http://www.youtube.com/watch?v=rghaBnAbMpQ
Bà chủ, T tiểu thơ và các PR philharmonic fans ôi.
Qua nay nghe miết cái bản giao hưởng gia đình này ha. Rồi đụng trúng clip nhạc dán trên đây do dàn nhạc Corvillis OSU chơi. Đây là dàn nhạc của vùng trường đai học nằm trong tỉnh lị Corvallis ở Oregan. Tỉnh Corvallis nhỏ hìu, đân số đâu đó cỡ 60 ngàn đổ lợi.
Clip nhạc này dị nhiên hổng tới như các clip của chuyên nghiệp (dàn nhạc philadelphia chẳng hạn) nhưng ưu điểm là thu direct trọn bộ chớ hổng xé lẻ ra như clip của dàn nhạc phila. Trội hơn nữa là có dẫn giải của ông quản nhạc, một tiến sĩ nhạc giảng dạy tại trường.
Tui nghĩ rằng (dám sai)... vụ diễn giải nọ dựa trên tiến trình dòng nhạc chớ hoàn toàn hổng là lời cắt nghĩa của tác giả Strauss. Có thể ông Strauss chỉ phụ chú cách chơi (êm ái, mơ màng, giận dữ, ồn ào v.v chẳng hạn vậy) bên cạnh dòng nhạc để người chơi và người nghe tha hồ tưởng tượng trong đầu. Tone Poems vốn là thơ, và thơ thì thường khi mỗi người hiểu mỗi cách.
Nhưng cách nào đi chăng nữa thì người nghe phải ngó cho ra "hơi thơ" để cảm nhận dòng nhạc theo đúng ý của tác giả.
Sinfonia domestica op.53 được chia thành 5 đoạn, nếu chơi liên tục sẽ dài khoảng 44- 45 phút, với một giàn nhạc "up scale", nghĩa là tất cả các nhạc cụ lớn nhỏ đều có dịp cất tiếng và cất đồng đều, đậc biệt là sự góp giọng của cây Oboe d'amore.
Tiếng Oboe được coi là êm ái, nay thêm amore nữa thì chuyện êm ái hẳn còn tăng gấp bội. Oboe d'amore tui nghe đây là lần thứ nhứt. Đọc sách nghe nói nó nằm trong họ Oboe, giữa oboe thông thường và english horn về cà hình thể và cung bực. Trong sinfonia domestica này, nó là giọng ngây thơ nũng nịu của trẻ con, nghe oboe d'amore cất theme nhạc đề đồng nghĩa với nó đang thỏ thẻ với bố mẹ.
Cũng trong symphony này còn thấy cây tuba tổ chảng, chừng cất tiếng cái ù tai luôn. Tui nghe chưa ra "lời và ý" của nó, nhưng có thể đây là tiếng của ông bố lúc bực mình (vì bà vợ lắm điều hay thằng con đang giở trò chướng)... chăng ?
*
Trong 5 phần thì...
- phần 1 Richard Strauss dùng theme/motif để giới thiệu 3 thành viên gia đình.
Ông chồng là người tuy xuế xòa nhưng ý tứ và được dịp cũng một trời say đắm đam mê (3 ý nhạc) .
Vợ ông tuy dịu dàng nhưng nếu cằn cũng đáo để phải biết (2 ý nhạc)
Thằng cu con nũng nịu thơ ngây, chừng đổ bựa cái là dãy nảy lăn đùng ra đất (2 ý nhạc).
Nghe nói trong phần này còn có cả nhửng ý nhạc phụ (cô dì bác cậu chắc).
- Sang phần 2, dòng nhạc chỉ ra một gia đình đang sanh hoạt hạnh phúc, taa để ý họ nói chuyện với nhau... bằng themes, theme nào là giọng nấy, nhưng đây là đối thoại bình thường thành phân biệt rõ từng giọng, đâu ra đó.
- Phần 3, giòng nhạc chuyển mình thành một khúc du dương êm ái, cái kiểu ru con à ơi. Tiếng thằng cu êm ái, từ từ chậm lợi (vì mắt nó đã díp lợi rồi). Lúc đồng hồ gõ 7 tiếng, thì nó đã ngủ tít.
- Phân 4 : là đoạn Adagio dài nhứt, bắt đầu từ tiếng đồng hồ gõ 7 tiếng để nhắc giờ "dodo" của thằng cu con, và chấm dứt với tiếng đồng hồ gõ báo thức sớm mơi.
Chời ơi chời... dài vậy và xảy ra những chuyện chi thì thiệt hổng rõ, nhưng đã có dẫn giải rằng đây là thời khắc "tâm tình bên gối" của hai vợ chồng, giồng nhạc du dương, say đắm cho tới lúc... cao trào kịch tánh dâng cao. Dâng xong thì dịu êm lợi với giấc ngủ say. Cuối đoạn 4, có tiếng thằng cu ú ớ không rõ - hoặc nó đang mơ, hoậc nó sửa soạn dậy sớm chơi chắc- -
- Phần 5 : Đây là một hoạt cảnh sống động, vợ chồng con cái lắm khi át cả giọng nhau, bà vợ dịu dàng tối qua sáng nay thằnh bà chẳng lửa, ông chồng say đắm đêm trước bữa nay giận dữ tới hổng cầm nổi, và thằng cu thì nhảy lên ăn vạ. Năng lượng xài một chập thì cũng phải hết, trật tự vãn hồi bằng tiếng răn đe của bà chủ (nhắm vào cả chồng lẫn con) Rồi gia đình an vui trở lợi.
Phải để ý rằng, clip thứ 3 c(ủa chuỗi nhạc 5 clips do dàn Philadelphia chơi), khi khúc lubally vừa chấm dứt với 7 tiếng đồng hồ gõ thì khởi sự ngay đoạn adagio. Đoạn adagio này đúng ra phải kéo về clip thứ tư mới là phải. Có thể do người dán nhạc lơ đãng, nhưng cũng có thể vì kẹt thời lượng (do đoạn adagio quá dài) nên phải post dính chùm như thế.
Kinh nghiệm riêng tui thì thế này :
Tui mở Corvallis để nghe dẫn giải trước tiên, sau đó tui nghe sang dàn Philladelphia và theo dõi tiếng của từng nhạc cụ. Đại khái là nhớ sơ sơ cái tiến trình của dòng nhạc. Mấy bữa nữa tui sẽ nghe tiếp những ban nhạc tiếng tăm khác, chỉ có nhạc chớ hổng có hình, thử coi mình hiểu được tới đâu nếu hổng có những dòng chú thích hướng dẫn.
Tấu khúc này vừa dài vừa độ sộ nên rồi hổng biết tới khi mô mới thuộc được bài !
Enjoy !