Củ Kiệu

[bonita]

bo chào cả nhà ...@};-

có ai biết củ kiệu dịch ra tên tiếng Pháp hay tiếng Mỹ là gì xin cho bo biết

^^

[ntđl]

Chào boni-ta.

Boni-tây nè, thành chỉ biết kiệu bằng tiếng tây thôi ha.
Đám tây đui nớ kêu củ kiệu là... củ échalotte. Mà thiệt ra échalotte là hành lá hở ?
Ngó gú-gồ thấy tên thực vật của kiệu là Allium chinense, thuộc họ hoa huệ liliacea bao gồm cả lan huệ lẫn huệ hương (chào nhị vị họ huệ)
Ngó thêm cái nữa thì biết đám hành củ củng thuộc họ hoa củ này luôn. Vui hông !

Chinense hay chinensis trong tiếng latin để chỉ đám tàu phù.
Đám ni đông lắm cà, chúng có dzăng minh truyền thống lâu đời, tiến xa trước cả hy lạp la mã. Tiến vậy rồi dừng lợi và thụt lùi dần, theo đúng chơn lý : cái chi lên rồi cũng xuống tất ! Nay thì chúng trở thành hiểm họa lớn lao trong tiến trình đi lên của loài người. Chúng xả rác xả láng gây thảm trạng môi sanh, chúng cản trở văn minh nhơn loại, bất kể thủ đoạn. Dĩ nhiên đây là ta đang nói tới cái chế độ lỗi thời chúng đang theo ha, chớ còn dân tộc trung hoa vốn có truyền thống cũ - đang lung lay từ cội rễ - và trở thành nạn nhơn như các nạn nhơn cộng sản khác.

Ui da, mài mê hô khẩu hiệu mà quên chuyện thức ăn : Bếp núc trung hoa xưa rầy vẫn có tiếng, cái chi ngon là bị đám tàu phù nọ ép uổng ngay tắp lự, rồi tỉnh bơ dán nhãn chinensis mần màn dành chủ quyền - Thức ăn còn vậy huống chi là đất đai lãnh thổ !
Củ kiệu do đó mới có tên hành tàu, cho dù kiệu được trồng nhiều nhứt ở xứ mặt trời mà đất nước củ sâm. Tàu phù hổng ăn kiệu nhiều cho bằng VN, nhựt bổn và đại hàn - tính theo tỷ lệ đầu người - cũng bởi chúng đông quá xá !

Mình kêu kiệu là kiệu, hổng hành tàu gì ráo cho thêm lầm lẫn.
Hành ta là hành nhỏ màu tím, còn gọi là hành hương.
Hành củ bự là hành tây. Lá hành tây hổng thấy bầy bán ngoài chợ bao giờ, hổng hiểu có mùi vị chi hôn.
Hành lá là lá hành xanh của củ hành, còn có tên thơ mộng là hành hoa. Dà bắc kỳ là đất ngàn năm văn vật, thành đám bắc cái chi cũng toàn hương toàn hoa thôi.

Ra ngoại quốc thì... y hình spanish tương đương với chinensis thì phải.
Củ hành tây ngọt thiệt ngọt kêu bằng spanish onion. Con cá mackerel có thịt ngon nhứt kêu bằng ... mac spanish !
(kỳ hôn ốc)

Chào tạm biệt boni-ta và hẹn ngày thực phẩm tái ngộ.
Ô-rờ... lui.

Boni-tây ký tên đóng dấu.

[nam2010]

chào bonita,

không biết links này có giúp bonita được gì không?
http://fr.wikipedia.org/wiki/Allium_chinense
http://vi.wikipedia.org/wiki/Ki%E1%B...c_v%E1%BA%ADt)

[Triển]

MTT - Mỹ Tây Ta

[ốc]

Tên củ kiệu trong tiếng Việt cũng có gốc từ tiếng Tàu cho nên ai bảo nó là "hành tàu" hay "hẹ tàu" chắc cũng có lý do.

"échalotte" thì nghe phát âm giống chữ "shallot" trong tiếng Anh, người Mỹ dùng để gọi củ hành ta chứ không phải củ kiệu.

[bonita]

bo chào chị boni-tây/ntđl, anh Nam 2010, anh 5 và anh Ốc

bo cảm ơn các anh chị giúp bo.

chuyện là bo mua củ kiệu mần sẵn vià ăn, dù là mát đờ in dziệt nam hay mát đờ in chai na, bo cũng thấy cái vị nó ngọt ... đường hóa học nên định bụng mua củ tươi dià mần ở nhà ...

theo chị boni-tây và anh 5 viết thì củ kiệu gọi là ê-sa-lốt/échalote, bo chạy dô La-rút/Larousse kiếm coi http://www.larousse.fr/encyclopedie/...ticle/11018737 thì họ viết thuộc họ hàng nhà hành lá hành củ, tỏi, bờ rô, đủ màu: hồng, trắng, tím, xám, ...

bo ga chợ tìm mua thì échalote nó có hai loại: một loại tròn và một loại dài, màu tím, híc ở chỗ là cái củ nó ... pự khổng lồ chứ đâu có nhỏ và trắng như củ kiệu của mình đâu, bo nghĩ échalote dịch ga tiếng dziệt mình là hành ta, hành hương



còn củ hành tây/oignon thì củ còn pự hơn nữa, khổng lồ luôn, chòn quay, đủ màu: xanh, dzàng, đỏ, có người nói củ dzàng nấu ăn là ngọt nhất, bo thì dốt đặc, dô chợ là dớt củ nào ... rẻ nhất mà đem dià nấu ăn.



bo chạy sang bên hàng bày bán hành lá thì bo thấy có 3 loại:
_ một loại họ gọi là oignons nouveaux thì họ bày bán cả lá và cọng củ nó trắng tròn nhỏ như ngón tay cái và cọng lá thì bự hơn hành lá của mình, hành này mà nấu bò kho là hết xẩy:


_ hành lá giống dziệt nam mình xài thì Tây gọi là ciboule, bày bán cả lá cả củ:



_ Tây họ có loại hành lá mà cọng nó nhỏ xíu xíu, nhỏ hơn hành lá dziệt nam mình, thơm dịu hơn hành lá thì họ gọi là ciboulette, chỉ bày bán cái cọng xanh xanh:



theo link của anh Nam 2010 thì bo thấy tiếng Tây họ gọi hành lá tàu là ... hẹ

bo xem xong hết một loạt bo biến thành bo ... bí lù luôn, hong biết củ kiệu là giống gì luôn ...

... au sơ cua ...

bo

[ntđl]

Thấy chưa ? Thấy có người thông minh mà lơ đãng chưa ?
Ta à Ta, ba cái củ của Ta đó nha, hổng có củ nào là củ kiệu dáo nạo, poong fi nan.

Cũng tại tên tuổi dân dã sanh lộn xộn sổ gia đình ! Thành mình phải ngó miếng giấy khai sanh cho ăn chắc Ta à, và tên họ chánh thức trong giấy tờ của củ kiệu là... Allium chinense.
Đây là cách viết do Linné đề xướng. Linne là ông hoàng thảo mộc dân bắc âu, y hình Thụy điển ha, người đã có công rất lớn với việc hình thành hệ thống phân loại thảo mộc đầu tiên cho cây cỏ, gọi tên bằng cách ghép đôi binominal. Tên luôn luôn phải viết nghiêng với tộc là tên đầu viết hoa và loài là tên thứ nhì viết thường.

Sau Linné, thế giới thảo mộc được phân chia kỷ lưỡng hơn, theo nhiều cách khác nhau.
Các nhà nghiên cứu cây cỏ thiên nhiên đã nhìn ngó kỷ càng và tìm cách xếp loại thảo mộc không chỉ theo hình dạng mà còn theo tiến triển sanh học của chúng trong môi trường. Đây là lý do vì sao trong cách phân loại cũ, củ kiệu thuộc họ liliacea, và cách phân loại mới nó được kéo sang họ amyrilidacea.
Nên để định danh tánh cho kỷ càng cho đửng lẩm lẫn, Ta phải nhìn miếng giấy khai sanh của củ kiệu ha : Allium chinense.
Các allium khác hiển nhiên hổng phải là kiệu, bao gồm ciboule (ette) échalotte, tỏi hành poireau..v.v.

Tây mới chạy đi ngó sách đọc được khúc này, lôi vô cho Ta đọc ké nè : Củ kiệu là một giống hành hoang, wild onion, có xuất xứ từ trung hoa. Trồng dễ và mọc dễ nên hổng mấy được ái mộ trong bếp núc như đám hành 'quí tộc'.
Wild thì OK nhưng xuất xứ trung hoa thì hổng chắc lắm, cũng bởi cái thói vơ vào của đám con trời, thành khi xa xưa ấy, cái chi gốc gác á châu liền được gọl ngay và xứ tàu cho gọn.

Chời ơi chời, bộ tưởng muối kiệu dễ lắm sao !
Nhớ hồi gần tết, má mần màn muối hành kiệu cho tía nhậu mấy bữa đầu năm.
Phải ngâm chúng trong nước tro tàu 2-3 đêm chi đó cho chúng bớt nồng và trắng trẻo xinh gái ra, có thế mới bắt mắt.
Chưa kể... khi muối phải thêm hàn the cho kiệu dòn.

Gọi củ kiệu là échallote hay leek dĩ nhiên là gọi đại cho có tên mà buôn bán, thành ra... a hèm... nếu muốn chánh xác, ta cứ kêu nó là củ kiệu cho ăn chắc.

À, phải thành khẩn khai báo, rằng ba cái chuyện mình đang tán đây, Tây hoàn toàn moi ra từ gú-gồ chớ cũng hổng thông thái chi dáo chọi.
Ô-rờ lui.

TB : Dán tấm hình Allium chinense làm bằng chuyện hành kiệu. Amen.

[nam2010]

bonita muốn có củ kiệu tươi thì chắc phải tự trồng rồi!

2 cái links đó có liên kết với nhau: link tiếng Tây nối với link tiếng Việt có nhắc qua nguồn gốc tên Kiệu !?

ciboulette, "loại hành lá mà cọng nó nhỏ xíu xíu", là hành tăm!

còn link cho hẹ là:
http://fr.wikipedia.org/wiki/Ciboule_de_Chine

[bonita]

hihihi ... chị ntđl/boni-Tây ... @};-

mỗi lần bo dô nhà chị STLH hay ngồi đọc bài chị diết là bo tủm tỉm ... cười ...

nói chiện lơ đãng làm bo nhớ một lần ông anh đi chơi ở bên tây bán nhà vià ổng cho một mớ bánh ngọt, bo từ rẫy vià mắt nắm mắt mở nhìn thấy giông giống món khoai tây chiên, bỏ dô lò hâm cho nóng rồi ngồi chấm chấm tô mát két chúp nhâm nhi, ừa ...khoai tây chiên hôm nay sao mà nó ngọt lim, hơi lạ lạ nhưng cũng ngon ngon ... ừa ... đang đói mà, cho ăn đồ dở ẹt cũng khen ngon ... hai cha con thấy bo ăn chẳng nói một câu, chỉ lâu lâu cha hay con thả một câu "măng ăn ngon hong" rồi cười khúc khích ... kệ, ai cười kệ họ ăn trước no cái pụng đã, đợi bo ăn hết dĩa gồi cha con nó mới hụyt tẹt ga "măng ăn bánh ngọt chấm két chúp ah" ... hehehe ...

dòng chở lại cái chiện củ kiệu ... dậy là bi giờ bo phải nhớ cái tên sinh dật học Allium chinense gồi đi tìm giống dià trồng thì mới có mà ăn ...
bo nhìn cái hình chị dán lên , thấy cái lá sao giống lá hẹ hơn lá hành chị hén ...

@ anh Nam2010 ui, muốn trồng củ kiệu có dể như trồng hành trồng hẹ không ? nhà bo có bụi hành ciboulette dới bụi hẹ chẳng cần chăm sóc, mỗi năm mỗi lên, chỉ khi nào muốn ăn thì chỉ đi cắt đám hành hẹ mọc trong góc, chớ có lấy phía bên ngoài, con bonito nó đứng giơ chân thả bầu tâm sự lên trển ... hihihi ...


cuối tuần dui dẻ chị boni-Tây và anh Nam2010 nha nha nha ...@};-@};-@};-

[nam2010]

Tôi không trồng kiệu nên không biết có dễ như trồng hành tăm, trồng hẹ để lấy lá không? Vì phải nhổ cây kiệu lên để lấy củ! Không biết nếu để 1 số cây ra hoa rồi ra hạt thì nó có tự nẩy mầm khi rơi xuống đất được không? bonita thử xem ?


bonita có biết rau húng chó không?
Rau này có thể sinh sôi nẩy nở tại nơi các cô cậu gâu gâu giải tỏa nỗi u uất chất chứa trong lòng!

chúc vui ngày chủ nhật!