Nghe nói...

[008]

…Tùy theo miền mà người ta có thể nói “đỗ thành đậu” và “đậu thành đỗ”. Tuy nhiên, có một vài trường hợp “đỗ không thành đậu” và "đậu không thành đỗ". Ví dụ:

- Thi đậu hay thi đỗ đều… đạt cả nhưng dường như người ta chỉ nói “đỗ đạt” thành tài chứ không nghe ai nói “đậu đạt”. Vậy thì, “đỗ” ở đây không thành “đậu”!

- Người ta nói “đậu đũa, đậu phụ, đậu hũ, củ đậu (củ sắn), (bệnh) đậu mùa, chủng đậu” nhưng lại không nghe ai nói “đỗ đũa, đỗ phụ, đỗ hũ, củ đỗ, đỗ mùa, chủng đỗ” bao giờ! Vậy thì, “đậu” ở đây không thành “đỗ”!

Xin bổ túc hoặc nếu có ai nghe khác xin cho biết.

[ốc]

- Người ta nói “đậu đũa, đậu phụ, đậu hũ, củ đậu (củ sắn), (bệnh) đậu mùa, chủng đậu” nhưng lại không nghe ai nói “đỗ đũa, đỗ phụ, đỗ hũ, củ đỗ, đỗ mùa, chủng đỗ” bao giờ! Vậy thì, “đậu” ở đây không thành “đỗ”!

Các thứ đậu này được du nhập vào Việt nam từ nước ngoài đều là những chữ mới cho nên chưa bao giờ thay bằng đỗ. Chữ "đỗ" được dùng ở miền Bắc từ xưa, chữ "đậu" được dùng nhiều ở phía Nam, có thể là từ khi có sự phân chia Đàng Trong, Đàng Ngoài.

Đậu đũa (giống như đậu cô ve) là từ Âu châu, củ đậu (củ sắn) là từ Mỹ châu, chỉ có ở Việt nam sau này.
Đậu phụ phiên âm chữ "tofu" (còn có khi phiên âm là tàu hũ).
Đậu hủ (豆腐) là tiếng Hán Việt cho nên không thay đổi. Chủng đậu (種痘) cũng thế (chữ đậu này có nghĩa là mụn).


Xin bổ túc hoặc nếu có ai nghe khác xin cho biết.
Xe cộ, tàu bè, máy bay thì có thể đỗ hoặc đậu, nhưng chim, cò, ong, bướm thì chỉ có đậu. Trong các trường hợp này Đỗ hoặc Đậu cũng thành... Đáp.

Họ "Đỗ" như anh Đậu nhà mình thì không bao giờ thành Đậu. (Đỗ Khác Đậu.)

"Ăn nhờ ở đậu" - nhưng nhất quyết không bao giờ ở đỗ.

"Nghe hổng đậu, coi hổng đậu..." Đậu chỗ này thành đạt, đặng và được.

"Vỏ đậu, dây đậu đun nồi đậu" - câu này của Iron Chef Tào Xực tuyên bố, nhưng chưa hề thấy Lý Bợm thay bằng chữ "đỗ" để làm thơ, cho nên hình như là Đặng Trần Côn cũng không dám. Phi Lý Bạch đậu bất thành đỗ.

[Triển]

Đỗ thành Giá!

[Đậu]

Đậu ơi thương lấy Đỗ cùng
Tuy rằng viết khác nhưng chung một nhà

:z13:

[tư mã tai trâu]

Hậu đậu tuy không phải là cửa sau anh Đậu nhưng vẫn có. Hậu đỗ lại không.

Anh Đậu nhất định không thể lầm vợ được vì vợ thằng đỗ còn tệ hơn nhiều :z45:

[ốc]

Sáng nay mùng một Tết Tây, ăn bánh đậu nứt mới nhớ trong tiếng Anh cũng có mấy chữ "đậu":
- dough: bột trộn theo các công thức để làm bánh, làm mì sợi (đậu này không thành đỗ)
- dough: tiếng lóng nghĩa là tiền (đậu này cũng không thành đỗ)
- doughnut: bánh đậu nứt, có khi còn viết là donut (đỗ nứt) (đậu này nại thành đỗ)

[Triển]

- doughnut: bánh đậu nứt, có khi còn viết là donut (đỗ nứt) (đậu này nại thành đỗ)

Đây mới đích thực là Đỗ thành Đậu: Đỗ nát! Đỗ mà nát là đã thành "bã đậu".