Cánh buồm xa xưa.

[gun_ho]

Qua phần một, các bạn thấy đó là vòng ngoài, là cái vỏ bên ngoài của một chiếc xe hơi, là phần bảo vệ cho bộ máy thì phần hai, ta sẽ bàn về nguồn lực cung cấp cho xe chạy. Là nồi cót, hệ thống tạo nguồn lực cho một cái đồng hồ hoạt động được. Nguồn cấp lực cho một đồng hồ là nồi cót, bên trong nồi cót dĩ nhiên là dây cót mà miền Nam gọi là dây thiều. Bản thân dây cót là một sợi lò xo lá, được cuộn lại hoạt động theo nguyên tắc lò xo xoắn nằm ép bên trong nồi cót. Trong hình trên đây, các bạn thấy bên trái là nồi cót và bên phải là dây cót còn nằm trong gói, mới tinh chưa qua sử dụng. Khi ta vặn núm thì cây ti sẽ nối liền với một trục quay bánh răng nhỏ (gọi là Crown Wheel), bánh răng nhỏ này quay bánh răng lớn nằm kề. Bánh răng lớn này chính là bánh răng của nồi cót bên dưới, có một "con chó" kềm lại để lực của nồi cót không thể chạy ngược trở lại. Trong hình trên đây, bạn thấy nằm cao bên trên là núm, có cây ty kết nối với cối bên trong (đã bị che khuất) từ đó ta vặn núm theo chiều kim đồng hồ thì bánh răng nhỏ sẽ quay và kéo theo bánh răng lớn. Động tác này gọi là lên dây, là nạp năng lượng vào nồi cót, là làm cho lò xo lá kia uốn cong thêm nhiều vòng bên trong nồi cót. Lực chứa trong nồi cót sẽ không thoát ngược theo núm khi ta buông tay nhờ có con chó nhỏ có lò xo mà bạn có thể thấy trong hình, phần nằm dưới cùng. Tất cả những gì bạn thấy ở bài trên kia là hệ thống nạp lực vào cho một bộ máy lên dây. Nhưng bản chất con người ta hay quên và làm biếng, nghĩa là họ muốn một cái gì tự động, không cần mỗi sáng ngồi vặn chục vòng mất công và nhiêu khê. Để khắc phục cái lười biếng và hay quên này của con người, nhà sản xuất đồng hồ đã chế ra bộ tự động. Bộ tự động là một vật nặng không có đối trọng được lắp trên một trục. Khi ta nhúc nhích bàn tay hay cánh tay, vật nặng này sẽ xoay trên trục đó và lên dây, nạp lực vào nồi cót qua một hệ thống bánh răng truyền lực phức tạp. Ngày mới phát minh ra nguyên tắc này, các nhà sản xuất chỉ mới chế được vật nặng chạy qua chạy lại và lên dây một chiều mà thôi. Hệ thống này gọi là unidirectional winding, là máy lọc cọc. Nghĩa là khi cục này chạy về phía này thì lên dây, chạy qua phía kia thì chỉ là chạy chơi chứ chẳng làm gì cả. Máy lọc cọc với quả tự động chạy không đủ vòng tròn. Loại đồng hồ có hệ thống lên giây thế này tiếng Anh gọi là bumper, tiếng Việt gọi là máy lọc cọc, nghĩa là khi cục rotor đó chạy qua phía này, rồi qua phía kia đụng lò xo giảm chấn và kêu lọc cọc bên trong nghe rất vui tai chứ đừng nghĩ là nó bị hư. ========================== Như thế, đồng hồ lọc cọc mang tiếng là tự động nhưng ta phải múa máy tay chân hơi bị nhiều , còn nếu như bạn là người ít nói, hai tay cứ bỏ vào túi quần đếm ngón tay suốt ngày thì có khi đồng hồ sẽ đứng bất tử chứ chẳng chơi. Để khắc phục điều này, người ta chế quả tự động quay vòng tròn 360 độ và có thể lên dây cả hai chiều quay, bất cứ chiều nào cũng có thể sinh ra lực để nạp vào nồi cót. Quả tự động của Omega có thể quay 360 độ. Quả tự động của máy Zodiac được ráp dính với cầu tự động cùng các bánh răng truyền lực chụp từ hai phía. =============================== Bạn thắc mắc rằng, nếu có quả tự động thì liệu đứt dây thiều đồng hồ có chạy được hay không ? Xin trả lời là không. Dây cót (dây thiều) là nguồn chứa lực và nhận lực qua núm, qua bộ lên dây tự động. Đứt dây thiều nghĩa là thùng xăng lủng một lỗ to tướng, chẳng thể nào chứa lực được nữa nên đành phải "lọt cầu tiêu" như trong câu bọn trẻ hay hát Bà chằn lửa Sửa cầu tiêu Ba giờ chiều Đứt dây thiều Lọt cầu tiêu... dây thiều nó quan trọng thế đấy.....