Tiếp nối bài của post trước:
Một lần nữa, HS xin phép mượn bếp của Zung để bàn chuyện chữ nghĩa ... đúng hơn là chính tả Việt Ngữ, để post bài nhận xét của mình (HS dưới nick Chân Phương) về công trình nghiên cứu của vị GSTS xhcn Nguyễn Đức Dân. Cảm ơn Zung thật nhiều:
___________________Bắt đầu bài nhận xét và phê bình________________________:
Trong bài viết mở đầu của thread này, CP đã thiệu về bài viết của GSTS Nguyễn Đức Dân đã chỉ ra những sai sót trong nghị định ngày 30-11-1980 mang tính áp đặt một cách mù quáng và ngu xuẩn lên chính tả Việt Ngữ về cách viết, khi nào thì dùng "I" và khi nào phải dùng "Y".
Đó là một bài viết ngắn nhưng súc tích và tương đối có sự tìm tòi của tác giả là một GSTS của viện Ngôn Ngữ tại VN.
Tiếc thay, tuy người Việt tại trong nước và tại hải ngoại đều biết rằng quy định kia đã làm xáo trộn trật tự chính tả Việt Ngữ vốn có đã trong sáng từ trước đó (những năm 1950's); nhưng ít ai thấu hiểu được mức độ tàn phá của nó đến ra sao:
Ngay cả một GSTS về ngôn ngữ học của chế độ là Nguyễn Đức Dân, khi muốn sửa lại cái sai đã có (của nghị định ban hành ngày 30-11-1980) cũng đã mắc phải những sai lầm mới.
Chỉ ra những sai lầm của ông GSTS trong bài viết trên, CP không hề phủ định những phần chính xác còn lại trong bài viết đó. Mục đích đầu tiên của CP là mong rằng khi bài viết trên được ký bởi một GSTS về ngôn ngữ học và đang được phổ biến rộng rãi, sẽ không lan truyền thêm những cái sai sót mới tai hại đến cho độc giả. Vì, với học vị và chuyên môn của ông, sẽ ít người nghi ngờ đến tính chính xác của bài viết.
1/ Ông GSTS viết, "Quy định cũng không đề cập tới quy tắc viết bằng chữ y trong những trường hợp:
+ Viết yê, ya khi nguyên âm đôi này đứng sau âm đệm /w/: Nguyễn Khuyến, đêm khuya.
+ Viết y sau chữ qu~ (bán nguyên âm u đứng sau /k/): quy luật, quy ước, quyền lực, quyết định… "
Phần tô đậm màu xanh đen đó, nếu cẩn thận hơn, ông ta đã nhìn ra được nó chỉ là một trường hợp cụ thể (subject) trong một trường hợp tổng quát hơn rất nhiều (a set, a group đối với âm yê). Đó là khi âm này đi cùng nhiều phụ âm khác nhau. Chẳng hạn như chuyên, chuyện, chuyền, huyên, huyền, huyện, luyến, luyện, quyên, quyến, quyện, thuyên, truyện, truyền, tuyên, tuyến,... chứ không riêng cho âm đệm W(kh) như ông đã ghi. Ngoài ra, chính trong thí dụ của mình, ông cũng đã không nhìn ra được rằng chữ "Nguyễn" trong "Nguyễn Khuyến" cũng là một trong những trường hợp trong trường hợp tổng quát nói trên.
Tuy thiếu sót vì sự bât' cẩn trong bài viết của mình, lỗi này cuả ông GSTS về ngôn ngữ có thể được xem là không quá quan trọng.
Sai sót lớn và trầm trọng trong bài viết xoay quanh việc ông liều lĩnh đưa ra một "quy luật bất hành văn (luật không có văn bản) về thẩm mỹ"
2/ CP thật sự đã không được nhã nhặn khi nhận xét về bài phê bình của GSTS hầu như chỉ xoay quanh với vấn đề thẩm mỹ của con chữ khiến cho giá trị bài viết bị kém đi chất lượng mong đợi, chẳng phải không có lý do. Một trong những lý do mà CP cũng đã mentioned rằng nên tra cứu từ điển để cho bài viết được thêm trọng lượng của nó. Thật vậy, ông đã viết rằng, "Quy định trên không chú ý tới một quy tắc bất thành văn về tính thẩm mỹ
trong chữ quốc ngữ: hình chữ phải đẹp, nghĩa là có sự cân đối về độ cao
giữa các con chữ trong từ ngữ."
Nếu ông lật từ điển chính tả quốc ngữ, chỉ một trang thôi, quan niệm về thẩm mỹ đó của ông sẽ hoàn toàn bị sụp đổ thảm thương. Vì ngoài các chữ có khái niệm nhỏ bé như ông biện giải, chúng ta hãy xem chính tả và nghĩa của các chữ sau đây khi đứng với phụ âm "t" là phụ âm cao:
Ti tỉ: hằng hà sa số.
Tí Ngọ Tuyến, đường kinh tuyến đi qua Paris.
Tì tay, tì cằm; động từ dựa vào một vật gì khác.
Tì tạng, lá lách trong khoang bụng con người hoặc động vật.
Tì vị, lá lách và dạ dày.
Tỉ lệ, tỉ thí; sự so sánh, sự tranh đua.
Tỉ dụ, thí dụ.
Tỉ muội, chị em gái.
Tỉ, nghĩa là cái ấn cái triện: ngọc tỉ truyền ngôi.
Tỉ khâu, tỉ khâu ni; người xuất gia đi tu (nam/nữ)
Tỉ tê, lời dụ dỗ ngon ngọt hoặc kể lể, khóc lóc ỉ ôi.
Tĩ, cuống ruột già.
Tị nạn, lánh nạn.
Tị tổ, người sáng lập khai sáng ra một học thuyết. Đức Thích Ca là tị tổ của đạo Phật.
(Trong số các chữ này, cũng có chữ có hai cách viết "I" và "Y", cũng có chữ chỉ có một cách hoặc "I" hoặc "Y" mà thôi. Cũng có chữ viết sai bởi sự chủ quan của người soạn từ điển. Tuy nhiên, đó là thí dụ để cho thấy rằng lý thuyết thẩm mỹ của ông GSTS về ngôn ngữ học, chỉ hoàn toàn là ảo tưởng vô căn cứ!)
Ngoài ra, ghi theo trí nhớ nhất thời thì CP có thể kể ra hằng hà sa số các chữ đi với phụ âm cao mà chỉ dùng "I" chứ không phải là "Y" như quy luật thẩm mỹ của ông:
Bầu bì, bì heo, bì bõm, bỉ mặt, bĩ cực, thiên di, di trú, dĩ nhiên, dì dượng, dị nhân, chim gi, hỉ nộ, cười hì,...
CP không biết bản thân ông GSTS đã được học hành nghiên cứu ra sao về ngôn ngữ (!). Nhưng trong bài viết của ông đã lộ rõ hai điểm sai mà trong đó, lý thuyết về sự thẩm mỹ trong chính tả của ông là hoàn toàn vô căn cứ theo vài thí dụ đơn sơ của CP mà thôi!
Khi viêt' ý kiến phản hồi về bài viết này trong một website khác (Hoingo.org), CP từng bị xem là lớn lối vì là kẻ vô danh khi chỉ ra những sai sót trầm trọng của giới chuyên môn trong hàng ngũ "trí thức xhcn". Nhưng bản thân CP nhìn thấy được, trong sai lầm trầm trọng của ông GSTS, thì lỗi của ông ta chỉ ít thôi. Mà phần lớn là do chế độ cs bao năm qua đã dùng đám man' rừng để quản lý các cơ quan giáo dục. Ngài GSTS được đào tạo bằng kiến thức sai lạc, tránh sao bài viết không có lỗi lầm vừa trong nhận định, vừa từ lỗ hổng trong kiến thức?
Thật tình mà nói, bản thân CP không hề viết văn làm thơ hoặc sinh hoạt văn chương. Tuy nhiên, nhận định của mình trong những bài viết như này, chỉ dùng đến kiến thức chính tả Việt ngữ của thời còn đi học lớp Năm tiểu học để chuẩn bị đi thi vào lớp Sáu (Đệ Thất) trung học. Điều này không hề ngoa một chút nào đối với thế hệ học sinh tiểu học thi vào trung học công lập Saigon của những năm 1960's và đầu 1970's hoặc trước nữa. Để chui vào được học trường công, ngoài các bài thi Toán và Câu hỏi Thường Thức; môn Luận văn, chưa kể là ý của bài luận, mỗi lỗi chính tả kể cả dấu hỏi-ngã đều bị trừ đi 1/2 điểm. Do đó, CP và các ACE bạn hoặc cùng lứa hoặc lớn/nhỏ hơn; đều phải viết được những bài luận hoàn toàn không có lỗi chính tả.
Lối thi cử để vào được trường công lập tại Saigon trước năm 1975 có khắc nghiệt thật đấy. Nhưng nó đã đào tạo ra được những đứa học sinh lớp Sáu (Đệ Thất) trung học có khả năng chính tả hơn cả ông GSTS trong "thiên đường xhcn". Và điều này hoàn toàn là sự thật nếu chúng ta tham khảo các bạn học trường công tại Saigon cùng xấp xỉ lứa tuổi của CP ngày xưa!
Chân Phương.
FYI: Khi CP thi vào lớp Sáu năm 1972 tại Saigon, trường Trung học Võ Trường Toản lấy vào điểm thấp nhất là 48/60 cho ba môn. Tức là mỗi bài thi đều phải cao hơn 16/20 điểm thì mới đậu vào trường. Các trường Trung học khác như Trưng Vương, Gia Long, Petrus Ký, Chu văn An,... cũng nằm trong các thang điểm tương tự. Bài luận văn chấm cả ý, văn phạm, và chính tả để được 16/20 điểm; chỉ cần sai một lỗi chính tả là tiêu đời.
(Đây cũng là lý do các bạn học thời đó của CP hoàn toàn không bị lỗi chính tả kể cả hỏi-ngã, bất kể họ là người miền Nam, Trung, hay Bắc!). Hẳn nhiên, những kẻ đã ra khỏi nước VN từ hơn hai mươi năm và ít có dịp viết lách gì nhiều như CP mà còn nhìn ra được các khiếm khuyết trầm trọng của nhà nghiên cứu GSTS một cách quá dễ dàng... thì quả là điều vô cùng đáng tiếc cho việc đào tạo nhân tài tại thiên đường xhcn!:((
________________________Hết phần trích dẫn________________________
Hàn Sinh.