Phi

Tín dụng ''hào phóng'', nhưng đáng sợ của Trung Quốc


Trọng Thành
Đăng ngày 23-07-2018
Sửa đổi ngày 23-07-2018 16:43


http://scd.vi.rfi.fr/sites/viet.file...ARISKSx432.jpg
Giới thiệu về châu Phi cho doanh nhân Trung Quốc, tại một cuộc họp của Ngân Hàng Phát Triển Châu Phi (BAD) ở Thượng Hải, 14/5/2007.
Ảnh: Reuters

Trong những năm gần đây châu Phi nhiều nhà quan sát coi Trung Quốc là « đối tác » kinh tế số một của châu Phi. Kể từ năm 2000, với hơn 140 tỉ đô la tín dụng đổ vào châu Phi, Trung Quốc được coi là « chủ nợ số một » của châu lục. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo nhiều hệ quả đáng sợ của các khoản tín dụng được nhiều người ca ngợi là hào phóng của « đối tác » số một này. RFI giới thiệu một số nhận định của giới chuyên gia.

Hãng tin Ecofin, có trụ sở tại Genève (Thụy Sĩ) và Yaoundé (Cameroun), chuyên về kinh tế châu Phi có bài : « Trung Quốc, chủ nợ hào phóng nhưng bất lương của châu Phi». Bài viết trước hết dẫn lại các số liệu tổng hợp của CARI, một trung tâm nghiên cứu thuộc Đại học Hoa Kỳ Johns-Hopkins, được coi là một cơ sở dữ liệu tương đối đáng tin cậy trong lĩnh vực này. Theo đó, Bắc Kinh đã rót 94,4 tỉ đô la tín dụng cho châu Phi, trong thời gian từ 2000 đến 2015. Kể từ năm 2015, khoảng 47 tỉ đô la, trong tổng số 60 tỉ được hứa hẹn cho giai đoạn ba năm 2015-2018, đã được giải ngân.

Trong một nghiên cứu được công bố hồi tháng 4/2018, trung tâm tư vấn Mỹ Brookings Institution, cho biết số tiền Trung Quốc cho các nước châu Phi vay, kể từ năm 2000, được dùng để tài trợ hơn 3.000 dự án cơ sở hạ tầng, và các đầu tư này được coi là đã đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế của các nước liên quan. Một số quốc gia như Kenya, hy vọng là chỉ riêng dự án đường sắt do Trung Quốc « tài trợ », khánh thành hồi năm ngoái, sẽ giúp cho GDP nước này tăng trưởng 1,5%. Một nghiên cứu khác của văn phòng kiểm toán Mỹ McKinsey, nêu ra con số gần 300.000 chỗ làm mới được tạo ra, theo một điều tra với 1.000 doanh nghiệp Trung Quốc làm việc tại châu Phi.

Tuy nhiên, vẫn bài viết trên Ecofin nhấn mạnh là, sở dĩ Trung Quốc đã lấn tới mạnh mẽ trong lĩnh vực tín dụng tại châu Phi, là do Bắc Kinh hoàn toàn nhắm mắt làm ngơ trước tình trạng nhân quyền ở đây, cũng như không cần quan tâm đến mối liên hệ giữa việc cho vay và các đòi hỏi cải cách phương thức điều hành chính quyền trong lĩnh vực kinh tế, theo hướng dân chủ hóa và tăng cường hiệu quả quản trị Nhà nước. Điều mà các định chế tài chính quốc tế thường đòi hỏi.

Tài trợ đánh đổi tài nguyên giá rẻ, môi trường suy thoái

Ẩn đằng sau nguyên tắc có vẻ rất vô tư của Trung Quốc, như « không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau », trên thực tế, Bắc Kinh luôn gắn liền việc cấp tín dụng với nhiều ràng buộc, có lợi cho Trung Quốc. Theo nhà nghiên cứu Laurent Delcourt, làm việc tại Trung Tâm Ba Lục Địa (Centre tricontinental / CETRI), Bỉ, chuyên về các phát triển và các quan hệ Bắc – Nam, các trợ giúp tài chính của Trung Quốc, đều buộc các « đối tác » phải nhân nhượng ít nhất về hai mặt.

Thứ nhất là, các dự án do Trung Quốc tài trợ buộc phải mời chủ yếu là các doanh nghiệp Trung Quốc. Và thứ hai là, các dự án cơ sở hạ tầng (như đường xá, cầu cống, đập nước, bệnh viện…) hay các công trình có tên tuổi (như sân vận động, phủ tổng thống…), đều gắn liền với việc chính quyền sở tại nhượng lại cho Trung Quốc nhiều tài nguyên dầu mỏ hay khoáng sản.

Các chuyên gia gọi tên thủ đoạn này là « tài trợ theo kiểu Angola ». Nhà nghiên cứu Deborah Brautingam, nữ giám đốc của trung tâm nghiên cứu về quan hệ Trung Quốc – Châu Phi của Đại học Hoa Kỳ Johns-Hopkins, giải thích : « Người Trung Quốc sử dụng biện pháp này đối với các quốc gia không có khả năng trả được nợ » bằng tiền. Các con nợ phải bồi hoàn thông qua việc xuất khẩu tài nguyên. Trường hợp của Angloga, do khó trả nợ Trung Quốc, nên khoảng 63% lượng xuất khẩu dầu mỏ của nước này phải bán cho Trung Quốc. Theo bà Deborah Brautingam, các nước nào rơi vào cái bẫy này của Trung Quốc, thì thu nhập từ xuất khẩu sụt giảm, do giá tài nguyên rớt mạnh. Cùng với Angola, Trung Quốc cũng sử dụng biện pháp này với Soudan và Conggo, các quốc gia giàu tài nguyên khác ở châu Phi.

Trả lời RFI, nhà nghiên cứu Xavier Auregan, Viện Địa Chính Trị Pháp (l'Institut français de géopolitique) lo ngại, dưới ảnh hưởng Trung Quốc, kinh tế châu Phi đang trở lại với thời kỳ bán tài nguyên khoáng sản thô như nguồn thu nhập chủ yếu. Hơn 80% hàng nhập khẩu châu Phi vào Trung Quốc là tài nguyên khoáng sản không qua chế biến.

Một hệ quả thứ ba của các dự án do Trung Quốc bỏ tiền cũng được nhiều người nhắc đến, đó là việc Trung Quốc áp đặt các tiêu chuẩn riêng. Theo ông Jean-François Di Meglio, chủ tịch trung tâm Asia Centre, « bất kể về mặt môi trường, quyền của người lao động…, Trung Quốc thường xuyên đến (châu Phi) với nhân công riêng của họ, với các nguyên tắc ứng xử riêng của họ, mà rõ ràng là nằm ngoài các chuẩn mực quốc tế ».

Nước nghèo châu Phi trước nguy cơ vỡ nợ

Một số cơ quan chuyên về tài chính cảnh báo tình trạng nhiều nước nghèo ở châu Phi lún sâu trong nợ nần. Trong một báo cáo được công bố hồi tháng 5/2018, công ty thẩm định tài chính Standard&Poor’s (S&P) điểm lại những biến chuyển lớn trong lĩnh vực này, trước và sau khi Trung Quốc ồ ạt đổ tín dụng vào châu lục này.

Theo S&P, nếu như sáng kiến trợ giúp các nước nghèo nợ nần quá tải (gọi tắt là PPTE) ở khu vực phía nam sa mạc Sahara, của Ngân Hàng Phát Triển Châu Phi (BAD), đã giúp tỉ lệ nợ công của các nước này giảm từ mức 100% GDP vào năm 2000, xuống còn trung bình 24% vào năm 2008, và 18% vào năm 2011. Thì kể từ năm 2011, nợ công các nước nói trên lại tăng lên trở lại và đạt mức 53% GDP vào năm ngoái 2017.

Tại Angola, nợ bình quân đầu người đối với Trung Quốc của quốc gia 28 triệu dân này là 745 đô la. 55% nợ công của Kenya, 70% nợ của Cameroun là do Trung Quốc nắm.

Ngân Hàng Phát Triển Châu Phi kêu gọi các quốc gia châu Phi hết sức thận trọng trước các quyết định vay tín dụng bằng ngoại tệ, đồng thời đề nghị các nước phát hành trái phiếu bằng tiền địa phương.

Vẫn theo công ty thẩm định tài chính S&P, gánh nặng nợ nần với các nước nghèo đã tương đương với mức của những năm trước khi sáng kiến trợ giúp PPTE của BAD khởi sự. Cụ thể là, hồi năm ngoái, trung bình các nước này đã phải chi 11% ngân sách quốc gia để trả nợ, so với 4% của năm 2011. Riêng Ghana phải dành 36,2% ngân sách để trả nợ. Tình hình hiện nay được coi là rất nghiêm trọng, cho dù chưa đến mức mà các định chế tài chính quốc tế phải ra tay trợ giúp. Theo Ecofin, các nước châu Phi sẽ phải đưa vấn đề này ra thảo luận tại Diễn đàn hợp tác Trung Quốc – Châu Phi lần thứ 7, sẽ diễn ra tại Bắc Kinh tháng 9 tới.

Cho vay tăng, nhưng « đầu tư » ngày càng ít

Cũng liên quan đến vấn đề tín dụng Trung Quốc tại châu Phi, nhiều chuyên gia đưa ra một quan sát đáng chú ý. Đó là trong lúc Trung Quốc « cho vay » ngày càng nhiều, thì Bắc Kinh lại « đầu tư » rất ít cho các công trình ổn định, có giá trị lâu dài (IDE), nhằm giúp châu Phi phát triển. Tổng lượng tín dụng của Trung Quốc cho châu Phi từ 2000 đến nay là hơn 140 tỉ đô la, trong lúc mỗi năm Bắc Kinh chỉ bỏ ra khoảng 3 đến 4 tỉ đô la cho « đầu tư ».

Một chuyên gia về quan hệ Trung Quốc – Châu Phi, nhà nghiên cứu Thierry Pairault, trong bài « China in Africa : Goods Supplier, Service Provider rather Insvestor», nhấn mạnh đến một thực tế là, trong lúc vốn đầu tư nước ngoài trực tiếp của Trung Quốc tăng liên tục kể từ năm 2003, và đạt mức 13,5% IDE toàn cầu, thì đầu tư IDE của Trung Quốc vào châu Phi lại liên tục giảm từ 2011, và chỉ còn chiếm 1,2% tổng vốn IDE của Trung Quốc (so với khoảng 10% năm 2008).

Con số này cho thấy châu Phi không được coi là hướng tiếp nhận đầu tư lâu dài của Trung Quốc, việc trông đợi Trung Quốc tạo thêm hàng chục triệu công ăn việc làm cho châu Phi là một « ảo tưởng ». Theo ông Thierry Pairault, nhìn về tổng thể, với châu Phi, Trung Quốc là một « nhà cung cấp dịch vụ » và « người bán hàng » hơn là một nhà đầu tư. Kể từ năm 2013, châu Phi bắt đầu phải nhập siêu từ Trung Quốc, sau một thập niên xuất siêu. Năm 2016, thâm hụt thương mại của châu Phi với Trung Quốc là 46 tỉ đô la

/* nguồn: http://vi.rfi.fr/chau-a/20180723-cha...cua-trung-quoc

Hôm qua trên diễn đàn kinh tế tài chánh tại Frankfurt, bà Merkel lạc quan: "tôi vừa kết thúc chuyến đi 3 nước ở Châu Phi cũng là lúc nghe tin TQ đầu tư 60 tỉ vào Châu Phi. Thực vậy nếu mình muốn ngăn chặn dòng người tị nạn từ các nước Châu Phi thì cách hay nhất là hỗ trợ họ tại chỗ. Có công ăn việc làm thì đâu ai bỏ đi nữa".

Theo tui thì chị Merkel quên một điều sơ đẳng của anh Tập, là ảnh đem luôn người của ảnh qua xây dựng. Dân bản xứ vưỡn thất nghiệp dài hạn. :)

---

Trung Quốc phủ nhận là chủ nợ hàng đầu của châu Phi

Thu Hằng
Đăng ngày 05-09-2018
Sửa đổi ngày 05-09-2018 11:49


http://scd.vi.rfi.fr/sites/viet.file...africa_0_0.jpg
Chủ tịch Tập Cận Bình tại Diễn đàn hợp tác Trung Quốc-Châu Phi ở Bắc Kinh ngày 04/09/2018.
Lintao Zhang/Pool via REUTERS

Diễn đàn hợp tác Trung Quốc-Châu Phi đã bế mạc ngày 04/09/2018 tại Bắc Kinh với lời hứa của Trung Quốc đầu tư thêm 60 tỉ đô la giúp châu Phi phát triển. Bên cạnh đó, Bắc Kinh bác bỏ mọi cáo buộc là nền kinh tế thứ hai thế giới đang làm gia tăng khối nợ của các nước châu Phi.

Thông tín viên RFI Stéphane Lagarde tường trình từ Bắc Kinh :

« Trung Quốc không phải là chủ nợ số một của các nước châu Phi đang mắc nợ. Vì vậy thật vô lý khi đổ trách nhiệm cho Trung Quốc về vấn đề nợ của lục địa này. Trước những chỉ trích về khối nợ tăng mạnh của khoảng 10 nước đối tác châu Phi, đặc phái viên của Trung Quốc phụ trách châu Phi đã phát biểu như trên trong ngày làm việc thứ hai và cũng là ngày cuối cùng của Diễn đàn Hợp tác.

Chủ tịch Tập Cận Bình đã hứa nghiên cứu từng trường hợp trong bối cảnh đại biểu của nhiều nước tỏ ra lo lắng và tìm cách tái cấu trúc nợ. Trên tổng số khoảng 60 tỉ đô la được đối tác thương mại hàng đầu của châu Phi hứa đầu tư thêm, chủ tịch Trung Quốc thông báo 15 tỉ đô la được dành cho viện trợ không hoàn lại và vay không có lãi.

Thông điệp được tiếp nhận rõ ràng. Đối với phần lớn đại biểu mà chúng tôi gặp bên lề hội nghị, khả năng đầu tư nhanh chóng và hàng loạt của các ngân hàng Trung Quốc vẫn là động lực phát triển tốt nhất đối với châu Phi.

Châu Phi cũng trông đợi nhiều vào đầu tư của khối tư nhân. Hai bàn tròn thảo luận được tổ chức trong ngày 04/09 đã giúp giải quyết nhiều chi tiết cụ thể, thậm chí là khởi động một số dự án.

Các đại biểu cũng đã tranh thủ cuối buổi chiều để mua sắm trong những cửa hiệu lớn ở thủ đô. Người ta thấy nhiều màn hình ti vi và máy tính còn nguyên trong hộp lần lượt đi qua cửa kiểm tra an ninh một trong số các khách sạn lớn nhất tiếp đón các phái đoàn châu Phi ».

/* nguồn: http://vi.rfi.fr/chau-a/20180905-tru...u-cua-chau-phi

Hundreds of migrants scale Spanish enclave fence

One man died and several were injured as hundreds tried to reach the Spanish enclave of Melilla from Morocco. Despite the Spanish government's promise to remove barbed wire on top of the fence, it has not yet done so.

https://www.dw.com/image/45976122_303.jpg
In this 2014 picture, a police officer tries to pull down a man after he climbed fence to enter the Spanish enclave of Melilla

Some 300 people rushed a border fence between Morocco and Spain's North African enclave Melilla, Spanish authorities said on Sunday.

Out of those who attempted to scale the two fences topped in barbed wire, 200 sub-Saharan Africans entered Spanish territory, a representative of Spain's government in Melilla said in a statement.

One man who climbed over the fences died of an apparent heart attack despite efforts to revive him.

Nineteen other people were being treated for fractures or cuts sustained while scaling the fences, authorities said. Another six Civil Guards sustained non-serious injuries during the rush at the border fence.

Dangerous climb

The border between Morocco and Spain's Melilla is cordoned off by two fences over six meters (20 feet) high and topped with barbed wire.

Spanish Prime Minister Pedro Sanchez's government said in June that it would remove the barbed wire on top of the fences, but has not yet taken it down.

Spain has seen a spike in migrant arrivals this year, hundreds of whom have attempted to enter the European Union country through its two North African enclaves of Melilla and Ceuta.

The vast majority, however, arrived in Spain after making the dangerous journey across the Mediterranean Sea in unsafe smugglers' boats.

According to the latest United Nations figures, over 48,800 migrants and refugees have entered Spain so far this year — more than Italy and Greece. Over 4,000 have entered Spanish territory in 2018 by crossing the fence into Melilla.

rs/sms (AP, AFP)


/* src.: https://www.dw.com/en/hundreds-of-mi...nce/a-45976287

https://ichef.bbci.co.uk/news/320/me...de537be098.gif