QUÁN LÀM ĐÀN do Mai Đằng phụ trách khi rãnh...

[Mai Đằng]

MÁY ĐÁNH BÓNG (Wood sander) :

Nên dùng loại chạy bằng điện cho nhanh

[Mai Đằng]

KỀM, CƯA, ĐỤC, BÚA , DŨA :

[Mai Đằng]

KẸP CÁC LOẠI (Luthier clamps):







KẸP GỖ LOẠI LỚN

[Mai Đằng]

MẪU HÌNH ĐÚNG KÍCH THƯỚC của mặt đàn

(Soundboard Templates):



MẪU HÌNH ĐÚNG KÍCH THƯỚC của bàn phím, đầu đàn, sống đàn, lưng đàn

(Fingerboard, headstock, heel, back)

[Mai Đằng]

GỖ LÀM ĐÀN (TONEWOOD)
Làm đàn ghi-ta thùng (acoustic guitar), người ta thường dùng nhiều loại gỗ có tính phát âm (TONEWOOD) để thùng đàn có độ cộng hưởng càng cao càng tốt . Ngoài ra các loại gỗ đó cũng phải có độ bền (stability) cao đàn mới không bị méo mó hay nứt ở ẩm độ khác nhau. Do đó, khi đã chọn được loại gỗ có tính phát âm tốt , gỗ phải được xẻ theo một góc độ đặc biệt để gỗ dùng bền hơn và có THỚ (GRAIN) nhìn đẹp hơn, cách cắt đó gọi là CẮT THEO PHẦN TƯ VÒNG GỖ (QUARTER SAWN).



(Xin xem hình để hiểu rõ hơn)





QUARTER SAWN (Cắt theo phần tư vòng gỗ)





CÁCH CẮT:

* CẮT THEO PHẦN TƯ VÒNG GỖ:
Súc gỗ được cắt ra từng phần tư theo chiều dọc của thân cây, sau đó phần tư này được lật qua lật về để cắt THẲNG GÓC VỚI MẶT VỪA CẮT cho đến khi hết ! Lối cắt này không hao gỗ, THỚ (sớ) trông rất đẹp lại có độ bền gấp rưỡi lối cắt thường (plain sawn).

*CẮT THƯỜNG:
Súc gỗ được cắt thẳng theo chiều dọc ra thành từng lát cho đến khi hết theo kích thước lấy sẳn (xem hình) .

cắt thường (plain sawn) ==>> nửa trên

Cắt theo phần tư vòng gỗ (quarter sawn) ==>> nửa dưới

[Mai Đằng]

GỖ LÀM ĐÀN (tiếp theo)


Có 2 loại gỗ dùng để làm đàn ghi-ta thùng:


@ Gỗ cứng (hardwood): Dùng cho LƯNG ĐÀN, HÔNG ĐÀN, CỔ ĐÀN, và BÀN PHÍM

@ Gỗ mềm (softwood): Dùng cho MẶT ĐÀN

[Mai Đằng]

Gỗ cứng (hardwood): làm LƯNG, HÔNG, CỔ, BÀN PHIẾM (Back, side, neck, fingerboard)


a) Maple (Birdseye Maple): Có vân và hình đốt rất đẹp
B) Bocote (Mexican Rosewood): Vân xanh, vàng, bóng, thuộc loại có đặc tính phát âm cao, mặt gỗ trông rất đẹp nên khá đắt tiền, dùng làm BÀN PHÍM và CẦN ĐÀN
c) Brazilian Rosewood (Gỗ Hồng Ba Tây) Rất đặc (dense) , bóng, có độ phát âm rất cao, tiếng ấm và trong trẻo nên rất quý, dùng làm cần đàn, bàn phím , hông và lưng đàn ... Gỗ này được hầu hết các thợ và hãng làm đàn nổi tiếng trên thế giới ưa chuộng . Đao số những cây đàn trứ danh đều được làm từ gỗ BRAZILIAN ROSEWOOD như cây Ramirez ($US 1000-10,000) của Tây Ban Nha, cây đàn guitar Ruck ($US 10,000- 30,000) của Mỹ .
d) Bubinga : Rất đặc, cứng (stiff) , bóng, chắt thường dùng làm bàn phím và cần đàn trong ghi-ta bass
e) Canary: Màu hơi vàng, có vân đỏ, không cứng bằng maple nhưng tiếng ấm và trong , thường dùng làm cần đàn và phím đàn
f) Cocobolo: Màu đỏ nâu, là một loại rosewood rất tốt nhưng gỗ rất khó dán vì có chất dầu trơn, hơn nữa bụi cưa rất ngứa và độc nên ít được dùng !
g) Ebony: Màu đen, rất cứng , có độ ngân rất lâu dùng làm cần và bàn phím đàn
h) Flame maple: Có vân như ánh lửa, rất đẹp, chỉ có loại cứng mới đùng làm bàn phím và cần đàn
i) Goncalo alves: rất đặc, âm thanh ấm, thường dùng làm cần đàn thường hay dùng với pau ferro làm bàn phím
j) Indian Rosewood: Màu nâu, rất thông dụng đề làm bàn phím, lưng, hông và cần đàn - âm thanh rất trong và ấm . rất thông dụng trong việc làm đàn ghi-ta cổ điển (classical guitar)
k) Koa: có gốc ở Hawai, giống mahogany, nhưng trông đẹp hơn, thường dùng làm đàn Ukulele (một loại đàn ghi-ta nhỏ, 4 dây của Hạ Uy di)
l) Mahogany: Còn gọi là Honduran Mahogany, không cứng đặc như Maple nhưng tiếng trong và lớn. Thớ gỗ có đường vân rạn (pores) nên mất nhiềiu thời gian để sửa soạn trước khi sơn (finish). Mahogany thường dùng để làm cần đàn.
m) Limba (korỉna): Có đặc tính giống Mahogany, màu hơi xanh vàng, chỉ dùng làm cần đàn thôi, không làm bàn phím, rất hiếm.
n) Macassar Ebony: Màu nâu như sô cô la, vân đen sạm, bóng, cứng rất đẹp, âm thanh rất trong, ấm... hay dùng làm bàn phím, đôi khi cũng được dùng làm cần đàn.
o) Padouk: Màu đỏ chói hay nâu sẫm, thớ gỗ giống Rosewood và âm thanhgiống Maple. Rất chắt chắn, ổn đĩnh. Thường dùng làm cần đàn,
p) Palisander Rosewood: Màu nâu với thớ đen, hay dùng để làm cần và thùng đàn, có mùi rất thơm, tiếng kêu rất ấm và to. Hay dùng làm cần đàn và bàn phím.
q) Pau Ferro: Màu cà phê, có vân rất đẹp, dùng làm bàn phím rất tốt, tiếng ấm và lớn hơn Rosewood nhưng nhỏ hơn Ebony. Chủ yếu dùng làm bàn phím và cần đàn.
r) Purpleheart: Có gỗ khá đặc (dense) , màu tím sẫm, rất đẹp, giống bubinga có tiếng bass lớn. Thường dùng làm bàn phím và cần đàn.
s) Satine (bloodwood): Có màu đỏ thẩm như máu, gỗ rất đặc. Thường dùng làm bàn phím và cần đàn.
t) Walnut: Là loại gỗ sậm trổng nhiều ở Bắc Mỹ, mềm hơn Maple nhưng cứng hơn Mahogany. Trông đẹp và có âm thanh tốt khi dùng với bàn phím Ebony, thường dùng làm cần đàn.
u) Wenge: Màu sẫm, cứng, vằn nâu sô cô la, vân rất thô nhưng làm cần đàn guitar bass thì tuyệt vời khi đi với bàn phím Ebony, thường dùng để làm cần đàn và bàn phím.
v) Ziricote: Màu xám sậm, cứng, có vân rất đẹp. Thường dùng làm cần đàn và bàn phím

[Mai Đằng]

GỖ MỀM (Softwood): Thường dùng Làm MẶT ĐÀN (soundboard)

(XIN TẠM LIỆT KÊ VÀI THỨ GỖ THÔNG DỤNG vì còn rất nhiều không thể kể hết !)


Douglas Fir : Âm thanh lớn, vang vọng, ngân dài, sớ gỗ trông rất đẹp...


Port Orford Cedar: Thuộc loại hiếm, còn có tên khác là Lawson Cypress , âm thanh vang vọng, có độ cộng hưởng cao..., còn dùng làn HÔNG và LƯNG đàn...sớ gỗ rất đẹp...


Curly Redwood : Hiếm, có độ cộng hưởng cao, sớ gỗ rất đẹp, đắc tiền


Sitka Spruce: Rất thông dụng, có độ cộng hưởng cao, âm thanh vang vọng, gỗ càng già, để lâu năm, âm thanh càng tốt...dùng cho DREADNOUGHT và CLASSICAL GUITARS


Western Redcedar: Âm thanh vang vọng, ngân dài, trung thực, độ cộng hưởng rất cao, gỗ mềm, có vân mịn, đẹp...dùng cho DREADNOUGHT và CLASSICAL GUITARS

[Mai Đằng]

GỖ MỎNG TRANG TRÍ (VENEER WOOD) THƯƠNG DÙNG TRANG TRÍ ĐẦU ĐÀN


Ngoài hai loại gỗ cứng và mềm, chúng ta còn dùng loại gỗ trang trí VENEER WOOD rất mỏng, nhiều nơi trên cây đàn để làm tăng vẻ thẩm mỹ.
Hầu hết các màu sắc gỗ cứng (hardwood) đều có bán các loại gỗ trang trí tương xứng để tùy nghi sử dụng.


Ví dụ:

[Mai Đằng]

Mấy hôm nay thật nhớ cây đàn, nhớ từng loại gỗ cho đến những chi tiết lắp ráp một cây đàn... muốn làm một cây đàn mới trong quán này cho vui nhưng vẫn còn bận nhiều việc chưa bắt đấu lại đuợc. Tâm sự với cây đàn thì nhiều nhưng vì lực bất tòng tâm nên đành mời bạn quý nghe ca khúc "ĐÀN CÙNG TA" qua tiếng hát HƯƠNG GIANG cho đỡ nhớ người bạn tâm giao ấy !

ĐÀN CÙNG TA



Trình bày: Hương Giang