(Tiẻ́p theo kỳ trước)
MÙA XUÂN 1975: Không thấy chim ém đưa thoi
Đầu Xuân chim én đi hoang
Bình Long bỏ ngõ, Phước Long điêu tàng.
MIỀN NAM DÂN CHÚNG NGỠ NGÀNG:
ĐẦU XUÂN BẢO TỐ ỤP TRÀN TÂY NGUYÊN,
Quan, quân nhốn nháo,
Dân tình lao đao.
Phải rút chạy mau,
Kẽọ mà không kịp.
SÀI – GÒN thiêm thiếp
Giấc mộng yên bình
Mùa Xuân thức dậy, thấy mình trắng tay!
*
1- Cuối tháng 12 dl/1974 – đầu tháng 01 dl 1975: Phước Long thất thủ
Tỉnh Phước Long nằm về hướng Đông Bắc của Sài Gòn. Quốc lộ 13 chạy về phía Bắc để đi Lái Thiêu, Thủ Dầu Một, Bến Cát và ngả ba quận Chơn Thành.
Từ ngả ba quận Chơn Thành nếu rẽ về phía phải để đi Đồng Xoài, Phước Bình, Phước Long, rồi và từ Đồng Xoài có ngả rẽ để đi Bù Đăng và Ban Mê Thuột.
Từ ngả ba Chơn Thành chạy thẳng thì sẽ đến An Lộc, Bình Long, Lộc Ninh. Gần biên giới Việt Miên có ngã ba xã Lộc Tấn. Từ ngả ba nầy nếu chạy thẳ̉ng thì sẽ vượt qua biên giới và tới thị trấn Snuol của Campuchia; rẽ phải thì qua Bù Đóp (Bố Đức), và đi tiếp tới sẽ đến quận lỵ Phước Bình rồi quẹo trái sẽ đi đến tỉnh lỵ Phước Long. Vùng biên giới Việt Miên nầy nằm trong địa bàn của hai tỉnh Bình Long và Phước Long với những đồn điền cao su trải dài nối tiếp như: đồn điền Michelin Dầu Tiếng, đồn điền Đất Đỏ Hớn Quản, Lộc Ninh v.v...
Phước Long là một tỉnh lỵ mới được thành lập từ thời Tổng Thống Ngô Đình Diệm, ở về phía Đông-Bắc và cách Sài Gòn khoảng 120km, cách quận lỵ Phước Bình 8 cây số và gần núi Bà Rá. Đây là môt vùng rừng xanh đất đỏ sương lam chướng khí rừng thiêng nước độc, sốt rét rừng. . .Thời Pháp thuộc, những tù nhân hình sự đầu trộm, đuôi cướp, hiếp dâm, hoặc lảnh án khổ sai chung thân ...bị đưa lên Bà Rá tức là bị đày đi ông Yệm/Bà Rá thì coi như không còn có thể sống sót để trở về với cuộc đời thường.
Tình hình chiến sự tỉnh Phước Long lúc đó rất là căng thẳng, bị áp lực rất nặng vì kề cận mật khu Bù Gia Mập của CSVN ởphía Đông Bắc núi Bà Rá. Mật khu của CSVN nằm bên kia biên giới Việt Miên rất là an toàn vì quân lực VNCH cũng như Hoa Kỳ không có quền tự tiện xâm phạm vào lảnh thổ của Miên. Nhưng trái lại thì quân CSVN từ miền Bắc lợi dụng thế trung của Miên và Lào để làm hành lang xâm nhập qua đường mòn dọc dãy núi Trường Sơn để xây dựng những mật khu an toàn của họ ở bên kia biên giới, chờ đợi thời cơ xâm nhập đánh phá miền Nam của chính quyền VNCH. tha hương: Trận đánh đồn Phước Quả ( Nguồn: tha hương: Trận đánh đồn Phước Quả (lyhuong-rachgia.blogspot.com)
Ngày 12 tháng 12 năm 1974, Quân đoàn 4 bộ đội CSBV phát động chiến dịch tiến công Phước Long nhằm đạt được ba mục tiêu chính.
Thứ nhất, CSBV muốn kiểm tra phản ứng của Hoa Kỳ để xem Hoa Kỳ có thực sự giữ lời hứa trả đũa quân sự đối với Miền Bắc Việt Nam hay không.
Thứ hai, muốn kiểm tra khả năng sẵn sàng chiến đấu của QLVNCH.
Thứ ba, CSBV muốn giải quyết các vấn đề hậu cần của họ một lần cho xong, bằng cách chiếm đóng Phước Long và các tuyến giao thông quan trọng xung quanh Phước Long.
Chiến dịch đánh chiếm Phước Long của CSBV là một thành công vô cùng to lớn, bởi vì sự sụp đổ của Phước Long cho thấy sự tham gia của Hoa Kỳ trong Chiến tranh Việt Nam đã thực sự kết thúc, đặc biệt là khi Quốc hội Hoa Kỳ liên tục bỏ phiếu chống lại viện trợ bổ sung cho chính quyền VNCH ở miền Nam Việt Nam. Về mặt quân sự, chiến thắng Phước Long cũng cho phép bộ đội CS miền Bắc Việt Nam mở rộng các tuyến đường hậu cần từ Tây Nguyên của Miền Nam Việt Nam đến Đồng bằng sông Cửu Long, gây áp lực rất lớn lên QLVNCH.
Nhiều nỗ lực phản công hoặc cứu trợ được dự tính bởi miền Nam Việt Nam đã bị hủy diệt bởi hàng ngàn người tị nạn đã xuống đường để thoát khỏi cuộc chiến. quân lính đào ngũ của các đơn vị QLVNCH trở nên thường xuyên, và trở thành phổ biến trầm trọng khi cuộc tấn công của bộ đội CSBV tiếp tục, không phải chỉ xảy ra trong số các lực lượng Bảo An, Dân Vệ, mà cũng xảy ra ngay trong số các đơn vị quân đội chính quy cùa QLVNCH.
Cuộc chiến xung quanh Phước Long tiếp tục cho đến ngày 6 tháng 1 năm 1975, sau đó thị trấn trở thành thủ phủ tỉnh đầu tiên của VNCH bị CSBVchiếm giữ vĩnh viễn. Quan trọng hơn đối với CSBV là sự thờ ơ rõ ràng mà Hoa Kỳ đối với sự mất mát này và đó chính là một đòn tâm lý rất nghiêm trọng cho chính quyền và cho tinh thần người dân miền Nam: Hoa Kỳ đã và đang bỏ rơi VNCH và nhân dân miền Nam Việt Nam. ( Nguồn:1975 Spring Offensive - Wikipedia)
(Còn tiếp)