Thái tử mất kiểm soát
Bin Salman trở thành gánh nặng cho Trump
https://bilder4.n-tv.de/img/incoming...4576116693.jpg
- xã luận của Judith Görs
Vụ ám sát ký giả Khashoggi và hành vi cực đoan của thái tử Bin Salman rong cuộc chiến ở Yemen đã khiến Ả Rập Saudi khốn đốn. Tuy nhiên đồng minh quan trọng nhất của thái tử, tổng thống Mỹ Trump tỏ ra kiên cường và tự chuốc khổ vào mình.
Mới vừa cách đây một năm Trump bày tỏ tri ân Ả Rập Saudi, một hình thức quảng cáo cho mối bang giao kinh tế tốt đẹp do chính Trump mồi chài - tuy nhiên quan hệ thân thiết này với thái tử Ả Rập Saudi Mahammed bin Salman ngày càng trở thành vấn nạn cho Donald Trump. Sau vụ ký giả Jamal Khashoggi bị ám sát áp lực phải có một cấm vận vương triều Ả Rập cho có tác dụng đè nặng Tòa Bạch Ốc. Nhưng Trump đã khoa tay và dù mới đây có cả đủ dẫn chứng của mật vụ Mỹ CIA rằng Bin Salman đã nhúng tay vô vụ này theo tờ "New York Times". Theo tờ báo cho biết, một thành viên của nhóm ám sát sau khi hành động đã nói với cấp trên rằng hãy báo cáo cho "thượng cấp" của người này, nghĩa là thái tử biết.
Đối với Trump đây là chuyện chẳng đặng đừng. Cho đến nay Hoa Thịnh Đốn cũng chỉ cấm vận 17 cựu nhân viên chánh phủ Ả Rập mà thôi, đó là những người bị công tố viện Riad cáo buộc chịu trách nhiệm. Nhưng khi đề cập đến vai trò của thái tử trong vụ này, ông tổng thống Mỹ không dám kết tội. Giới truyền thông Hoa Kỳ phân tích đó là một toan tính kéo Bin Salman ra khỏi tầm ngắm. Bởi vì tình thân hữu với ông thái tử 33 tuổi "hành động theo cảm tính" quá hấp dẫn cho Hoa Kỳ và càng hấp dẫn hơn cho cá nhân Trump. Trong lần đầu tiên công du Riad Trump đã nhận được bảo đảm tài chánh của vương triều nếu ngân hàng cho Trump vay một ngày nào đó bỏ rơi Trump.
Thêm vào đó là Bin Salman và Trump đã ký kết vụ mua bán vũ khí lớn nhất lịch sử Mỹ hồi tháng Năm 2017 trị giá 350 tỉ Mỹ kim kéo dài nhiều năm; mà không hề có sự ràng buộc một điều kiện nào về tình trạng nhân quyền ở Ả Rập Saudi hoặc là trong cuộc chiến Yemen cả. Một loạt các mối làm ăn bạc tỉ trong lãnh vực dầu và khí đốt được ký kết toàn vẹn nữa. Lúc đó ông tổng thống Mỹ khoái khẩu tung hô: "Hàng trăm tỉ Mỹ kim đầu tư vô Hiệp Chúng Quốc và nhiều việc làm, nhiều việc làm, nhiều việc làm." Tuy nhiên cái giá phải trả quá đắt. Chuyên gia Trung Cận Đông Guido Steinberg nói với đài n-tv rằng, "Vương triều Ả Rập rất an tâm trong vụ này", "Chính quyền Trump dù đang bị áp lực sau kỳ bầu cử nghị viện nhưng sẽ cố gắng bằng mọi giá giữ cho được đồng minh Ả Rập Saudi".
Trump cân nhắc trao trả Fethullah Gülen
Sự cương quyết của Trump đứng về phía đối tác quan trọng nhất trong thế giới Ả Rập sẽ còn đi tới đâu được đài truyền hình tin tức NBC của Mỹ săn tin từ giới chức trách chính phủ trong tuần này cho biết, rằng Trump còn có ý tưởng trao trả lãnh tụ Hồi Giáo Fethullah Gülen đang sống lưu vong tại Hoa Kỳ cho Thổ Nhĩ Kỳ để xoa dịu tổng thống Thổ trong vụ Khashoggi. Recep Tayyip Erdogan từng cáo buộc rằng chính Gülen là người đứng phía sau giật dây cho vụ đảo chánh hồi hè 2016 đồng thời yêu cầu Mỹ nhiều lần hãy giao Gülen cho Thổ. Và tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ chính là người cứ hé lộ thêm bằng chứng khiến thái tử Ả Rập khốn đốn. Phía bộ tư pháp Mỹ và an ninh nội địa luôn luôn tuyên bố rằng họ không can hệ gì đến ý tưởng giao trả Gülen của Trump mà cũng không biết rằng có chuyện này.
Đối với dư luận Tòa Bạch Ốc cố gắng chứng tỏ quyết tâm không hề quá lệ thuộc vào Ả Rập Saudi. Phó tổng thống Mike Pence cho biết bên lề cuộc họp thượng đỉnh Châu Á - Thái Bình Dương cuối tuần này rằng Mỹ sẽ "bắt tất cả những ai có trách nhiệm cho cuộc ám sát này phải đền tội". Liệu rằng Hoa Thịnh Đốn có nghe theo kết quả của CIA ghép thái tử Bin Salman vào đám người chịu trách nhiệm hay không thì Mike Pence không chịu trả lời. Và ông tổng thống Mỹ cũng không thấy việc Riad tìm mọi cách giấu diếm vụ ám sát Khashoggi bằng các hành động lập lờ che đậy là làm mất tín nhiệm. Trump bình luận vụ Ả Rập Saudi rằng, "họ đâu có lường gạt tôi đâu". "Có thể họ tự lường gạt chính mình mà thôi".
Nổi điên vì giải pháp của Liên Hiệp Quốc
Với thái độ của Trump về vụ Khashoggi, y lại nhận thêm chỉ trích kể cả từ nước ngoài cũng có. Bởi vì việc yểm trợ cho Riad của Trump cũng khiến Ả Rập Saudi cậy thế không chịu cúi mình hưu chiến và đàm phán hòa bình với Yemen ngay lập tức trước áp lực của thế giới. Chuyên gia Trung Cận Đông Steinberg cho biết, "Có một thế hệ mới chính trị gia đang làm việc ở Riad, là đám người chỉ xem trọng lời nói của Hoa Thịnh Đốn mà thôi". Tuy nhiên chính phủ Mỹ khó lòng thốt lời cảnh cáo Ả Rập trong vụ khủng hoảng Yemen. Nếu có thì họ chỉ hô hào các bên tham chiến hãy kiềm chế mà thôi. Bin Salman có vẻ chẳng thèm để ý gì các can thiệp hô hào gì của ai cả. Như CNN tường thuật, đã có một giải pháp hưu chiến ở Yemen trong tuần này của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc phải để sang một bên sau khi Bin Salman "nổi điên". Đài CNN cho biết tin có nguồn nhưng không nêu tên.
Theo bản tin đó, thái tử chỉ chịu thỏa hiệp sau khi ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt nói chuyện riêng với y nhắc đến tầm ảnh hưởng nặng ký của hai đồng minh Pháp và Mỹ. Bây giờ Anh sẽ đưa ra phác thảo giải pháp mới trong thứ Hai tuần sau.
Ả Rập Saudi đã thành lập liên minh quân sự với nhiều quốc gia Ả Rập khác trong cuộc chiến chống phiến quân Yemen Huthi từ năm 2015. Cá nhân Bin Salman đã thúc đẩy sự can thiệp quân sự lúc đó. Theo nguồn tin của CNN, bin Salman thấy vị trí của mình bị suy yếu trong giải pháp của Liên Hiệp Quốc. Akshaya Kumar của tổ chức nhân quyền Human Rights Watch nói với đài CNN rằng ngộ nhận thua thiệt của thái tử là "tuyệt đối vô nghĩa". "Có dùng Giải pháp nào đi nữa mà không ghi nhận trong đó rằng Ả Rập Saudi và liên minh quân sự là những người phải chịu trách nhiệm cho vụ thảm sát hàng loạt ở Yemen, thì sẽ chẳng có tác dụng gì đối với Riad cả".
Đối với Trump những cái giải pháp đó tốt nhất đừng tiến triển gì hết. Đối với Trump là làm ăn trước đã, chuyện đạo đức là thứ yếu. Yêu cầu hãy đình chỉ xuất cảng vũ khí sang Ả Rập Saudi được Trump đánh giá hồi cuối tháng Mười là "chẳng giúp đỡ được gì". Và đối với giải trình mới đây của CIA trong vụ mưu sát Khashoggi, Trump cho biết rằng y sẽ đọc, nhưng mà Ả Rập Saudi vẫn " thực sự là một đồng minh ngoạn mục trong việc phát triển kinh tế và tạo ra công ăn việc làm". Và trên cương vị tổng thống Trump cũng phải cân nhắc điều đó. Chính quyền Riad chắc chắn sẽ yêu thích lời
Trump nói.
/* nguồn: theo n-tv - https://www.n-tv.de/politik/Bin-Salm...e20726848.html