Tuấn Nguyễn
12-08-2013, 04:11 AM
http://i1167.photobucket.com/albums/q625/tuantkbbt/M1B00aHu1EBF_zps8adb7930.jpg
Cứ mỗi mùa Nô En tôi lại nhớ đến ngôi nhà đại úy Biên.
Nhà tôi ở cuối đường Chi Lăng, thuộc địa bàn của xóm Chợ Dinh, trãi dài một vùng rộng lớn, lên tận bến đò Cạn, đi sâu về phía phải (đối diện sông Hương), bởi các con hẽm nhỏ từ đó ra đường Võ Tánh cũ.
Xóm Chợ Dinh đông đúc dân cư, ngoài nhà mặt tiền chính trở ra đường Chi Lăng, còn lại vào trong các hẽm là nhà vườn, nhà của dân lao động bình dân, …
Tuy đông dân, nhà vườn san sát nhưng hầu hết đều theo đạo Phật, đạo thờ cúng ông bà. Rất hiếm đếm được trên đầu ngón tay những nhà họ Đạo.
Nhà tôi sát cạnh nhà một gia đình Thiên Chúa giáo, chỉ cách một hàng rào già tàu xanh biếc. Đó là một ngôi nhà trở mặt ra đường Chi Lăng, phía sau nhà là một vườn cây xanh rộng trồng đủ các loại cây, cây ăn trái, cây cho bóng mát và hoa.
Tôi vẫn còn nhớ nhà của đại úy Biên, số 287, còn nhà tôi là 289.
Gia đình đại úy Biên chỉ có một người con trai độc nhất, anh Châu, cùng tuổi với ông anh thứ ba của gia đình tôi. Anh Châu đi học một trường tư thục, tôi không nhớ lớp. Còn anh tôi thì ở nhà làm nghề thợ rèn với cha tôi. Nhà đại úy Biên có một cái quán, sát hàng rào phân cách, thuộc nhà dưới của ông. Quán này dùng cho bà vợ bán đồ gia vị, hàng tạp hóa, thuốc lá, bánh kẹo, rượu, …
Đại úy Biên thuộc lính Bảo An, ông đi làm ngày hai buổi, hình như thuộc đơn vị văn phòng, hậu phương. Ông có khiếu vẽ rất đẹp. Dạo đó, tôi vẫn thường thích thú say mê đứng hàng giờ xem ông vẽ những bức chân dung Tổng thống Ngô Đình Diệm.
Đại úy Biên đi làm bằng chiếc xe gắn máy Zundap, thời điểm 1954 - 1955, mà có xe gắn máy đi là xem như hách quá rồi. Nhà tôi, dạo ấy tuy là nhà ngói, 3 căn hai chái, sân đất khá rộng nhưng tôi nhớ chỉ có mình cha tôi là có được một chiếc xe đạp dàn gọi là demie – courbe, sang lắm đó.
Xóm Chợ Dinh, chung quanh chỗ tôi ở đủ thành phần, công chức, quan lại về già, khất sĩ, tu sĩ Phật giáo, buôn bán, ... Nói chung là thuộc nhiều giai cấp, nhưng những người hàng xóm láng giềng quanh tôi đều hiền hòa, sống chân thật, giúp đỡ nhau. Dưới mắt tôi ngày ấy, Chợ Dinh là một đại gia đình mở rộng của tôi. Cuộc sống sao êm đềm quá!
Ngày ấy tôi còn quá nhỏ, ký ức tôi có thể chưa ghi đậm hình ảnh kỷ niệm nhưng với tôi ngôi nhà của người họ Đạo ấy đã để lại cho tôi những ấn tượng sâu sắc.
Tôi còn chưa nhắc để bạn biết là người anh đầu của tôi, anh Tụy, dạo ấy là lính của đại úy Biên. Nhưng bản tính anh tôi lêu lõng, thích chơi bời trác táng với bạn, thường bỏ việc, không đi làm. Đại úy Biên nể tình anh tôi là con người hàng xóm nên chỉ qua nhà tôi và kể chuyện cho cha tôi. Đôi lần cha tôi đã xin lỗi nhưng rồi chứng nào tật nấy, ông anh tôi vẫn làm cho cha tôi mất mặt.
Cho đến một hôm, tôi nghe tiếng xì xào giữa cha tôi với một người phụ nữ lạ mặt. Tôi chẳng biết chuyện gì, nhưng mang máng hiểu rằng, anh tôi đã bỏ đi, lần này, không về nữa.
Sau này lớn lên, hiểu chuyện, tôi biết rằng, anh tôi đã nghe lời ai đó xúi giục, bỏ ngủ, tập kết ra Bắc.
Cuộc sống êm đềm qua đi theo ngày tháng, và tôi có nhiều kỷ niệm với gia đình đại úy Biên. Những kỷ niệm mà với tôi vẫn còn rực rỡ ngọc ngà.
Tôi không quên những mùa Nô En ấm áp trong ngôi nhà đại úy Biên. Tôi không quên nụ cười thân ái của ông, không quên sự săn sóc trìu mến mà anh Châu đã dành cho tôi. Có lẽ ngày ấy tôi còn quá bé, chỉ là một cậu bé lên 7, lên 8 ham chơi, thích ăn quà vặt, …
Mùa đông ở xóm Chợ Dinh lạnh lắm. Ngày ngắn đêm dài. Tâm điểm của gia đình tôi vẫn là cái lò rèn mà ngọn lửa hồng đỏ rực đã hấp dẫn mọi người sà vào ngồi chung quanh sau mỗi chiều khi chạng vạng tối. Và đại úy Biên, khi nào cũng vậy, thói quen, đi làm về, không có việc gì, ông qua chơi nhà tôi, ngồi hơ lửa bên bếp hồng. Ông kể chuyện tiếu lâm, khôi hài. Cũng có khi ông tranh luận với cha tôi về một vấn đề nào đó liên quan đến hiện tình đất nươc. Ông ca ngợi Tổng thống Ngô Đình Diệm với chính sách canh tân miền Nam VN, mặc dù phải lo đối phó với CS nhưng vẫn lấy nhân trị làm đầu , …
Và cha tôi thì bao giờ cũng không đồng ý, cãi lại đại úy Biên, cho rằng Tổng thống Diệm bị lệ thuộc chính phủ Mỹ, kỳ thị tôn giáo.
Mặc dù vậy, đại úy Biên lúc nào cũng cười vui, ông nói với tôi:
- Bửa mô, Nô en nhớ qua nhà chơi để xem hang Bê Lem nơi Chúa Zê Su chào đời.
Tôi thích lắm và vẫn cứ chờ, chờ đến ngày ấy.
Và kỷ niệm đêm Nô En, tôi đã dàn trãi trong bài “MỘT PHỐ CỦA TRỜI”
Sau biến cố năm 1963, với phong trào bài trừ đảng Cần lao nhân vị mà ở Huế là các vụ xuống đường do sinh viên HS Huế tổ chức, thực chất đứng đàng sau là nhóm “Lập Trường” do Lê Tuyên khoa trưởng đại học sư phạm đứng đầu. Nhóm Lập trường là nhóm trí thức khuynh tã do các GS đại học đứng tên theo sau như BS Lê Khắc Quyến, Giám đốc bệnh viên trung ương Huế, Tôn Thất Hanh, GS đại học Khoa học Huế, …
Và đại úy Biên cùng chung số phận theo trận cuồng phong chụp mũ “Cần lao” ác ôn.
Dạo ấy đại úy Biên có nuôi một con bé giúp viêc tên Lai, để lo mấy việc lặt vặt trong nhà. Người ta đồn rằng, đại úy Biên đã hãm hiếp con bé rồi giết chết phi tang. Khu vườn của đại úy Biên bị đám đông tràn vào phá tan hoang, mục đích để tìm xác con bé Lai.
Vô ích, bé Lại vẫn biệt tích.
Sau cùng không chịu đựng nổi, đại úy Biên bán nhà lên ở Phú Cam. Và người đến mua là gia đình bà ngoại của cô bé Giáng Hương, người yêu đầu tiên của tôi.
Cách đây 2 năm, tôi về Huế kỵ giỗ mẹ tôi, nhìn khu xóm Chợ Dinh, tôi bùi ngùi quá đổi. Ngôi vườn xưa không còn nữa. Một ngôi nhà mọc lên, bức tường cao che kín tầm mắt tôi.
Tôi qua chơi nhà bác Oanh ngày xưa, bây giờ người con ở, hỏi thăm xóm, trong câu chuyện, tôi được Ky, con bác Oanh cho biết là Lai hiện đã 60 tuổi, chồng con, cháu chắt đầy đủ. Tôi hỏi:
- Răng ngày ấy, ai cũng nói là Lai bị ông đại úy Biên giết chết phi tang!
Ky cười buồn:
- Miệng thế ác nhơn, là nhóm người chống Cần Lao hại người đó.
Thời gian trôi qua, vật đổi sao dời, mới đó mà đã nửa thế kỷ, tôi vẫn còn ưu tư không biết những người trong gia đình đại úy Biên bây giờ ra sao? Ai còn? Ai mất? Tôi hỏi anh tôi, hiện ở Huế. Ông trả lời:
- Sau năm 1975, có lần tau gặp ông Biên ngồi xe lăn bán vé số. Thấy rất tội nghiệp. Tau chạy đến hỏi thăm, ông bảo do một cơn tai biến mà bị liệt nửa người. Ông nở nụ cười với tau nhưng tau buồn quá, hỏi thăm bà vợ thì được biết bà qua đời đã lâu, do phiền muộn sinh bệnh.
- Còn anh Châu?
- Châu đi học tập về, có lần tình cờ tau gặp đi ngang qua trước nhà kêu lớn nhưng Châu chỉ đưa tay chào mà không nhìn lui.
Tôi nghĩ rằng anh Châu bây giờ đã qua Mỹ theo diện HO, nhưng cuộc sống anh thế nào, gia đình anh ra sao? Tôi tự hỏi và sẽ tìm cách để có đáp số
Cho đến mới hôm kia, cách đây 2 tuần, tôi liên lạc được với Thú, người bạn láng giềng ngày xưa ở sau đường Ôn Như Hầu, hiện ở Mỹ, thì được biết rõ: Anh Châu qua định cư ở Mỹ, cưới vợ nhưng vì chuyện lục đục gia dình, vợ anh ly dị. Năm 2006 anh Châu đã qua đời vì ung thư.
Tất cả đều qua đi, tất cả đều không còn gì. Những người thân yêu ấy một thời tôi đã sống cùng với họ, nay đã trở thành cát bụi. Và ngôi nhà đại úy Biên, mỗi lần về Huế, tôi đều nhìn lại - ngôi nhà chỉ còn lại 1/3, vì chủ nhà đã bán lần lượt. Dấu tích đó, rồi sẽ bị xóa sổ theo thời gian ...
Chỉ còn lại mình tôi, ngậm ngùi cho những kỷ niệm.
Cứ mỗi mùa Nô En tôi lại nhớ đến ngôi nhà đại úy Biên.
Nhà tôi ở cuối đường Chi Lăng, thuộc địa bàn của xóm Chợ Dinh, trãi dài một vùng rộng lớn, lên tận bến đò Cạn, đi sâu về phía phải (đối diện sông Hương), bởi các con hẽm nhỏ từ đó ra đường Võ Tánh cũ.
Xóm Chợ Dinh đông đúc dân cư, ngoài nhà mặt tiền chính trở ra đường Chi Lăng, còn lại vào trong các hẽm là nhà vườn, nhà của dân lao động bình dân, …
Tuy đông dân, nhà vườn san sát nhưng hầu hết đều theo đạo Phật, đạo thờ cúng ông bà. Rất hiếm đếm được trên đầu ngón tay những nhà họ Đạo.
Nhà tôi sát cạnh nhà một gia đình Thiên Chúa giáo, chỉ cách một hàng rào già tàu xanh biếc. Đó là một ngôi nhà trở mặt ra đường Chi Lăng, phía sau nhà là một vườn cây xanh rộng trồng đủ các loại cây, cây ăn trái, cây cho bóng mát và hoa.
Tôi vẫn còn nhớ nhà của đại úy Biên, số 287, còn nhà tôi là 289.
Gia đình đại úy Biên chỉ có một người con trai độc nhất, anh Châu, cùng tuổi với ông anh thứ ba của gia đình tôi. Anh Châu đi học một trường tư thục, tôi không nhớ lớp. Còn anh tôi thì ở nhà làm nghề thợ rèn với cha tôi. Nhà đại úy Biên có một cái quán, sát hàng rào phân cách, thuộc nhà dưới của ông. Quán này dùng cho bà vợ bán đồ gia vị, hàng tạp hóa, thuốc lá, bánh kẹo, rượu, …
Đại úy Biên thuộc lính Bảo An, ông đi làm ngày hai buổi, hình như thuộc đơn vị văn phòng, hậu phương. Ông có khiếu vẽ rất đẹp. Dạo đó, tôi vẫn thường thích thú say mê đứng hàng giờ xem ông vẽ những bức chân dung Tổng thống Ngô Đình Diệm.
Đại úy Biên đi làm bằng chiếc xe gắn máy Zundap, thời điểm 1954 - 1955, mà có xe gắn máy đi là xem như hách quá rồi. Nhà tôi, dạo ấy tuy là nhà ngói, 3 căn hai chái, sân đất khá rộng nhưng tôi nhớ chỉ có mình cha tôi là có được một chiếc xe đạp dàn gọi là demie – courbe, sang lắm đó.
Xóm Chợ Dinh, chung quanh chỗ tôi ở đủ thành phần, công chức, quan lại về già, khất sĩ, tu sĩ Phật giáo, buôn bán, ... Nói chung là thuộc nhiều giai cấp, nhưng những người hàng xóm láng giềng quanh tôi đều hiền hòa, sống chân thật, giúp đỡ nhau. Dưới mắt tôi ngày ấy, Chợ Dinh là một đại gia đình mở rộng của tôi. Cuộc sống sao êm đềm quá!
Ngày ấy tôi còn quá nhỏ, ký ức tôi có thể chưa ghi đậm hình ảnh kỷ niệm nhưng với tôi ngôi nhà của người họ Đạo ấy đã để lại cho tôi những ấn tượng sâu sắc.
Tôi còn chưa nhắc để bạn biết là người anh đầu của tôi, anh Tụy, dạo ấy là lính của đại úy Biên. Nhưng bản tính anh tôi lêu lõng, thích chơi bời trác táng với bạn, thường bỏ việc, không đi làm. Đại úy Biên nể tình anh tôi là con người hàng xóm nên chỉ qua nhà tôi và kể chuyện cho cha tôi. Đôi lần cha tôi đã xin lỗi nhưng rồi chứng nào tật nấy, ông anh tôi vẫn làm cho cha tôi mất mặt.
Cho đến một hôm, tôi nghe tiếng xì xào giữa cha tôi với một người phụ nữ lạ mặt. Tôi chẳng biết chuyện gì, nhưng mang máng hiểu rằng, anh tôi đã bỏ đi, lần này, không về nữa.
Sau này lớn lên, hiểu chuyện, tôi biết rằng, anh tôi đã nghe lời ai đó xúi giục, bỏ ngủ, tập kết ra Bắc.
Cuộc sống êm đềm qua đi theo ngày tháng, và tôi có nhiều kỷ niệm với gia đình đại úy Biên. Những kỷ niệm mà với tôi vẫn còn rực rỡ ngọc ngà.
Tôi không quên những mùa Nô En ấm áp trong ngôi nhà đại úy Biên. Tôi không quên nụ cười thân ái của ông, không quên sự săn sóc trìu mến mà anh Châu đã dành cho tôi. Có lẽ ngày ấy tôi còn quá bé, chỉ là một cậu bé lên 7, lên 8 ham chơi, thích ăn quà vặt, …
Mùa đông ở xóm Chợ Dinh lạnh lắm. Ngày ngắn đêm dài. Tâm điểm của gia đình tôi vẫn là cái lò rèn mà ngọn lửa hồng đỏ rực đã hấp dẫn mọi người sà vào ngồi chung quanh sau mỗi chiều khi chạng vạng tối. Và đại úy Biên, khi nào cũng vậy, thói quen, đi làm về, không có việc gì, ông qua chơi nhà tôi, ngồi hơ lửa bên bếp hồng. Ông kể chuyện tiếu lâm, khôi hài. Cũng có khi ông tranh luận với cha tôi về một vấn đề nào đó liên quan đến hiện tình đất nươc. Ông ca ngợi Tổng thống Ngô Đình Diệm với chính sách canh tân miền Nam VN, mặc dù phải lo đối phó với CS nhưng vẫn lấy nhân trị làm đầu , …
Và cha tôi thì bao giờ cũng không đồng ý, cãi lại đại úy Biên, cho rằng Tổng thống Diệm bị lệ thuộc chính phủ Mỹ, kỳ thị tôn giáo.
Mặc dù vậy, đại úy Biên lúc nào cũng cười vui, ông nói với tôi:
- Bửa mô, Nô en nhớ qua nhà chơi để xem hang Bê Lem nơi Chúa Zê Su chào đời.
Tôi thích lắm và vẫn cứ chờ, chờ đến ngày ấy.
Và kỷ niệm đêm Nô En, tôi đã dàn trãi trong bài “MỘT PHỐ CỦA TRỜI”
Sau biến cố năm 1963, với phong trào bài trừ đảng Cần lao nhân vị mà ở Huế là các vụ xuống đường do sinh viên HS Huế tổ chức, thực chất đứng đàng sau là nhóm “Lập Trường” do Lê Tuyên khoa trưởng đại học sư phạm đứng đầu. Nhóm Lập trường là nhóm trí thức khuynh tã do các GS đại học đứng tên theo sau như BS Lê Khắc Quyến, Giám đốc bệnh viên trung ương Huế, Tôn Thất Hanh, GS đại học Khoa học Huế, …
Và đại úy Biên cùng chung số phận theo trận cuồng phong chụp mũ “Cần lao” ác ôn.
Dạo ấy đại úy Biên có nuôi một con bé giúp viêc tên Lai, để lo mấy việc lặt vặt trong nhà. Người ta đồn rằng, đại úy Biên đã hãm hiếp con bé rồi giết chết phi tang. Khu vườn của đại úy Biên bị đám đông tràn vào phá tan hoang, mục đích để tìm xác con bé Lai.
Vô ích, bé Lại vẫn biệt tích.
Sau cùng không chịu đựng nổi, đại úy Biên bán nhà lên ở Phú Cam. Và người đến mua là gia đình bà ngoại của cô bé Giáng Hương, người yêu đầu tiên của tôi.
Cách đây 2 năm, tôi về Huế kỵ giỗ mẹ tôi, nhìn khu xóm Chợ Dinh, tôi bùi ngùi quá đổi. Ngôi vườn xưa không còn nữa. Một ngôi nhà mọc lên, bức tường cao che kín tầm mắt tôi.
Tôi qua chơi nhà bác Oanh ngày xưa, bây giờ người con ở, hỏi thăm xóm, trong câu chuyện, tôi được Ky, con bác Oanh cho biết là Lai hiện đã 60 tuổi, chồng con, cháu chắt đầy đủ. Tôi hỏi:
- Răng ngày ấy, ai cũng nói là Lai bị ông đại úy Biên giết chết phi tang!
Ky cười buồn:
- Miệng thế ác nhơn, là nhóm người chống Cần Lao hại người đó.
Thời gian trôi qua, vật đổi sao dời, mới đó mà đã nửa thế kỷ, tôi vẫn còn ưu tư không biết những người trong gia đình đại úy Biên bây giờ ra sao? Ai còn? Ai mất? Tôi hỏi anh tôi, hiện ở Huế. Ông trả lời:
- Sau năm 1975, có lần tau gặp ông Biên ngồi xe lăn bán vé số. Thấy rất tội nghiệp. Tau chạy đến hỏi thăm, ông bảo do một cơn tai biến mà bị liệt nửa người. Ông nở nụ cười với tau nhưng tau buồn quá, hỏi thăm bà vợ thì được biết bà qua đời đã lâu, do phiền muộn sinh bệnh.
- Còn anh Châu?
- Châu đi học tập về, có lần tình cờ tau gặp đi ngang qua trước nhà kêu lớn nhưng Châu chỉ đưa tay chào mà không nhìn lui.
Tôi nghĩ rằng anh Châu bây giờ đã qua Mỹ theo diện HO, nhưng cuộc sống anh thế nào, gia đình anh ra sao? Tôi tự hỏi và sẽ tìm cách để có đáp số
Cho đến mới hôm kia, cách đây 2 tuần, tôi liên lạc được với Thú, người bạn láng giềng ngày xưa ở sau đường Ôn Như Hầu, hiện ở Mỹ, thì được biết rõ: Anh Châu qua định cư ở Mỹ, cưới vợ nhưng vì chuyện lục đục gia dình, vợ anh ly dị. Năm 2006 anh Châu đã qua đời vì ung thư.
Tất cả đều qua đi, tất cả đều không còn gì. Những người thân yêu ấy một thời tôi đã sống cùng với họ, nay đã trở thành cát bụi. Và ngôi nhà đại úy Biên, mỗi lần về Huế, tôi đều nhìn lại - ngôi nhà chỉ còn lại 1/3, vì chủ nhà đã bán lần lượt. Dấu tích đó, rồi sẽ bị xóa sổ theo thời gian ...
Chỉ còn lại mình tôi, ngậm ngùi cho những kỷ niệm.