Hồi Ký Ưu Tư (tiếp theo Hồi Ký Vô Tư)

[ốc]

Nhân gian ký

Các nhà khoa học bảo rằng trong tất cả mọi loài động vật, chỉ một mình loài người có xương cằm, họ căn cứ vào đó để phân biệt sọ người với sọ khỉ, sọ đười ươi. Without a chin, it's not a homo sapien.

Tuy nhiên các nhà khoa học vẫn không thể đoán ra công dụng của cái cằm (http://www.bbc.com/earth/story/20160...ans-have-chins). Có nhẽ nó giúp ta trầm tư, suy nghĩ vì ta thường xoa cằm khi phải tính toán, đắn đo, cân nhắc. Maybe without chin, we wouldn’t be able to think.

Các nhà khoa học bảo rằng trong tất cả mọi loài động vật, chỉ một mình loài người có thể tự nhận biết mình, họ căn cứ vào đó để phân biệt óc người với óc của máy, của rô bô. Without consciousness, it's not human.

Tuy nhiên các nhà khoa học vẫn không thể đồng ý về bản chất của ý thức. Có nhẽ nó chỉ là những phản ứng sinh học, một ảo tưởng của loài người (http://www.bbc.com/news/science-environment-39482345); hay nó là một sản phẩm của huyền học để doạ nạt nhân loại? Maybe without consciousness, we wouldn't be able to suffer.

[ốc]

Người Pháo Thủ Lận Đận (The Old Gunner of North London)

Đây không phải là một câu chuyện lính tráng, tôi chỉ mượn cái tên người ta gán cho một đội bóng do những anh thợ làm súng đạn thành lập ở thành phố Lân đân.

Cầu thủ ở bên Anh họ thường gọi người huấn luyện là "boss" (đại ca) hay là "guv'nor" (quan cai trị) vì có quyền hạn tuyệt đối. Các anh pháo thủ Sư từ thành thì lại gọi ông ta là giáo sư, từ cái tác phong và cách làm việc, từ những nguyên tắc điều hành và các phương pháp tập luyện theo sách vở, áp dụng theo lý thuyết hay dựa vào các con số thống kê. Scientific, academic and didactic.

Tôi không quen nhiều người Pháp, những ấn tượng của tôi về dân Pháp đều do xem phim, vì thế ông giáo sư thường làm tôi nghĩ đến những nhân vật hoặc tài tử xi nê, thuộc týp già dặn từng trải, biết xã giao nhưng không ồn ào, có nhiều lý tưởng nhưng cũng có một tí thâm trầm, đau mỏi của hành trình. Slightly distressed and a bit weary. Thời gian dài từ khi các anh pháo thủ không còn lập công trạng như trước, hình ảnh ông giáo cao, gầy, đứng nhăn nhó bên sân bóng đã làm tôi hình dung một gã Đông Ki xốt với bộ com lê may cắt rất vừa vặn, hào hoa trong một bi kịch hiện sinh.

Don Quixote in a tailored suit.

(còn tiếp)

[Triển]

ông "giáo sư" này nguyên quán ở Elsass. Nghĩa là ổng nói tiếng Đức vừa sai nhưng vừa rành. Elsass giống như Châu Đốc vậy, nhiều người Việt nói tiếng.... Cam Bốt. Cho nên ngoài việc ổng nhập mấy khẩu súng của Tây sang Anh, ổng còn nhập luôn mấy khẩu súng Đức (Mustafi, Özil, Mertesacker).

[hoài vọng]

Thời gian dài từ khi các anh pháo thủ không còn lập công trạng như trước, hình ảnh ông giáo cao, gầy, đứng nhăn nhó bên sân bóng đã làm tôi hình dung một gã Đông Ki xốt với bộ com lê may cắt rất vừa vặn, hào hoa trong một bi kịch hiện sinh.

Don Quixote in a tailored suit.

(còn tiếp)

Anh ốc , những người già thường bảo thủ , không chịu thay đổi suy nghĩ nên các cầu thủ " khó chịu " sừng sỏ như Barca tuột mất trận chung kết thì ông bầu cũng nói lời chia tay...

[ốc]

Người Hiệp Sĩ Mạn Chà (El Caballero Viejo de la Mancha)

Đon Kỳ hô tệ là nhân vật nổi tiếng trong văn chương của thế giới, ngay cả những người không bao giờ đọc sách mà có khi vẫn biết rõ, vì phim ảnh, tuồng tích, hình tượng nhắc lại những câu chuyện kỳ quặc của người hiệp sĩ Mạn chà có thể thấy nhan nhãn khắp nơi. Gần nhà tôi cũng có một bức tượng cao lớn ngay trước trung tâm Kennedy Center, ai đi ngang trông vào đều nhận ra đấy là Đon Kỳ hô tệ (chắc chắn không phải vì nom cái miệng).



Đã có một người nghiên cứu văn chương bên Mỹ bảo rằng tất cả tiểu thuyết của thiên hạ về sau tuyền là những hình thức biên soạn, trích đoạn, vay mượn hay sửa đổi lại tác phẩm độc đáo của Sở văn Tế (variations of Cervantes' novel), tất cả chỉ để xào nấu lại cái ý chính từ cuốn sách ấy: nỗi hoang mang và thất vọng trước một thế giới bỗng dưng xa lạ, và không ngừng thay đổi. Ở bên trong lớp áo giáp của người hiệp sĩ Mạn chà chính là mỗi chúng ta.

Nhà văn người Nga Dostoyepski chuyên viết các quyển truyện buồn tối, buồn tăm, buồn mù mịt của cuộc đời, mà còn than thở là đọc Đon Kỳ hô tệ sao buồn quá, the saddest book of them all. Có thể gượng gạo so sánh nó giống huyền thoại Lưu Nguyễn khi giở về từ Đào nguyên thì tất cả đều xa lạ, rồi khi muốn tìm lại Đào nguyên xưa thì nay không thấy nữa...

"Sinh sinh chi vị dịch" - luôn luôn thay đổi là nguyên lý bất biến của muôn vật. Change is a constant. Không muốn thay đổi, hoặc không thể đổi thay, đó là chặng đường khổ đau của muôn người.

[ốc]

Người Nổi Loạn Sơn Tây (The Old Rebel West of Mountain)

Thời xưa số lượng từ ngữ trong tiếng Việt có thể chứa gọn trong 4 bồ chữ. Chúng ta biết rõ điều này nhờ sự cân đong, đo lường kỹ càng của Cao bá Quát, một ông thầy trường làng thuộc biên chế của phân cục giáo dục và đạo tạo phủ Quốc Oai, thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội (theo Sử kípedia ở trên mạng).

Cũng dựa theo Sử kípedia thì ông thầy Quát giỏi văn chương chữ nghĩa nhưng bất đắc chí, có nhẽ vì sinh ra nhầm thời vua chúa độc tài, không có tự do dân chủ như bây giờ cho nên cứ lận đận không khá. Con giun xéo mãi cũng oằn, con người gian nan mãi thì cũng phải nổi loạn, ấy là cái nhẽ của thiên nhiên, cái lề lối của lịch sử, và cái lỗi của xã hội.

Xã hội thì cứ chuyên môn răn dậy người ta những điều đạo lý tốt đẹp, nhưng đồng thời xã hội lại chuyên môn để cho những điều trái đạo lý ngự trị. Thí dụ xã hội thường hay bảo "nghèo cho sạch, rách cho thơm" nhưng rồi xã hội mãi mãi chỉ có cái mửng muốn sạch thì nghèo, muốn thơm thì ráng chịu rách nát. Ai tin nhời xã hội bảo đảm sẽ bán sạch thóc giống.

Đon Quát giống Đon Kỳ hô tệ ở cái chỗ đọc rất nhiều sách vở thánh hiền, học rất nhiều các điều lương thiện, nhưng khi ngẩng lên nom dáo dác chung quanh thì chỉ thấy những chuyện trái khoáy trật đường rầy, một thế giới bỗng dưng xa lạ và không ngừng tệ hại hơn trước. Ông thầy Quát chính là người hiệp sĩ Mạn chà trong chiếc áo the thâm.

Đon Kỳ hô tệ là nhân vật tiểu thuyết, người đọc có thể cười ngất vì cái tính ngược đời của ông ta, nhưng rồi nghiền ngẫm tiếp có thể (như Dostoyevski) sẽ thấy cùng một nỗi buồn mình trong ấy khi nhận ra cái tình đời nó luôn luôn ngược với tình mình. Never send to know for whom the book told. It told for thee.

[ốc]

Người Quản Lý Kho Đạn (The Old Manager of Arsenal)

Những người cổ động trong thể thao được gọi là "fanatical" hay "fans" trong tiếng Anh, theo định nghĩa thì họ sẽ luôn luôn ủng hộ tận tình cho đội bóng họ ưa thích, một sự tận tình vô điều kiện, vô thời hạn, không phân biệt thành bại và bất chấp thời cuộc. Ngày nay thời thế đã đổi, người cổ vũ, cổ động dần dần trở thành một thứ cổ đông không cần văn tự, nắm cổ phần, cổ phiếu không giấy tờ bảo chứng, được quyền đòi hỏi, hạch sách đội bóng ưa thích của mình phải thắng trận liên tục và đoạt giải đều đều. Họ phân tích các con số, so sánh các thống kê cứ như người ta nghiên cứu tình hình kinh tế quốc gia. Less fanatical, more analytical (or fanalytical).

Cổ Học Tinh Hoa có câu chuyện về người đẽo cầy giữa đường, mỗi khi ai đi ngang thấy ông ta hì hục làm việc thì đều sốt sắng góp ý kiến với tất cả thiện chí và với tất cả sự hiểu biết của mình. Làm quản lý một đội bóng thời nay cũng hệt như đẽo cầy ở ngay ngã sáu, ngã bảy của dư luận, làm sao át được cái tạp âm "đồng nhi bất hoà" ở xung quanh, để cất tiếng nói bất đồng, độc lập, riêng biệt của mình.

Tên của ông ta theo tiếng địa phương là người làm rượu - Wenger, winemaker. Rượu để lâu càng thêm hương vị, người về già càng có nhiều cá tính. Bản chất của ông ta là một người bảo thủ, thích làm việc theo cách riêng của mình, mặc kệ ai nói ngã nói nghiêng. Ý muốn của ông ta là phát hiện tài năng của các cầu thủ và tạo ra một kiểu chơi bóng đặc sắc và đáng xem. Tuy nhiên thời thế đã đổi, trò chơi đã trở thành trò kinh doanh hốt bạc, người chơi dần dần trở thành người kinh doanh hay người đánh bạc. Chỉ có người quản lý già là vẫn một mình chống chọi với thời thế. Quixotic and atavistic.

Mùa của quả bóng lại sắp sửa khai mạc, tôi cũng háo hức nhưng đã biết rồi cũng không khác gì những năm qua. Như bắt đầu một cuộc tình đã trông thấy từng dang dỡ. Thần thoại Hy lạp kể rằng có một nhân vật cứ nhọc nhằn qua ngày tháng đẩy một tảng đá nặng nề lên triền dốc nhưng khi đến đỉnh thì nó lại lăn ù xuống chân núi, bắt buộc nhân vật thần thoại kia phải tiếp tục từ số không. Mỗi mùa nó cũng giông giống như cái điển tích bên trên, quả bóng là tảng đá trong truyện thần thoại ấy, và người đẩy đá là ông già quản lý bướng bỉnh.

[ốc]

Người Nuôi Con Cá Sành (The Old Fish of Clay)

Tôi có cái bình tròn nho nhỏ một hôm đem thả con cá sành vào để nuôi cho vui rồi đặt tên cho nó là Sriracha vì lớp sơn đỏ chót. Người làm chung văn phòng đôi khi ném thêm vào những thứ lỉnh kỉnh để cá thấy vui mắt mà bơi lôi tung tăng. Thật ra cá sành thì làm sao biết bơi, mà cũng chả có tí nước trong bình nhưng mọi người đều ngấm ngầm bảo nhau giả vờ như cá thật, rồi hôm nào cũng hỏi tôi hôm nay cá khoẻ không? Tôi sẽ ậm ừ bảo có nhẽ phải đưa nó đi bác sĩ thú y xem vì sao nó chỉ đứng yên một chỗ. It doesn't move around much.

Đầu mùa Hạ có chị nhân viên mới nhận việc nghe loáng thoáng thế nào mà lại tưởng là cá thật bèn theo vào tận phòng làm việc của tôi để xem cái bình nuôi cá. Thấy người dễ tin, tôi liền dặn trước phải gọi đấy là "Trung tâm nghiên cứu cá vàng" mới chính xác. My goldfish research center.

Tôi không thể ngờ được sự thất vọng của người mới quen khi tận mắt trông thấy Sriracha. Disappointment almost looks like pain. Bất giác tôi lại nghĩ đến giọt nước mắt lăn trên má mùa Xuân hôm ấy, một giọt nước thay cho tất cả những cơn mưa cuối mùa. The same old sonority of sadness. Ở tịnh độ của lòng mình tôi đã biết ăn năn.

Từ lúc ấy tôi đã cất Sriracha vào ngăn kéo bàn giấy. Tự nhủ tất cả đều là lỗi của con cá sành chỉ biết đứng yên một chỗ. Stupid dumb fish.

[CCG]

Người Nuôi Con Cá Sành (The Old Fish of Clay)



Từ lúc ấy tôi đã cất Sriracha vào ngăn kéo bàn giấy. Tự nhủ tất cả đều là lỗi của con cá sành chỉ biết đứng yên một chỗ. Stupid dumb fish.

sao lại mắng cháu...

[ốc]

Chắc tự vì giận thớt chém cá.