Vĩnh biệt nhà thơ Kiên Giang

[ngocdam66]

Vĩnh biệt nhà thơ Kiên Giang

KHÓI TRẮNG
Hương cau, thơm phức ngôi sao mẹ
Thơm ngát mái nhà thơm áo cơm
Con thở trong mùi hương bát ngát
Thịt da mái tóc quyện mùi thơm


Nước mắt chảy xuôi tình mẫu tử
Chảy theo nước mắt cuộn mồ hôi
Mẹ đem cái chết làm nên sống
Nước mắt một dòng vẫn chảy xuôi


Ngày xửa ngày xưa thời trẻ dại
Con đau rên xiết mẹ rầu lo
Bán đôi bông cưới mua thang thuốc
Mua bánh tai heo giấy học trò


Đêm nào con khóc đòi ru ngủ
Mẹ thức mỏi mòn nhịp võng đưa
Con lạnh nằm khoanh, lòng mẹ ấm
Mẹ ơi! Con lớn giữa niềm ru


Nhớ ngày đầy cử nằm trong xó
Chiếu lạnh ủ không ấm vóc gầy
Đau đớn không hề rên xiết khẽ
Sợ con nghe tiếng, mà buồn lây


Nói làm sao hết, mẹ hiền ơi!
Công đức niềm đau lẫn tiếng cười
Mẹ lấy bụi đời, làm phấn sáp
Che dù trời nắng đội mưa rơi


Nhớ mùa cau trổ, trong vườn cũ
Mẹ quét lá vàng ủ lấy phân
Khói trắng lên trời như tóc mẹ
Con ngờ khói trắng quyện mây Tần


Chiều nay dừng gót trên bờ biển
Nhìn sóng bạc đầu mây trắng trôi
Con ngỡ khói vườn hay tóc mẹ
bay tìm con lạc bước đường đời


Mai mốt con về thăm xóm mẹ
Thăm mùa cau trổ bóng làng xưa
Để nhìn, nghe lại trong hiu quạnh
Tiếng hát ngày xưa nhịp võng đưa


Con sẽ kính dâng bên gối mẹ
Gói trà Tàu, gói bánh tai heo
Hương cau quyện lại hai màu tóc
Nước mắt đoàn viên ấm xóm nghèo


********************************************

Nhà thơ Kiên Giang: Con tàu thơ đã đến trạm cuối cùng



Nhắc đến nhà thơ Kiên Giang, nhiều người thuộc lứa trung niên ở miền Nam vẫn còn nhớ đến bài thơ Hoa trắng thôi cài trên áo tím do ông sáng tác năm 1958, sau đó nhạc sĩ Huỳnh Anh đã phổ nhạc bài thơ này.
Giới mê cải lương thì nhớ mãi những vở tuồng: Người vợ không bao giờ cưới (tức Sơn nữ Phà Ca) hay Áo cưới trước cổng chùa và hàng trăm bài vọng cổ khác do ông là soạn giả (dưới bút danh Hà Huy Hà). Chính nhờ đóng vai Sơn nữ Phà Ca mà cô đào trẻ Thanh Nga được trao giải Thanh Tâm năm 1958 và bước lên ngôi vị “Nữ hoàng sân khấu”.
Kiên Giang tên thật là Trương Khương Trinh, sinh tại Xẻo Đước, làng Đông Thái, huyện An Biên, tỉnh Rạch Giá (bây giờ là Kiên Giang). Cái tên Kiên Giang trở nên quen thuộc trên thi đàn miền Nam từ năm 1955. Ngoài làm thơ, viết tuồng, soạn bài vọng cổ - ông còn là ký giả kịch trường của nhiều tờ báo ở Sài Gòn như: Tiếng Chuông, Tiếng Dội, Lẽ Sống, Lập Trường, Điện Tín... với bút danh Hà Huy Hà. Ông từng là Trưởng ban Mây Tần (chuyên mục thơ ca) trên Đài phát thanh Sài Gòn và đã bị bắt giam khi tham gia Ngày ký giả ăn mày để phản đối luật báo chí cải cách của chính quyền Sài Gòn (1974).
Người viết được may mắn gặp nhà thơ Kiên Giang lần đầu vào tối 15.1.1997 tại Trung tâm văn hóa Phú Nhuận (TP.HCM) - nơi tổ chức Đêm thơ Kiên Giang. Đêm đó, nhà văn Sơn Nam đã giới thiệu về người bạn chí cốt của mình như sau: “Tôi với Kiên Giang cùng quê, cùng làng - một xứ nghèo nàn lạc hậu, không có chính quyền, bọn hải tặc lộng hành suốt vùng ven biển... Tuổi thơ chúng tôi hiu hắt như ngọn đèn dầu mù u. Quả thật, chẳng ai dám mơ quê mình có được những tao nhân mặc khách. Cho nên quê hương chúng tôi rất tự hào là đã sản sinh được một Kiên Giang - Hà Huy Hà”.
Dù rất nổi tiếng trên văn đàn nhưng cuộc đời Kiên Giang nhiều gian truân. Vì mưu sinh ông luôn dịch chuyển “ăn nhờ, ở đậu” nhiều nơi. Dạo ấy ông cất cái chòi lá trên miếng đất của khu dưỡng lão Hội Nghệ sĩ sân khấu TP.HCM (Q.8), sau dời về đường Bùi Minh Trực hướng về Cần Giuộc, lên Thủ Đức ở, rồi neo mình ở trụ sở Ban Ái hữu nghệ sĩ TP.HCM (133 Cô Bắc, Q.1). Tôi nhớ bài thơ ông đã làm cho đứa con gái út: “Tạ lỗi con, ba nghèo rách quá/Để con đói lạnh tuổi còn thơ/Mới ra đời ngủ trong nhà bếp/Mười tuổi rồi con vẫn ốm o/Cá hấp chợ chiều, rau muống luộc/Tập ăn quen vẫn sống trên đời/Mỗi năm thêm tuổi, con thêm ốm/Ba má nhìn con nén ngậm ngùi”.
Mỗi lần gặp ông là tôi thường “gài” để ông kể chuyện văn nghệ ngày xưa, “gãi đúng chỗ ngứa”, ông kể chuyện ro ro với một trí nhớ tuyệt vời, nhất là chuyện “thi sĩ chân quê” Nguyễn Bính lưu lạc xuống Rạch Giá (1946), ông đi tìm và trở thành “đệ tử”. Ông nhớ mãi phút đầu tiên Nguyễn Bính gặp, đã hỏi: “Có thuốc hút không?”. Chàng trai 17 tuổi là ông, bối rối đưa bao thuốc Cotab chỉ còn vỏn vẹn 2 điếu cong queo. Nguyễn Bính xé bao thuốc lá, lật mặt trong ghi 4 câu thơ tặng: “Có những dòng sông chảy rất mau/Nhớ chi nghĩa bến với sông cầu/Lá vàng hoa đỏ trôi không kịp/Lưu lạc ai ngờ lại gặp nhau”. Rồi câu thơ Nguyễn Bính dán trước căn chòi tạm trú của hai thầy trò: “Từ dạo về đây sống rất nghèo/Bạn bè chỉ có gió trăng theo/Những thằng bất nghĩa xin đừng đến/Hãy để thềm ta xanh sắc rêu”. Kiên Giang kể hấp dẫn, lôi cuốn như khi ông kể về mối tình học trò với cô Nh. (nhân vật chính trong bài thơ Hoa trắng thôi cài trên áo tím).
Thơ của Kiên Giang đã trở nên phổ thông đến độ ngỡ như ca dao, tục ngữ: “Bướm vàng đậu đọt mù u/Lấy chồng càng sớm, lời ru càng buồn” hay “Lạy Chúa con là người ngoại đạo/Nhưng con tin có Chúa ngự trên trời” (Hoa trắng thôi cài lên áo tím) hoặc “Ngày mai đám cưới người ta/Cớ sao sơn nữ Phà Ca lại buồn?” (Người vợ không bao giờ cưới). Chỉ có những câu thơ được viết bằng cảm xúc mới đi vào lòng người và hóa thành “ca dao”. Mấy người làm thơ được như thế ?
Sinh thời, nhà thơ Kiên Giang “nghèo kiết xác”. Gia tài của ông chỉ là... chiếc giỏ xách đựng tài liệu, sách vở mà ông luôn đeo bên người. Sống thanh bần với trái tim nhân hậu, ông thường vận động cứu trợ những văn nghệ sĩ có hoàn cảnh khó khăn hơn mình, khiến nhà văn Sơn Nam đã cảm thán: “Kẻ cần cứu trợ lại hay đi cứu trợ người khác”. Mới đây khi ông đọc báo thấy có tin một trẻ sơ sinh bị bỏ rơi ngoài đường, ông đã tức tốc rời cái “tum lưu niệm” của mình (do con gái lớn cất cho ông an hưởng tuổi già ở TP.Long Xuyên) để lên Sài Gòn mang chút tiền hưu dưỡng giúp đỡ. Nhưng lên tới Sài Gòn, chưa thực hiện được ý định thì ông bị đột quỵ và không bao giờ tỉnh lại.
Trong bài thơ Lặng lẽ của ông có câu: “Trái tim là một con tàu suốt/Chẳng có sân ga trạm cuối cùng”. Trái tim nhân hậu đã yêu thương đến phút cuối cùng ấy đã ngừng đập.
Sau hơn hai ngày hôn mê sâu, nhà thơ Kiên Giang trút hơi thở cuối cùng lúc 6 giờ 30 ngày 31.10 tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (Q.5, TP.HCM), thọ 86 tuổi. Linh cữu nhà thơ được quàn tại Nhà tang lễ TP.HCM (25 Lê Quý Đôn, Q.3). Lễ viếng bắt đầu từ 10 giờ ngày 1.11. Lễ di quan lúc 6 giờ 30 ngày 3.11, sau đó xe tang sẽ đến trụ sở Ban Ái hữu nghệ sĩ TP.HCM để ông từ biệt nơi mình đã có nhiều năm gắn bó, sau đó sẽ tiến hành an táng tại hoa viên nghĩa trang Bình Dương (H.Bến Cát, tỉnh Bình Dương), nơi có phần mộ của người bạn chí cốt với ông: nhà văn Sơn Nam.


Nguồn Internet

[dulan]

...



VÔ CÙNG THƯƠNG TIẾC








...

[LuânTâm]

ĐOẠN TRƯỜNG TIỄN ANH

Hoa Trắng Thôi Cài Trên Áo Tím (1)
Sét đánh ngang tai cháy hung tin
Người đi siêu thoát hồn thơ mộng
Kẻ ở đoạn trường tiễn anh linh...

Maryland USA ngày 01/11/14
LuânTâm
Vô cùng thương khóc thành kính viếng Thi Sĩ lớn đa tài hoa Kiên Giang Hà Huy Hà (1928-2014)
Xin thành tâm nguyện cầu anh linh Thi Sĩ sớm siêu thoát an nghĩ thanh thản đời đời nơi cõi Vĩnh Hằng
Xin thành kính phân ưu cùng tang quến
(1) Tựa một bài thơ & Thi tập bất hủ tuyệt tác của Thi Sĩ Kiên Giang

(Thông tin từ gia đình nhà thơ Kiên Giang cho biết, ngày 28/10 khi ông từ TP. Long Xuyên lên Sài Gòn để đem theo món tiền ít ỏi giúp một cháu bé sơ sinh bị bỏ rơi mà ông đọc báo biết được, thì đột quỵ. Sau mấy ngày điều trị ở bệnh viện Nguyễn Tri Phương, lúc 6h30 hôm nay 31/10, nhà thơ đã trút hơi thở cuối cùng !
-Theo Diễn Đàn Dân Trí)

[PhPhuongVy]

Hoa Trắng Thôi Cài Trên Áo Tím

Lâu quá không về thăm xóm đạo
Từ ngày binh lửa xoá không gian
Khói bom che lấp chân trời cũ
Che cả người thương, nóc giáo đường

Mười năm trước, em còn đi học
Áo tím điểm tô đời nữ sinh
Hoa trắng cài duyên trên áo tím
Em là cô gái tuổi băng trinh

Trường anh ngó mặt giáo đường
Gác chuông thương nhớ lầu chuông
U buồn thay! Chuông nhạc đạo
Rộn rã thay! Chuông nhà trường

Lần kia anh ghiền nghe tiếng chuông
Làm thơ sầu mộng dệt tình thương
Để nghe khe khẽ lời em nguyện
Thơ thẩn chờ em trước thánh đường

Mỗi lần tan lễ, chuông ngừng đổ
Hai bóng cùng đi một lối về
E lệ, em cầu kinh nho nhỏ
Thẹn thùng, anh đứng lại, không đi

Sau mười năm lẻ anh thôi học
Nức nở chuông trường buổi biệt ly
Rộn rã từng hồi chuông xóm đạo
Tiễn nàng áo tím bước vu quy

Anh nhìn áo cưới mà anh ngỡ
Chiếc áo tang liệm khối tuyệt tình
– Hoa trắng thôi cài lên áo tím
Thôi còn đâu nữa tuổi băng trinh

Em lên xe cưới về quê chồng
Dù cách đò ngang, cách mấy sông
Anh vẫn yêu em người áo tím
Nên tình thơ ủ kín trong lòng

Từ lúc giặc ruồng vô xóm đạo
Anh làm chiến sĩ giữ quê hương
Giữ tà áo tím, người yêu cũ
Giữ cả lầu chuông, nóc giáo đường

Mặc dù em chẳng còn xem lễ
Ở giáo đường u tịch chốn xưa
Anh vẫn giữ lầu chuông gác thánh
Nghe chuông truy niệm mối tình thơ

Màu gạch nhà thờ còn đỏ thẫm
Như tình nồng thắm thuở ban đầu
Nhưng rồi sau chuyến vu quy ấy
Áo tím tình thơ đã nhạt màu

Ba năm sau chiếc xe hoa cũ
Chở áo tím về trong áo quan
Chuông đạo ngân vang hồi vĩnh biệt
Khi anh ngồi kết vòng hoa tang

Anh kết vòng hoa màu trắng lạnh
Từng cài trên áo tím ngây thơ
Hôm nay vẫn đoá hoa màu trắng
Anh kết tình chung gởi xuống mồ

Lâu quá không về thăm xóm đạo
Không còn đứng nép ở lầu chuông
Những khi chuông đổ anh liên tưởng
Người cũ cầu kinh giữa thánh đường

“Lạy Chúa con là người ngoại đạo
Nhưng tin có Chúa ở trên cao
Trong lòng còn giữ màu hoa trắng
Cứu rỗi linh hồn con, Chúa ơi !”

Kiên Giang
Bến Tre, 14-11-1958

[PhPhuongVy]

Thành kính chia buồn cùng tang quyến.

[Ngô Đồng]

Chấp nhận mỗi ngày mỗi mất đi - Thời gian con tạo xoay vần khó thay !

Thành Kính Tưởng Nhớ.

Tôi thích bài thơ Muồng Tênh của ông
Đôi dòng về Tác Giả

Ngày xưa chép thơ vào vở Bây giờ ghi thơ lên trời
Gởi bạn những vần thơ hay...

Bài Thơ Muồng Tênh

Kiên Giang

(Theo truyện "Muồng Tênh" của văn sĩ Khổng Nghi)

Muồng Tênh là một truyện ngắn đặc sắc của văn sĩ Khổng Nghi. Muồng Tênh làm sống lại mối tình chân thành của một chàng trai xứ Tháp Chùa yêu cô gái cùng thôn tên Nuôn Srey.

Nuôn Srey là mỹ danh của một loài hoa trắng.

Trong thuở ban đầu gặp gỡ, Muồng Tênh hứa hẹn sẽ kết hoa trắng khắp cỗ xe bò để làm xe cưới rồi đánh xe đi du ngoạn khắp nẻo đường đất nước.

Nhưng người yêu cũ lấy chồng vì nghịch cảnh. Vì thế mộng ước đã thành ảo mộng. Muồng Tênh quá buồn tình nên bông xe bò thành xe cưới gửi tặng cho nàng dâu.

Trong ngày cưới của Nuôn Srey, Muồng Tênh lên rừng hái hết hoa trắng rải dọc đường rừng để chôn liệm mối tình đầu. Sau giấc ngủ cuối cùng trên xác hoa trắng, Muồng Tênh chờ hồi trống nửa đêm, thức dậy chào vĩnh biệt để cất bước ra đi.

Vì quá xúc động với một cốt chuyện đơn giản mà chân thành, nhẹ nhàng mà thấm thía, tôi xin phép bạn Khổng Nghi ghi lại thành mối tình đẹp như hoa trắng bằng mấy vần thơ sau đây:

Nuôn Srey ơi! Hoa trắng hỡi!
Nuôn Srey! Đoá hoa rừng
Lòng Muồng Tênh buồn lắm
Nếu "Hoa trắng" lấy chồng

Nhạc ngũ âm buồn như tiếng khóc
Gợi bao kỷ niệm hát "dù kê"
Anh làm con trống em con mái
Múa hát quay cuồng quá nửa khuya

Âm điệu gợi sầu thiên vạn cổ
Nương hàng thốt lốt, mái chùa cong
Hát lên cho đẹp duyên chùa Tháp
Cho gái cùng trai sánh vợ chồng

Nuôn Srey: người ca nữ
Là hoa trắng tinh anh
Hoa trắng của rừng xanh
Là tên nàng trinh nữ

* * *

Muồng Tênh nghèo lắm Nuôn Srey ơi!
Đốn củi đổi cơm giữa chợ chiều
Ngày cưới, xe bò thay kiệu cưới
Lòng xe chở ngập chuyến tình yêu

Mui xe là mái nhà nho nhỏ
Anh sẽ vì em nhóm lửa hương
Đôi bánh xe lăn về vạn nẻo
Chở theo đường một tổ uyên ương
Khi chiều sắp tắt, ngừng xe lại
Anh thả bò trên bãi cỏ xanh

Hái củi rừng thưa un bếp lửa
Thổi cơm uống rượu dưới mây lành
Khi chờ cơm chín, trông trăng sáng
Em hát lại bài "Hoa trắng xưa"
Cho cánh nhạc bay tung tóc rối
Cho hương rừng quyện gió xa đưa
Hoa trắng rừng thiêng tinh khiết quá
Như màu áo cưới của nàng dâu
Rừng ơi! Hãy nở toàn hoa trắng
Cho áo nàng dâu trắng một màu

* * *

Sau ngày cưới và trăm năm nữa,
Anh đánh xe bò đi bốn phương
Tình vẫn đậm như thời mới cưới
Gối chăn vẫn ủ một mùi hương

Khi xe ngừng lại bên cung ngọc
Hoàng thượng truyền ban mở cửa chùa
Chuông đổ dập dồn mừng đám cưới
Thần dân quỳ mọp, đón xe bò

Khi xe ngừng lại bên cung cấm
Mỹ nữ cung tần sầu chiếu chăn
Nghe điệu "dù kê", tung gối chiếc
Rời thâm cung sống với thần dân

Xe cưới vừa qua thành quách cũ
Có nhà khảo cổ đứng cung nghinh
Khen thầm đám cưới thần tiên quá
Rồi viết ngàn trang sử diễm tình

Khi xe qua khuất hoàng cung lạnh
Bụi cuốn vùi chôn muôn xác hoa
Đôi vợ chồng son vừa mới cưới
Hưởng tuần trăng mật dọc đường xa

* * *

Nhưng mộng ước đã thành ảo mộng
Mẹ em không chuộng chiếc xe nghèo
Nên con mái đành xa con trống
Lỡ buổi dù kê, đám hội hè

Một sáng tinh sương đi kéo gỗ
Thấy nhà em dựng cổng vu quy
Anh liền gác ách lên rừng cũ
-Nước mắt chảy dài theo vết xe

Lên rừng nhắm độ mùa hoa nở
Anh hái "Nuôn Srey", hoa trắng phau
Kết trắng xe bò màu trắng cũ
Để dâng người ngọc sắp làm dâu
Xe bò lộng lẫy màu xe cưới
Ngừng lại trước thềm cổng vu quy
Người đánh xe lặng lẽ chào vĩnh biệt
-Đường dài một bóng một mình đi

* * *

Chiều hôm nay Muồng Tênh
Buồn tênh ôi! buồn tênh
Đếm bước lên rừng cũ
Chờ mùa hoa trắng nở
Hái hoa rắc dọc đường rừng

Trải lên mặt đất tấm lòng tương tư
Muồng Tênh đi trên màu hoa trắng
Đưa tiễn tình đầu đến nghĩa trang
Cửa huyệt mở dài theo dặm trắng
Liệm tình tuyệt vọng giữa màu tang
Muồng Tênh nằm ngủ trong mộ trắng
Một giấc cuối cùng giữa cỏ hoa
Tiếng trống dù kê khơi quá khứ
Để chôn tình hận giữa tha ma
Để trống điểm canh hồi bán dạ
Khi phòng hoa chúc khép rèm the
Muồng Tênh thức dậy chào hoa trắng
Cất bước ra đi chẳng hẹn về.

Quá nửa đêm Sài Gòn, 14-04-1960