Nói dối

[Triển]

Nói dối hoàn hảo thì phải làm như vầy

Nói dối là một nghệ thuật rất phức tạp nếu muốn cần phải học. Nếu một người nói dối người ta dễ thường nhận biết được qua lời nói. Đó là điều tối thiểu mà khoa học gia ngôn ngữ Jörg Meibauer ở Mainz quả quyết như vậy.



Nói dối là điều rất tự nhiên, khoa học gia ngôn ngữ Jörg Meibauer nhìn nhận như vậy. "Nói dối là nhu cầu giao tiếp và đã được xây dựng trong ngôn ngữ". Tuy nhiên lúc nói dối người ta phải khéo léo lồng mình vào vai trò người khác. Điều này không có nghĩa chuyện nói dối là luôn luôn tốt.

Hỏi: ông Meibauer, ông nghiên cứu về nói dối từ phương diện khoa học ngôn ngữ. Vậy nói dối là gì?

Jörg Meibauer: "Nhiều người nghĩ nói dối có nghĩa là nói điều không thật. Chuyện này đúng, nhưng mà không phải lúc nào cũng vậy. Một ví dụ: Barbie nói với Ken, cô ta bị triệu chứng hở van tim, cốt để nhận được sự quan tâm châm sóc của anh ta. Hôm sau cô đi bác sĩ và số phận nghiệt ngã cho biết rằng cô thật sự bị bệnh tim. Những điều cô nói hôm trước hoàn toàn đúng. Mặc dù vậy cô đã nói dối Ken bởi vì cô tin tưởng vào lời nói của mình là bịa đặt thôi".

Hỏi: Nói dối có những loại nào?

Jörg Meibauer: "Ví dụ có loại 'bald-faced lie', nghĩa là nói dối thẳng vào mặt người khác. Một ví dụ: Don Draper trong bộ phim 'Mad men' sáng sớm về nhà trong vẻ bơ phờ. Vợ anh ta hỏi: 'Hôm qua anh ở đâu vậy Don?', và anh ta trả lời, cả đêm anh ở công ty. Mặc dù anh ta biết rõ là cô vợ không tin chút nào. Trong trường hợp này đương sự không có ý định lường gạt, bởi vì đôi bên đã hiểu rằng Don không hề nói thật".


Hỏi: Có đặc tính nào người nói dối giỏi cần có hay không?

Jörg Meibauer: "Phải khéo léo đóng vai người khác. Phải giữ vững lâu đài dối trá và đặc biệt là nói dối trước sau như một. Thử quan sát kỹ người ta sẽ thấy dối trá là một chuyện phức tạp dễ sợ. Người nói dối phải luôn nhớ lại từng nói những gì và đồng thời nhìn ra phía trước để giữ được trước sau như một. Có nhiều người lúc nói dối pha trộn giữa thật và không thật, bởi vì làm như vậy để họ bớt khổ".

Hỏi: Con người nói dối khắp nơi giống nhau?

Jörg Meibauer: "đức tính khiêm nhường đóng vai trò quan trọng trong nhiều nền văn hóa, giữ gìn thể diện, tỏ ra vui vẻ ..v.v. Hiện nay có người nói là Trung Quốc khác phương Tây. Ở đó người ta đánh giá khiêm nhường và cởi mở khác hơn. Tôi nhắm mắt lại tưởng tượng thì nhân loại mọi nơi như nhau. Dối trá có liên quan đến sự suy nghĩ về một việc gì đó. Và điều này chung chung. Dĩ nhiên vẫn có sự khác biệt về văn hóa hoặc xã hội".

Hỏi: Người nói dối nghĩ gì vậy?

Jörg Meibauer: "Trong lãnh vực tâm lý học tôi quan tâm đến sự học hỏi nói láo. Trẻ con học nói láo ra sao? Khi các cháu khoảng bốn tuổi sẽ tự học điều mà người ta gọi là 'theory of mind'. Nghĩa là các cháu bé tự chế ra một lý thuyết nho nhỏ cho riêng mình về cơ thể người khác thế nào. Và lý thuyết này rất quan trọng lúc nói dối. Người nói dối cần khả năng hoán vị phương diện".

Hỏi: Như vậy là người ta phải là một người cảm giác nhạy bén để nói láo giỏi phải không?

Jörg Meibauer: "Đúng, có thể nói như vậy. Khi một đứa trẻ học nói dối sẽ có vài xáo trộn xử thế. Nói dối nhìn theo phương diện này thì không xấu gì cả.Chuyện này rất bình thường. Nói dối thuộc về nhu cầu giao tiếp của chúng ta và đã biểu hiện trong ngôn ngữ rồi. Điều này dĩ nhiên không có nghĩa rằng nói dối là tốt cả".

Hỏi: Có thể nhận biết trong lời nói xem ai đang nói dối không?

Jörg Meibauer: "Đến một độ nào đó thì được. Trong Anh ngữ đã có những cuộc khảo nghiệm. Dấu hiệu biểu hiện trong Đức ngữ ví dụ như "Ähms" [1] hoặc là các thuộc cách từ (modal particle) như "halt" [1]. Ví dụ: "ich hab dann halt mal..." (tôi đã có lúc ờ.....). Nghĩa là tất cả những chữ mang tính cách bất an, hoặc cố tình kéo dài thời gian để suy nghĩ ".


dpa/oc


----chú thích:
[1]: ừ, ờ, à

(* dịch từ "Psychologie - So funktioniert die perfekte Lüge" )

[Triển]

Có một loại gian dối mà chỉ gián tiếp gian dối với người ngoài, nhưng trực tiếp gian dối vối mình, đó là "dối lòng". Người bình thường ít có khả năng tự dối lòng mà chỉ xảy ra khi người ta sợ hãi. Khi sợ hãi, dối lòng sẽ là bản năng đặc biệt làm phương tiện để tự trấn an. Con người ta không dễ sợ hãi nếu không làm gì sai. Sợ hãi chỉ xảy ra khi người ta thiếu tự tin hoặc không giải quyết được vấn đề nào đó.....hoặc bị bệnh....Tâm Thần Phân Liệt, Schizophrenia, dễ hiểu nhất nôm na là bệnh hoang tưởng. Khi bị bệnh hoang tưởng người ta lúc nào cũng lo sợ người khác tấn công mình ở bất kỳ phương diện nào. Và luôn luôn tìm cách tự vệ..... không cần thiết!

[ốc]

“We are going to have an unbelievable, perhaps record-setting turnout for the inauguration, and there will be plenty of movie and entertainment stars,” he said. “All the dress shops are sold out in Washington. It’s hard to find a great dress for this inauguration.”

https://www.yahoo.com/news/d-c-dress...191550793.html

Thứ Sáu tuần sau phó nhân viên văn phòng ở Hoa xinh tân được nghỉ ở nhà vào ngày ông Trùm nhậm chức Commenter-in-Chief.

[Triển]

Cái này là "over"-bald-faced lie. Mấy cửa tiệm ở Hoa Thịnh Đốn chào thua cái mỏ kia. Biết đâu tí nữa Trâm cho thân tín chạy đi mua "mão" hết. Nghe nói Trâm giàu lắm, làm gì, với ai cũng được. Lộng giả thành chân cũng được nốt.