Triển
08-27-2014, 06:07 AM
Wikipedia thành cỗ máy xã hội
(bài viết của Torsten Kleinz / ola ở mạng heise.de)
Tại hội nghị Wikipedia hàng năm ở Luân Đôn có gần 2000 chuyên gia Wikipedia thảo luận về các dự tính tương lai của họ. Lần này họ lại đứng trước một bước ngoặt với lý do số lượng tác giả ngày một giảm bớt và việc đọc Wiki cũng đang ở tình trạng bảo hòa. Cho nên kế hoạch Wiki phải xem lại tương lai của mình. Các hi vọng của Wikipedia được đặt ở phần cơ sở dữ liệu Wikidata cũng như tái cấu trúc Wikipedia để hỗ trợ cho mạng mobile Internet.
http://2.f.ix.de/imgs/18/1/2/8/6/9/9/8/lila-6b0fdb098ef14982.jpeg
Buổi đại hội cũng giới thiệu khuôn mặt mới là cô Lila Tretikov đã dẫn dắt Wikipedia từ tháng sáu vừa qua. Cô thấy đặc biệt là Wikipedia ở khu vực Anh ngữ đang đứng ở khúc rẽ, vì nó chiếm lĩnh thị trường tri thức toàn khoa: "Lúc mình đang thành công mà không làm gì cả tức là mạo hiểm". Thử thách lớn nhất của cô là sự thay đổi trên mạng Internet về phần dịch vụ cho mobile. Cô tiên đoán các trang mạng cổ điển sẽ dần dần bị đào thải.
Wikipedia đang xuống dốc?
Chính ở các nước đang phát triển, giới tiêu thụ đã bỏ qua chiếc PC cổ điển, mà làm quen trực tiếp với mạng internet bằng sự hỗ trợ của các máy mobile. Treitkov muốn bắc cầu cho giới tiêu thụ mới này không chỉ dưới hình thức độc giả mà còn trong vai trò tác giả. Tuy nhiên chưa có làm gì trong việc phát triển kỹ thuật cả: "Vấn đề được đặt ra là làm sao tạo hứng khởi khi làm việc với Wikipedia?"
Sự thành công của cộng đồng thư viện toàn khoa mở Wikipedia có lớn thế nào đi nữa cũng không phải là vô địch. Tretikov cổ súy cho việc đơn giản hóa tột cùng ở phần giao diện xử dụng và hạ tầng cơ sở kỹ thuật của Wikipedia. Đây là một công trình vĩ đại vì các nhà phát triển Wikimedia đã ngủ quên nhiều năm trên ngôn ngữ được xử dụng Wikitext trong lúc phát triển.
Wikipedia trở thành "chiếc máy xã hội"
Nigel Shadbolt, giáo sư môn Artificial Intelligence tại đại học Southhampton cho biết nếu nói lời chia tay với Wikipedia dưới dạng diễn đàn cộng đồng là quá sớm. Một cuộc khảo sát về các hoạt động thảo luận và sự nối kết giữa các dự án cho thấy "Đây không phải là một diễn đàn cộng đồng bên bờ vực thẳm".
Quan trọng cho sự thành công của Wikipedia là sự tồn tại song song với các dự án khác. Các khoa học gia nhiều đại học Anh Quốc khảo sát trong một dự án nghiên cứu chung về chức năng của các "cỗ máy xã hội" như Wikipedia, Twitter hoặc là 4Chan, để hiểu được các kế hoạch đó tăng trưởng ra sao và điều gì kích thích thành viên của họ. Kết quả kế hoạch khảo sát này cũng cho Wikipedia nhiều điều lợi.
Nhân quyền đối đầu với trung lập
Ngoài ra Wikimedia Foundation còn thử hỗ trợ phương án truy nhập miễn phí ở các quốc gia đang phát triển ở một trong các dự án có tên gọi là Wikipedia Zero. Ngày nay đã có các nhà cung cấp mạng mobile ở quốc gia cho truy nhập miễn phí vào Thư viện Bách khoa Toàn thư trực tuyến mà không phải trả phí tổn chuyển tải dữ liệu. Thêm vào đó là người xử dụng trong Hội Internet.org cũng được xử dụng miễn phí Wikipedia do tổ chức này tích hợp Wikipedia trong kho dịch vụ miễn phí của họ.
Các phê bình chỉ trích rằng dự án Wikipedia Zero không mang tính trung lập, đều bị Wikimedia Foundation bác bỏ. Patricio Lorente, thành viên của Foundation phát biểu ở đại hội Wikimania rằng: "Chúng tôi cho rằng việc truy nhập tin tức là một nhân quyền căn bản. Nếu tính cách mạng trung lập ngăn cản chúng tôi hỗ trợ nhân quyền, thì bản kế hoạch của tính cách mạng trung lập phải thay đổi." Trên trang mạng nhật ký riêng (https://blog.wikimedia.org/2014/08/01/wikipedia-zero-and-net-neutrality-protecting-the-internet/), Wikimedia Foundation đã kêu gọi hãy đối thoại với họ về vấn đề này.
(* theo "Wikimania: Die Wikipedia als soziale Maschine (http://www.heise.de/newsticker/meldung/Wikimania-Die-Wikipedia-als-soziale-Maschine-2289614.html)")
(bài viết của Torsten Kleinz / ola ở mạng heise.de)
Tại hội nghị Wikipedia hàng năm ở Luân Đôn có gần 2000 chuyên gia Wikipedia thảo luận về các dự tính tương lai của họ. Lần này họ lại đứng trước một bước ngoặt với lý do số lượng tác giả ngày một giảm bớt và việc đọc Wiki cũng đang ở tình trạng bảo hòa. Cho nên kế hoạch Wiki phải xem lại tương lai của mình. Các hi vọng của Wikipedia được đặt ở phần cơ sở dữ liệu Wikidata cũng như tái cấu trúc Wikipedia để hỗ trợ cho mạng mobile Internet.
http://2.f.ix.de/imgs/18/1/2/8/6/9/9/8/lila-6b0fdb098ef14982.jpeg
Buổi đại hội cũng giới thiệu khuôn mặt mới là cô Lila Tretikov đã dẫn dắt Wikipedia từ tháng sáu vừa qua. Cô thấy đặc biệt là Wikipedia ở khu vực Anh ngữ đang đứng ở khúc rẽ, vì nó chiếm lĩnh thị trường tri thức toàn khoa: "Lúc mình đang thành công mà không làm gì cả tức là mạo hiểm". Thử thách lớn nhất của cô là sự thay đổi trên mạng Internet về phần dịch vụ cho mobile. Cô tiên đoán các trang mạng cổ điển sẽ dần dần bị đào thải.
Wikipedia đang xuống dốc?
Chính ở các nước đang phát triển, giới tiêu thụ đã bỏ qua chiếc PC cổ điển, mà làm quen trực tiếp với mạng internet bằng sự hỗ trợ của các máy mobile. Treitkov muốn bắc cầu cho giới tiêu thụ mới này không chỉ dưới hình thức độc giả mà còn trong vai trò tác giả. Tuy nhiên chưa có làm gì trong việc phát triển kỹ thuật cả: "Vấn đề được đặt ra là làm sao tạo hứng khởi khi làm việc với Wikipedia?"
Sự thành công của cộng đồng thư viện toàn khoa mở Wikipedia có lớn thế nào đi nữa cũng không phải là vô địch. Tretikov cổ súy cho việc đơn giản hóa tột cùng ở phần giao diện xử dụng và hạ tầng cơ sở kỹ thuật của Wikipedia. Đây là một công trình vĩ đại vì các nhà phát triển Wikimedia đã ngủ quên nhiều năm trên ngôn ngữ được xử dụng Wikitext trong lúc phát triển.
Wikipedia trở thành "chiếc máy xã hội"
Nigel Shadbolt, giáo sư môn Artificial Intelligence tại đại học Southhampton cho biết nếu nói lời chia tay với Wikipedia dưới dạng diễn đàn cộng đồng là quá sớm. Một cuộc khảo sát về các hoạt động thảo luận và sự nối kết giữa các dự án cho thấy "Đây không phải là một diễn đàn cộng đồng bên bờ vực thẳm".
Quan trọng cho sự thành công của Wikipedia là sự tồn tại song song với các dự án khác. Các khoa học gia nhiều đại học Anh Quốc khảo sát trong một dự án nghiên cứu chung về chức năng của các "cỗ máy xã hội" như Wikipedia, Twitter hoặc là 4Chan, để hiểu được các kế hoạch đó tăng trưởng ra sao và điều gì kích thích thành viên của họ. Kết quả kế hoạch khảo sát này cũng cho Wikipedia nhiều điều lợi.
Nhân quyền đối đầu với trung lập
Ngoài ra Wikimedia Foundation còn thử hỗ trợ phương án truy nhập miễn phí ở các quốc gia đang phát triển ở một trong các dự án có tên gọi là Wikipedia Zero. Ngày nay đã có các nhà cung cấp mạng mobile ở quốc gia cho truy nhập miễn phí vào Thư viện Bách khoa Toàn thư trực tuyến mà không phải trả phí tổn chuyển tải dữ liệu. Thêm vào đó là người xử dụng trong Hội Internet.org cũng được xử dụng miễn phí Wikipedia do tổ chức này tích hợp Wikipedia trong kho dịch vụ miễn phí của họ.
Các phê bình chỉ trích rằng dự án Wikipedia Zero không mang tính trung lập, đều bị Wikimedia Foundation bác bỏ. Patricio Lorente, thành viên của Foundation phát biểu ở đại hội Wikimania rằng: "Chúng tôi cho rằng việc truy nhập tin tức là một nhân quyền căn bản. Nếu tính cách mạng trung lập ngăn cản chúng tôi hỗ trợ nhân quyền, thì bản kế hoạch của tính cách mạng trung lập phải thay đổi." Trên trang mạng nhật ký riêng (https://blog.wikimedia.org/2014/08/01/wikipedia-zero-and-net-neutrality-protecting-the-internet/), Wikimedia Foundation đã kêu gọi hãy đối thoại với họ về vấn đề này.
(* theo "Wikimania: Die Wikipedia als soziale Maschine (http://www.heise.de/newsticker/meldung/Wikimania-Die-Wikipedia-als-soziale-Maschine-2289614.html)")