và cuộc thu giữ tài sản của các chủ doanh nghiệp miền nam Việt Nam.
Đối với những du khách thường đến Việt Nam, bằng chứng mặt nổi của tiến bộ kinh tế có thể khiến họ
khó hiểu được nỗi bi quan sâu xa mà nhiều người đang bày tỏ ở trong nước. Hàng triệu người vốn chỉ có những chiếc xe đạp trong một thập kỷ trước giờ phóng nhanh trên những chiếc xe gán máy qua các nhà máy và cao ốc văn phòng.
Nền kinh tế nở rộ trong những năm 1990 sau khi cải cách đã sản sinh cuộc pha trộn vụng về của nền kinh tế thị trường bị đảng cộng sản kềm kẹp chặt chẽ của Việt Nam. Ngay cả bây giờ, kinh tế Việt Nam vẫn còn dự kiến tăng trưởng khoảng 4 đến 5 phần trăm trong năm nay, một phần nhờ xuất khẩu mạnh của gạo, cà phê và các sản phẩm nông nghiệp khác
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><!--[if !supportLineBreakNewLine]-->
Nhưng thị trường bất động sản đang đóng băng do dư thừa công suất, các ngân hàng đang gánh chịu nhiều nợ xấu, báo chí đang chạy tin về tình trạng thất nghiệp gia tăng và đất nước này bị xếp hạng là một trong những quốc gia tham nhũng nhất thế giới theo tổ chức Minh bạch Quốc tế, một tổ chức theo dõi tham nhũng toàn cầu. (đứng hạng 123 trong danh sách 176 nước - những con số thấp tiêu biểu những quốc gia ít tham nhũng nhất.)
Doanh nhân Việt Nam phàn nàn về các quy định độc đoán của chính phủ được áp đặt bởi một đảng tin rằng mình là đội tiên phong của doanh nghiệp tư bản chủ nghĩa.
Và mặc dù với một dân số trẻ, cần cù. nhiều người nói rằng Việt Nam hiện nay là vô phương hướng.
"Trong 21 năm ở đây tôi chưa bao giờ thấy mức độ bât mãn trong giới trí thức và doanh nhân như thế này ", ông Peter R. Ryder, Giám đốc điều hành Indochina Capital, một công ty đầu tư vào Việt Nam cho biết "Có rất nhiều cuộc tranh cãi có ý nghĩa trong cộng đồng kinh doanh và trong đảng - những ngườihết sức quan tâm đến phương hướng mà đất nước đang đi đến "
Tại Diễn đàn Kinh tế mùa xuân, một hội nghị do Ủy ban Kinh tế Quốc hội tổ chức vào đầu tháng Tư, các đại biểu "đã dành giựt để có có cơ hội phát biểu", theo ông Lê Đăng Doanh, một chuyên gia kinh tế hàng đầu thế giới tham dự diễn đàn, nơi ông mô tả là "bão tố."
Ông cho biết đã có rất nhiều chỉ trích cho rằng mặc dù nền kinh tế đang tái cấu trúc cần thiết và sâu sắc
nhưng "gần như chẳng có gì đã được thực hiện."
"Đó là một cuộc khủng hoảng lòng tin", ông Doanh nói. "Năm nào cũng hưa hẹn về những ngày tốt đẹp hơn, nhưng chẳng ai nhìn thấy "
Tại trung tâm của cơn bão chính trị là Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, người đã nắm quyền từ năm 2006. Thoạt đầu, chương trình đầy tham vọng và phong cách nóng nảy của ông cho nền kinh tế đã giúp ông giành được những người ủng hộ vì ông phá vỡ khuôn mẫu của một viên chức đảng tẻ nhạt.
Nhưng ông đã bị nhiều đảng viên xa lánh qua việc loại bỏ một ban cố vấn từng là lực lượng lãnh đạo phía sau chương trình cải cách (trong rất nhiều đảng viên cao cấp khác của hội đồng cố vấn ấy có ông Tương, học giả chủ nghĩa Mác).
Quan trọng hơn, chính sách nổi tiếng của ông Dũng, cuộc thúc đẩy mạnh mẽ để xây dựng các công ty quốc doanh theo lối các tập đoàn tư nhân của Hàn Quốc, đã phản tác dụng.
Cá nhà kinh tế cho biết, được vận hành bởi các giám đốc điều hành có quan hệ gần với hệ thống Đảng Cộng sản, các doanh nghiệp này đã mở rộng sang nhiều ngành kinh doanh mà họ không đủ tiêu chuẩn quản lý và đầu cơ vào thị trường chứng khoán, bất động sản. Hai trong số các công ty quốc doanh lớn nhất đã gần như sụp đổ và hiện vẫn còn gần phá sản.
Ông Tương, học giả chủ nghĩa Mác, cho biết vì những khó khăn của nền kinh tế, những căng thẳng trong Đảng Cộng sản đã dâng cao hơn.
Vào tháng Hai, ông đã giúp soạn một bức thư ngỏ gửi đến Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, kêu gọi thay đổi Hiến pháp của đất nước để "đảm bảo quyền lực thực sự phải thuộc về nhân dân ". Ông vẫn chưa nhận được trả lời.
Tường cho biết ông đã muốn thúc đẩy thay đổi kể từ khi còn là cố vấn cho Thủ tướng Võ Văn Kiệt, người đã giúp cải tổ nền kinh tế trong những năm 1990.
Tuy nhiên, hiện nay ông đang cảm thấy áp lực của thời gian. Ông bị ung thư, dù có vẻ đã thuyên giảm, và ông nói về căn bệnh này như một loại giải phóng trí tuệ thúc đẩy ông nói về những gì ông hiện xem là sự thật.
"Nói ngắn gọn, Marx là một nhà tư tưởng lớn," ông nói. "Nhưng nếu không có Marx, có lẽ chúng ta đã khá hơn. "
Nguồn: The New York Times