Giấc mơ

[Triển]

Chủ tịch Trung Quốc ấn định cho dân ông một giấc mơ

Johnny Erling

Tập Cận Bình cho viết và in một loạt sách để ban cho dân chúng một viễn cảnh. Nội dung là Trung Quốc mạnh mẽ và công bằng. Dân chúng đàm tiếu.




Các nhà sách ở Bắc Kinh đang mời độc giả cùng nhập mộng. Sách mới phát hành có tựa đề "Giấc mơ Trung Quốc" được chất cả đống trên bàn. Mới nhìn tưởng chừng dải đất Trung Nguyên đang dệt mộng như Công Chúa Ngủ Trong Rừng, rồi bị mấy quyển sách như mơ này đánh thức. Ông chủ tiệm sách Wang Kun chuyên môn bán sách văn học chính trị và tạp chí đảng, tự hào khoe, "chúng tôi có hơn 40 bộ sách khác nhau".

Nhưng các tác giả không phải người mơ mộng. Họ là dân dạy trường đảng, học viện quân sự, cao đẳng hoặc đại học. Tờ "Global Times" viết "Giấc mơ Trung Quốc" là một phần của "lý tưởng mới" từ nửa năm nay của chủ tịch đảng cộng sản đương nhiệm Tập Cận Bình. Trên bìa sách có in lời kêu gọi: "Hãy ôm giấc mộng Trung Quốc vào lòng!"

Từ đầu năm, bộ chính trị dưới sự lãnh đạo của họ Tập, đã ra chỉ thị phát hành tràn ngập trong đợt tuyên truyền mới. Cuối tháng năm, cán bộ ủy ban trung ương đặc trách Lưu Cơ Bảo đã yêu cầu cao đẳng khoa học xã hội, hãy tuyên truyền "Giấc mơ Trung Quốc" thành một loại "trí thức thời đại phổ biến". Các nhà khoa học xã hội phải giải thích cho dân chúng Giấc Mơ Trung Quốc trong ngữ cảnh xã hội chủ nghĩa Trung Quốc và con đường tiến lên "sự đổi mới vĩ đại của dân tộc", hầu "đánh thức sự tự tin vào hệ thống Trung Quốc" nhiều hơn.

Ông Tập 59 tuổi đã đưa nội dung chính hồi tháng ba ngay sau khi nhậm chức chủ tịch nước. Ông chủ tịch đảng mới này thề quyết vực dậy quốc gia, hứa hẹn thịnh vượng chia sẻ công bằng, bớt tham nhũng và một môi trường sống lành mạnh. Ngay sau đó ông đã cổ súy lý tưởng mới của "Giấc mơ Trung Quốc".

Sẽ bắt kịp Mỹ vào năm 2049

Lúc viếng thăm một buổi triển lãm tuyên truyền ngày thành lập nước cộng hòa nhân dân theo cộng sản năm 1949 ông nói, "ngày nay chúng ta đã tiến đến rất gần sự đổi mới vĩ đại của đất nước chưa từng có trong lịch sử chúng ta. Chúng ta chưa bao giờ có lòng tin mạnh mẽ và khả năng biến giấc mơ thành hiện thực như vậy".

Ngày xưa Napoleon đã từng cảnh giác việc đánh thức Trung Quốc. "Hãy để con rồng ngủ yên. Nếu nó thức dậy, cả thế giới phải run sợ", Napoleon đã nói như vậy vào năm 1817 lúc lưu vong ở St. Helena có Lord Amherst ghé thăm. Amherst đã hỏi Napoleon cho lời khuyên, sau khi ông có ý định thuyết phục Gia Khánh hoàng đế mở cửa giao thương nhiều hơn. Nhưng ông không được cho vào yết kiến vì ông không chịu khấu đầu trước hoàng đế Trung Hoa.

Bắc Kinh tự đánh thức con rồng trong mình. Bước đầu Trung Quốc muốn tăng thu nhập mỗi đầu người gấp đôi trong vòng 10 năm tính đến năm 2021 cho 1,4 tỉ người, để Trung Quốc không còn ở tình trạng các nước đang phát triển nữa. Đến năm 2049 dải đất Trung Nguyên muốn bắt kịp Mỹ về kinh tế, chính trị, quân sự và tiến lên thành cường quốc thế giới.

Kế hoạch do chính trị gia cải cách Đặng Tiểu Bình trước đây 35 năm đã giải thoát Trung Quốc ra khỏi nền kinh tế kế hoạch, bằng sức lực sản xuất thực dụng của chính mình. Họ Đặng còn nghĩ đến chuyện tăng trưởng kinh tế. Họ Tập thì phết lên những kế hoạch phát triển của ông dưới khái niệm Giấc Mơ Trung Quốc một màu sơn chính trị.

Dịch sang tiếng Trung Quốc chữ "Dreamteam"

Trong ngày thắng cử chủ tịch đảng, ông ta đã viết vào cương lĩnh đại hội đảng thứ 18 chiến lược "trăm năm nhân hai". Sự thăng tiến của Trung Quốc lên cường quốc phải được ăn mừng mang tính cách của đảng và lòng yêu nước. Năm 2021 đảng cộng sản sẽ được 100 tuổi. Năm 2049 nước cộng hòa nhân dân sẽ mừng 100 năm lập quốc.

Công chúng tỏ ra thích thú lời thề thực hiện giấc mơ Trung Quốc trong lúc đang hứng chịu nạn tham nhũng, lạm quyền và mất công chính lan tràn, không như lãnh tụ phát minh giấc mơ của họ mong muốn. Phong trào này để lộ câu trả lời mang tính cách tuyên truyền của đảng cộng sản Trung Quốc đối đầu với Giấc Mơ Nước Mỹ. Hoàng đế lý tưởng Lưu Vân San còn mượn cả chữ dịch Trung Quốc của tiếng Mỹ "Dreamteam" để thúc đẩy đồng hương ông ta trở thành "Đội ngũ trong mơ".

Dân chúng đang chế giễu trên mạng bằng một mẩu chuyện tiếu lâm:

Một ông thầy giáo hỏi học trò của ông ta:
- Giấc mơ Trung Quốc của em là gì?
Người học trò trả lời là muốn đi Mỹ. Ông thầy muốn biết thêm:
- Em muốn làm gì ở đó?
Học trò thưa:
- Để thực hiện Giấc mơ nước Mỹ của em ạ.

Trong khi Giấc Mơ Nước Mỹ là một lời hứa hẹn toàn cầu cho mọi người đến Mỹ có cơ hội không gian phát triển tốt theo hoài bảo của mình trong quyền tự do căn bản và thu nhập tốt hơn, thì mô hình ngược lại Trung Quốc chỉ áp dụng cho người Trung Quốc.

Tập Cận Bình nói về "Giấc mơ của đất nước và mỗi người dân". Ông ta viết công văn yêu cầu sinh viên đại học, hãy để những ước mơ hạnh phúc riêng tư của mình nhường chỗ cho sự thịnh vượng một Trung Quốc đổi mới như sau: "chỉ khi nào chúng ta kết hợp những giấc mơ riêng tư của mình vào chuyện đất nước, chúng ta mới có thể làm chuyện lớn".

Là một chọn lựa so với Giấc mơ nước Mỹ

Từ nhiều năm nay các lý thuyết gia đảng cộng sản cố gắng phát triển một mô hình chọn lựa so sánh với giấc mơ nước Mỹ. Để đối lại với "Bảng đồng thuận Hoa Thịnh Đốn" (Washington Consensus) ra đời năm 1990 sau khi khối Đông Âu sụp đổ nâng thị trường tự do lên thành nguyên tắc của thế giới, họ đã đề bạt "Bảng đồng thuận Bắc Kinh". Có nghĩa là một chiến lược phát triển có một quốc gia quyền lực điều khiển thị trường. Khoa học gia chuyên môn về Trung Quốc của đại học Bá Linh, Eberhard Sandschneider gọi là "cuộc chiến về kiểu mẫu xã hội đã bắt đầu". Cuộc chiến này đang cạnh tranh trông thấy rõ trên chính sách trợ giúp phát triển của phương Tây và Trung Quốc ở đấu trường Phi châu.

Lãnh đạo Bắc Kinh nghĩ đã đến thời thăng tiến của Trung Quốc. Họ đặt ra các nhu cầu bành trướng, mà họ biện hộ là "nhu cầu cốt lõi", rất thường mang giọng điệu yêu nước, chủ nghĩa dân tộc và có tính cách địa lý chiến lược. Từ khi họ Tập nhiệm chức, xuất hiện các tranh cãi về chủ quyền với Nhật và các nước láng giềng Đông Nam Á trong nhu cầu lãnh hải, lãnh thổ các đảo mang tính cách lịch sử lâu nay ở biển Đông và Nam Hải. Nhóm "International Crisis Group" gọi là tình trạng rối rắm "sôi sục" đến độ, chỉ cần một đụng độ nhỏ, tình trạng có thể mất kiểm soát.

Ngay cả cựu ngoại trưởng Mỹ thân Trung Cộng Henry Kissinger cũng báo động. Ông ta phát biểu ở một diễn đàn Nữu Ước về "quan hệ kinh tế giữa Mỹ và Trung Quốc" trong thập niên tới, rằng Mỹ và Trung Quốc phải học cách giải quyết vấn đề với nhau thay vì đối chọi nhau. Không phải là tránh xung đột mà tương lai hai nước giải quyết mâu thuẫn với nhau. Nếu không "họ sẽ ép người trên thế giới sẽ bỏ đi theo một mô hình này hoặc mô hình khác. Đó là điều bất hạnh".


Họp thượng đỉnh căng thẳng với Obama

Những lời cảnh cáo của Kissinger thích hợp cho lần họp thượng đỉnh không chính thức tại "Sunnyland" California, cuộc hẹn ở bờ Tây dưới tên gọi "Camp David" giữa ông Tập và ông Obama vào ngày 7 và 8 tây tháng sáu này. Đây là một cuộc gặp gỡ bất thường, có nội dung là siêu cường quốc Mỹ và đối thủ Trung Quốc tương lai có chính sách đối xử với nhau ra sao, và sự phát triển "quan hệ cá nhân" giữa hai nguyên thủ quốc gia.

Chương trình kế đến là thảo luận về vấn đề hiện tại, như các cuộc tấn công ảo (cyber attack) của Trung Quốc nhắm vào quân sự Mỹ, khủng hoảng chung quanh việc trang bị vũ khí nguyên tử của Bắc Hàn, các vấn đề chung quanh Iran và Syria hoặc là hậu quả của sự tái xuất hiện của Mỹ ở Á Châu. Ông Kissinger trích dẫn kết quả một cuộc khảo sát của Havard trước lần gặp gỡ thượng đỉnh giữa ông Obama và ông Tập, là lịch sử thế giới chứng kiến 15 ví dụ các quốc gia trỗi dậy, từng thách thức những cường quốc đương đại, cũng như ngày hôm nay Trung Quốc đối với Mỹ. Có 11 trường hợp đã dẫn đến đố kỵ và chiến tranh.

Ông Tập đã biết rõ điều này. Trước khi đi, ông chủ tịch Trung Quốc đã nói với cố vấn an ninh Hoa Kỳ Tom Donilon, rằng ông ta hi vọng có thể bày tỏ được với Obama về "kiểu cách bang giao mới mẻ giữa hai cường quốc".
Một người tự tin như ông Tập muốn tuyên bố ngang vai với Obama, là điều mà Giấc Mơ Trung Quốc đang muốn có. Từ khi nhậm chức, ông Tập đã gom tất cả các vụ đối ngoại khó khăn thành chuyện của chủ tịch nước, ông Han Qingxiang trưởng phân khoa trường đảng mà ông Tập từng làm hiệu trưởng cho đến năm 2012 đã cho biết. Trong tập san lý thuyết chính trị đảng "Khán đài" ông viết rằng, đừng có người nào cố lừa vị lãnh tụ đảng thân mến từ trường lý thuyết này. Ông Tập có "ngoại hình tròn trịa và nội tâm góc cạnh".

Giới trí thức cũng nghĩ như vậy. Tuần trăng mật với người lãnh tụ đảng từ đầu được cho là nhiều triển vọng đã qua. Ông Tập có chính sách rõ ràng là ông muốn cải cách kinh tế nhưng không có tự do hóa thật sự. Chuyện tự do ngôn luận, độc lập tư pháp và độc quyền hiến pháp ông chẳng muốn biết đến.


(* dịch từ "Chinas Präsident verordnet seinem Volk einen Traum")