Lần Ghé Hà Nội Năm Ấy

[phamthangvu]

Năm ấy là 198... Chưa bao giờ Vũ có ý nghĩ sẽ đến Hà Nội nhưng vì dự vào một chuyến vượt biên và trạm đầu tiên phải ghé là ga Hàng Cỏ, do vậy, đã giúp chàng có dịp biết đến thành phố này. Vũ cùng với đứa bạn thân là Dũng và cô cháu gái tên Loan đã đón tầu hỏa chuyến tốc hành đi từ ga Hòa Hưng-Sài Gòn ngay khi Dũng nhận được điện tín của anh Hoài, người trong nhóm tổ chức dục phải ra gấp vì đã có chuyến. Điện tín chỉ báo cho một mình Dũng biết nhưng, do cùng chơi chung một nhóm bạn với nhau nên Dũng đã rủ thêm Vũ, thằng Năm và rồi thêm cả Loan nữa cùng đi cho vui. Phút cuối, thằng Năm đổi ý không đi nữa nên chỉ còn ba người mà thực sự, Vũ muốn Loan cũng bỏ cuộc vì nghĩ kéo thêm một đứa con gái chung một chuyến đi xa rất bất tiện. Xe hỏa chạy rồi ghé nghỉ ở nhà ga của các tỉnh trong 3 ngày 4 đêm thì đến ga Hàng Cỏ vào lúc chiều tối, được anh Hoài đón tận ngoài cửa, vẫy xe xích lô và mặc cả xong rồi đưa cả bọn về nhà. Dũng cùng anh Hoài đi một chiếc xe xích lô, chiếc còn lại là Vũ và Loan.

Gã xích lô mặt trông còn trẻ đạp xe chạy theo đường Lê Duẩn sau đó rẽ trái sang đường Trần Nhân Tông rồi cứ thế y đạp thẳng. Trời đã tối hẳn, hàng quán hai bên đường chiếu ánh sáng ra bên ngoài lung linh chung với bóng khách bộ hành đi dưới các hàng cây. Loan khẽ bảo: " Trông cũng y như mấy khu phố ở Sài Gòn mình, há chú ". Vũ không nói một lời nhưng chàng mới thấy một việc khác trước mắt. Đó là chiếc xích lô đạp. Xích lô đạp ở Hà Nội nhìn gần mới thấy nó khác hẳn xe xích lô đạp trong miền Nam. Thân nó rộng hơn nhưng thấp và có vẻ cũ kỹ, tồi tàn với mặt ghế và hai tay dựa bằng gỗ không như những chiếc xe xích lô đạp bóng loáng màu nhôm trắng cùng nệm ngồi bọc da êm ái ở Sài Gòn. Đặc biệt xe xích lô đạp ở Hà Nội không có bộ nhíp giảm xóc nên người chạy xe rất mệt khi phải chở nặng và khách cũng ê ẩm khi xe đạp qua các đoạn đường xấu. Gã xích lô đạp đạp xe qua vài khúc đường và sau cùng chui vào một con hẻm trên đường Nguyễn Bỉnh Khiêm rồi dừng lại ở một căn nhà gạch nhỏ, cũ kỹ như chưa lần nào được quét vôi lại. Mẹ anh Hoài và người em trai tên Hòa Bình đứng chờ sẵn trước cửa, giúp mọi người chuyển hành lý vào nhà.

Nhà anh Hoài thuộc kiểu nhà xưa ở Hà Nội, có một sân gạch tiếp nối giữa gian trước và gian sau của toàn bộ căn nhà, hẹp bề ngang nhưng khá dài. Vũ, thằng Dũng và Loan theo chân anh Hoài băng qua cái sân gạch, vào gian nhà sau và lên hẳn một căn phòng ở trên tầng gác.

- Cô và hai chú ở tạm đây, hơi chật vật đấy.

Anh Hoài nói rồi dặn thêm: " Muốn tắm rửa thì xuống bên dưới, có giếng và bể nước ở góc sân. Nghỉ ngơi một chút đi rồi ăn tối chung với gia đình anh cho vui ".

Vũ đảo mắt nhìn căn phòng nhỏ trong ánh đèn điện vàng vọt, thấy một cái giường đơn nằm sát tường và một cái bàn cùng bốn ghế đẩu kê cạnh cửa sổ nhìn ra bên ngoài bầu trời tối đen. Chợt mẹ anh Hoài từ dưới thang gác thò đầu lên trên phòng, gọi thằng Dũng đi xuống dưới nhà, bà muốn hỏi chuyện. Độ nửa giờ sau, Dũng mới quay lại cùng phụ với Vũ và Loan sắp xếp hành lý cho gọn rồi lần lượt từng người xuống nhà tắm rửa cho mát. Cả mấy ngày liền ngồi trên tàu lửa, ai trong bọn trông cũng thật nhếch nhác và hôi hám. Đã bàn với nhau từ trước để tránh cho gia đình anh Hoài khỏi phải lo bữa tối, thằng Dũng thay mặt cả bọn mời cả nhà anh cùng ra phố kiếm chỗ ăn phở rồi sau đó kiếm quán cà phê nào đó. Anh Hoài buột miệng cười khùng khục một hồi rồi trả lời:

- Chú mày cứ làm như vẫn còn đang ở trong Sè Goòng chắc! Cửa hàng ăn uống thì đã đóng cửa từ lúc chiều rồi. Phở! Phải ngày mai thì mới có... mà đi cũng khá xa đấy.

Thoáng ngạc nhiên, thằng Dũng hỏi đến quán nhậu, chỗ bán bánh mì... thì anh Hoài liên tiếp lắc đầu nên cả bọn đành phải dùng chung bữa tối với gia đình. Xong bữa, anh Hoài bầy ra cái điếu cày, bếp dầu hôi, bình thủy cùng các ấm, cốc rồi tự tay nấu nước pha trà mời cả bọn cùng uống. Loan hớp một ngụm đã vội kêu đắng, không quen nên chỉ uống chút nước trà đã pha thật loãng rồi nói mệt, xin đi ngủ sớm để mặc cho Vũ và thằng Dũng tiếp chuyện với anh Hoài. Trà móc câu Thái Nguyên một búp hai đọt lá pha đậm lúc đầu uống vào thấy đắng nhưng sau đó có cái hậu ngọt nơi cuống họng làm Vũ thấy ngon rồi quen dần mà cứ thế nốc vào. Khi thấy nước trong ấm nhạt, anh Hoài liền đổ bỏ bã cũ và thay lượt trà mới ngay. Ngồi không mà uống trà, kéo thuốc lào mà cả ba người không ai nói với ai một lời cho đến khi thở một luồng khói thuốc lào lên phía trần phòng rồi chiêu một hớp nước trà, anh Hoài nhìn thằng Dũng và Vũ, nói:

- Cô và hai chú cứ ở đây vài ngày cho khỏe đã, sau đó anh em mình sẽ xuống Hải Phòng gặp anh Tính rồi ở đấy sẽ có người đón và chuyển mình đi tiếp. Cứ tự nhiên như ở nhà trong Nam, lúc nào có thì giờ rỗi, anh sẽ đưa cô chú đi chỗ này chỗ kia cho biết bộ mặt của thủ đô.

Trời về khuya, mẹ anh Hoài trèo lên thang gác dục cả bọn đi ngủ nên bữa trà phải chấm dứt nhanh chóng ngay sau đó. Cái giường đơn vì Loan đã chiếm ngủ riêng một mình rồi nên Vũ và thằng Dũng phải nằm chung trong cái chiếu trải ở nền phòng. Chợt nhớ lúc mới đến, mẹ anh Hoài gọi thằng Dũng xuống nhà dưới khá lâu, Vũ thắc mắc hỏi thì nó nói là bà cụ hỏi thăm ít chuyện trong Nam của gia đình tao mà cũng có liên quan đến mày với cả con Loan nữa. Hỏi thêm thì Dũng bảo để mai sẽ kể cho nghe, giờ mắt tao muốn ríu lại rồi, mệt nhừ người phải ngủ đây. Vũ cũng mệt mỏi như thằng Dũng nhưng do lạ chỗ và nhất là vì chiều theo ý anh Hoài khi uống khá nhiều trà nên Vũ thao thức mãi tuy mắt đã nhắm. Bên cạnh Vũ, thằng Dũng đã ngủ say trong tiếng ngáy nhẹ. Lúc còn ở nhà, thằng Dũng thường ngày vẫn uống trà chung với bố mẹ nên quen. Vũ hồi tưởng mấy hôm trước khi còn ở Sài Gòn, " Tụi mình sẽ đi Hà Nội... ", câu nói mà thằng Dũng lập đi lập lại khi đó như một háo hức lẫn lo lắng về một nơi mà cả bọn sắp sửa đặt chân đến. Háo hức vì cả bọn ai cũng muốn biết thành phố này trông nó như thể nào so với Sài Gòn và, lo lắng vì nơi đó lạ nước lạ cái với dân miền Nam chế độ cũ. Theo lời nhắn trong điện tín, cả bọn làm một chuyến đi Hà Nội để sau đó sẽ cùng vượt biên ra nước ngoài từ một vùng biển nào đó của miền Bắc. Ý nghĩ chọn ra miền Bắc để vượt biên không lạ vì qua tin tức truyền thanh, bọn Vũ biết các ghe nhỏ thậm chí chỉ bằng một chiếc mủng tre mỏng manh, ngư dân miền Bắc đã có nhiều người chạy thoát được tới Hồng Kông từ vài năm trước. Ở miền Nam hay miền Trung kể từ Huế trở vào, hễ nơi nào có đường dẫn ra biển, người dân địa phương đều có thể dàn dựng làm một chuyến vượt biên nhưng đi thoát hay không thì còn tùy vào may mắn mà người ta gọi là có số. Vùng biển nào trong miền Nam cũng có công an đóng chốt rình mò, thêm dân địa phương làm tai mắt cho chính quyền nên chuyện vượt biên thật không dễ dàng. Những vùng sát biển ngoài miền Bắc lại ít có vụ vượt biên, do đó công an và dân chúng không để ý mấy đến người lạ lai vãng. Nếu đánh chuyến ở các nơi này, cơ may đi thoát sẽ có phần hơn. Bọn Vũ biết vậy nhưng vấn đề là làm sao tìm được ra mối để đi thì vừa lúc gia đình thằng Dũng đến nhà báo tin về tờ điện tín của anh Hoài rồi rủ đi cùng.

Vũ nhớ lại những lúc còn ở trên tàu lửa, dù đã dặn trước rồi nhắc nhở nhưng Loan cứ bô bô nói chuyện với hành khách vây chung quanh. Người đi tàu, ai nghe giọng Loan nói chuyện rồi nhìn vào bộ vó của cả ba thì đều biết là dân miền Nam, điều mà Vũ và thằng Dũng muốn dấu. Cả ba chẳng làm gì nên tội mà phải sợ, phải e dè với khách đi chung quanh nhưng vì chủ định ra Bắc để vượt biên nên tự dưng Vũ và thằng Dũng cảnh giác lời ăn tiếng nói. Tàu lửa Thống Nhất, từ hồi được nhà nước khôi phục lại sau cuộc chiến tranh tiếng là để phục vụ chung cho đồng bào cả nước nhưng bọn Vũ thấy rõ ràng, khách đi trên tàu bây giờ chỉ thuần dân miền Bắc. Toa tàu đông nghẹt bộ đội đi phép, dân buôn hàng chuyến xuyên Bắc-Nam. Chỗ ngồi chật chội vì khối hàng hóa của con buôn nhét đầy trên sàn, gầm và cả ở ghế ngồi. Hàng hóa choán hết chỗ ngồi, họ lấy võng giăng nằm treo dọc thân buồng tàu trông thật luộm luộm, lấn sang cả chỗ của những người không phải dân buôn như bọn Vũ. Đám con buôn này chắc chắn đã có ăn chịu với nhân viên hỏa xa nên họ mới để yên cho, không thì dễ gì.

Qua lời kể lại của thằng Dũng, trước 1954, gia đình nó rất khá giả khi còn ở quê cũng như khi ra Hà Nội, đã giúp đỡ cho bố mẹ anh Hoài nhiều. Căn nhà nơi gia đình anh Hoài đang sống ở Hà Nội bây giờ cũng do bố mẹ thằng Dũng để lại khi quyết định di cư vào miền Nam. Gia đình anh Hoài ở lại vì suy tính có vào miền Nam thì hai năm sau cũng sẽ trở lại Hà Nội, nên họ thôi. Cái chính họ nghĩ nếu di cư, chắc chắn sẽ mất căn nhà vừa được hưởng không. Không phải thằng Dũng sinh ở miền Bắc. Khi di cư thì bố mẹ thằng Dũng mới chỉ có anh trai và chị gái nó thôi. Bố mẹ thằng Dũng vào miền Nam mấy năm sau thì mới sinh ra nó. Tuổi của thằng Dũng và của Vũ sàn sàn bằng nhau. Năm di cư đó, gia đình anh Hoài tưởng chỉ chia tay với bố mẹ Dũng có vài năm vậy mà thoáng chốc đã cả hai chục năm trời. Vài tháng sau khi Việt Cộng chiếm được miền Nam, có chú bộ đội tìm đến nhà hỏi thăm bố mẹ Dũng và cho biết hiện đang đóng quân ở trại lính Nhẩy Dù gần đấy. Chú bộ đội đó là anh Hoài. Vũ với anh Hoài cũng không lạ gì nhau. Cách đây mấy năm, Vũ cũng đã có dịp gặp anh Hoài khi anh vào Nam công tác lúc chàng đến nhà tìm Dũng. Lần gặp gỡ tuy ngắn ngủi nhưng đủ để Vũ cảm nhận anh Hoài là người vui tính, lành bụng, biết trọng chữ tín và đáng tin. Nằm im, suy nghĩ vẫn vơ như vậy cho mãi thật lâu, Vũ mới thiếp đi và ngủ ngon lành cho đến khi có người lay vào chân, chàng mới thức dậy.

Có mặt bọn Vũ, mẹ anh Hoài cho thổi cơm ăn sáng bất chấp ý định của bọn chàng muốn mời cả nhà đến tiệm bán thức ăn điểm tâm. Khẩn khoản mời nhưng mẹ anh gạt đi, cho là chỉ có ăn cơm mới chắc bụng nên cả bọn đành chiều ý. Trưa đến, sau bữa cơm, anh Hoài rủ Vũ và thằng Dũng đi một vòng đây đó trong thủ đô Hà Nội cho biết. Đẩy ra khỏi nhà chiếc xe Honda SS 67, anh Hoài bây giờ ăn mặc y hệt một thanh niên của miền Nam. Tóc anh vuốt nước chải dợn sóng, đeo cặp kiếng mát, áo vạt bầu với quần ống loa rộng và chân diện đôi dép da sabo đế cao. Nhìn Vũ và thằng Dũng thay quần áo mới vẫn kiểu y phục áo bộ đội, anh Hoài liền hỏi:

- Quần áo thường ngày của hai chú đâu sao lại toàn mặc bộ cánh lính như vầy?

Vũ và thằng Dũng cùng lắc đầu, nói chỉ mang thuần quần áo bộ đội thôi. Anh Hoài hỏi thêm thì mới rõ chuyện. Nguyên do cả hai đã nghe lời khuyên từ ông Thẩm, bố của Dũng trước khi đi: " Cháu Vũ và thằng Dũng nhà bác nên ăn bận như người ngoài ấy mới không sợ ai nhòm ngó ". Mấy năm trước, bố của thằng Dũng có một người bạn về thăm quê ngoài Bắc, khi quay lại miền Nam, ông bạn này đã kể xã hội miền Bắc trông hệt một trại lính hoặc xưởng thợ vì hầu như ai cũng mặc quần áo bộ đội và công nhân. Vì có lời khuyên của ông Thẩm nên cả hai đã vào chợ trời Tân Bình, sắm vài bộ quần áo bộ đội để mặc giả trang. Nghe xong chuyện, anh Hoài nhìn cả hai rồi bảo:

- Bây giờ ngoài này cũng văn minh hơn trước rồi, ai mà không biết chọn ăn ngon mặc đẹp cho mình. Vả lại, dù hai chú có mặc quần áo bộ đội đi nữa thì khi nhìn vào người ta vẫn biết dân từ trong Nam ra đây. Quần áo bộ đội trong đấy may bằng vải của lính Sè Goòng cũ trong khi quần áo bộ đội ngoài này là vải Tô Châu của Trung Quốc... khác nhau xa.

Đã muốn cải trang cho giống người ta nhưng không ngờ lại hố, Vũ và thằng Dũng nhìn nhau rồi chỉ biết cười trừ. Anh Hoài bảo trót lỡ rồi thì để anh lấy xe đèo hai chú đến chỗ chợ trời ngoài này kiếm mua quần áo cũ trong Nam mà mặc. Dân buôn chợ trời ngoài này họ cũng vào Nam tải quần áo cũ trong ấy ra đây bán. Cũ trong đấy nhưng là hàng mới ở ngoài này. Trên chiếc xe Honda SS 67, anh Hoài chở Vũ và thằng Dũng chạy trên các con đường ở Hà Nội chung với với dòng xe đạp, xe hai bánh gần nhau nhưng không nhiều so với Sài Gòn. Có những chiếc xe hai bánh thuộc khối Cộng Sản trông hình dáng lạ, thô và chạy có vẻ chậm so với chiếc Honda SS 67 của anh Hoài. Vũ thấy nhiều cô gái Hà Nội trong bộ quần áo, mái tóc tương tự như thiếu nữ ở trong miền Nam. Mặt nhiều cô rất khả ái, dễ thương. Có cô để tóc dài lại thêm nước da trắng cùng khuôn mặt thanh tú trông rất đẹp. Con trai cũng có các anh chàng diện áo vạt bầu bó sát người cùng quần ống loa rộng. Nhìn họ rồi ngó lại mình thì đúng là Vũ và thằng Dũng ăn mặc thật khác ngay cả với các bộ đội đây đó trên đường. Đúng như lời anh Hoài nói, mầu vải y phục của họ khác với mầu vải của Vũ và thằng Dũng. Chở cả ba người, có lúc anh Hoài tăng ga, lạng xe đánh võng cúp qua mặt các xe khác dễ dàng như ngầm cho Vũ và thằng Dũng biết, anh Hoài bây giờ đã khác xa với hình ảnh rụt rè của chú bộ đội năm xưa khi tìm hỏi số nhà.

Anh Hoài chạy xe đến Văn Miếu để cho Vũ và thằng Dũng xem các con rùa đá đội bia khắc tên những tiến sĩ thời xưa rồi ghé vào thăm cả chùa Một Cột. Xong các chỗ này thì anh Hoài chạy xe đánh một vòng đường Đinh Tiên Hoàng qua Lê Thái Tổ rồi lại lượn dọc theo một cái hồ khá lớn. Anh Hoài bảo mình đang chạy ngang hồ Gươm làm Vũ và thằng Dũng ngoái nhìn dọc theo hồ và thấy tháp Rùa xa xa trong mầu nước xanh rêu. " Mày biết, những cây sát bờ hồ có cành la đà gần mặt nước như vầy vào buổi sớm mai hay lúc chiều tà mà lên hình chụp sẽ rất đẹp ", thằng Dũng thì thào bên tai Vũ. Anh Hoài phải làm thêm một vòng xe thứ hai thì Vũ mới thấy rõ phong cảnh của hồ. Cái cầu đỏ như một con tôm cong mình trên mặt nước chắc chắn là cầu Thê Húc của đền Ngọc Sơn rồi. Anh Hoài chạy xe nhanh quá làm Vũ dõi mắt tìm ngọn tháp bút vuông cạnh trong bóng hàng cây xanh mà không kịp. Anh Hoài nói to trong tiếng gió:

- Ở thủ đô, con đường mình chạy xe đây là đẹp nhất đấy hai chú.

Trong lòng Vũ lâng lâng khi nhớ câu chuyện kể về rùa thần dâng gươm cho vua Lê Lợi của ngày xưa trong cái hồ này. Từ truyền thuyết đó mới có cái tên hồ Gươm hay Hoàn Kiếm. Anh Hoài cho xe rẽ vào Hàng Đào rồi băng qua hàng Ngang và hàng Đường. " Mình đang đi một trong ba mươi sáu phố phường Hà Nội đó mày Vũ ", thằng Dũng bảo. Qua các con phố, nhiều chủ gia mở tiệm bán hàng ngay trước cửa trông khá giống những khu phố nhỏ ở Sài Gòn. Quạt điện Liên Xô, bình thủy Trung Quốc, quần Jean xanh, áo full và máy cassette nghe nhạc... Xe qua chợ Đồng Xuân rồi đường Quán Thánh, đường Trấn Vũ rồi anh Hoài ngừng lại ở một bãi giữ xe gắn máy, xe đạp gần bờ hồ. Anh Hoài gửi chiếc xe Honda SS 67 này rồi dắt Vũ và thằng Dũng vào một căn nhà gần đấy đang có mấy người đứng trò chuyện với nhau ngay phía trước cửa. Thấy mặt anh Hoài, mấy người này chào và mở cửa cho cả bọn Vũ đi vào bên trong. Lách mình qua những bàn đầy khách ngồi trong bóng tối lờ mờ, anh Hoài dẫn Vũ và thằng Dũng đến một chỗ khuất sau chậu cây cảnh khá lớn. Tiếng nhạc réo rắt từ một điệu hòa tấu của ban nhạc Paul Mauriat lừng danh phát ra từ các thùng loa treo đối xứng ở các góc cạnh trong căn phòng. Một thanh niên tai đeo headphone đang lúi húi chỉnh nhạc gần dàn máy Akai, máy hát dĩa to đùng ngay quầy thâu ngân bên cạnh một cô gái tóc dài có khuôn mặt đẹp, lạnh lùng. Hình như quán cà phê nào cũng có một cô gái đẹp, tóc dài cùng khuôn mặt buồn ngồi ở quầy tính tiền như ở quán cà phê này. Vài bức tranh lớn nhỏ treo trên tường gần những hộc be bé có ánh sáng mầu xanh, tím mờ nhạt hắt ra ngoài qua các chỗ hở. Bài trí trong quán và cách chơi nhạc có không khí tương tự như các lữ quán ở Sài Gòn nhưng có phần kín đáo và bài bản hơn.

- Quán này trước đây bán lén lút, giờ thì nửa như công khai nhưng chỉ tiếp khách quen thôi. Họ chẳng cần tương bảng hiệu lên mà lúc nào khách cũng đến nườm nượp. Đằng sau quán lại tiếp giáp với hồ Trúc Bạch, khi nào mà nhà nước cho tự do làm ăn như trong Sè Goòng mấy chú thì phải biết. Quán mở rộng ra đến tận bờ hồ, đến lúc đấy có mà ngồi không hốt bạc. Anh Hoài thì thào.

Vũ ngầm để ý khách trong quán ở những bàn gần bên hầu hết là thanh niên như bọn chàng. Bàn nào cũng ba người hoặc hai người ngồi yên hút thuốc, mắt lim dim nghe nhạc. Model của Hà Nội bây giờ mà, Vũ mỉm cười một mình. Có bàn, khách thỉnh thoảng lại chúi đầu vào nhau thầm thì trò chuyện. Trong miền Nam, khách ngồi quán kiểu vầy chỉ toàn bàn chuyện vượt biên thôi nhưng ở đây, thực không biết. Chợt thằng Dũng hỏi:

- Anh Hoài chở tụi em qua nhiều phố mà núi Nùng nằm ở đâu trong Hà Nội, sao em không thấy?

Câu thằng Dũng hỏi làm Vũ chú ý. Núi Nùng chắc là phải nhỏ, thấp và vì vướng cây cối cùng nhà cửa dân chúng nên bị khuất, khó mà thấy. Núi Nùng, sông Nhị... thời còn cắp sách đến trường, ai mà không nhớ câu đã học về sự tuẫn tiết của Hoàng Diệu, tổng đốc Hà Nội thời nhà Nguyễn chống Pháp. Nghe thằng Dũng hỏi, anh Hoài buột miệng cười:

- Núi Nùng ở Hà Nội cũng giống như hồ Con Rùa trong Sè Goòng mấy chú. Cái đận ở đây bán quyển Vụ Án Hồ Con Rùa của đám công an trong đấy viết, khối thằng khi vào công tác ở Sè Goòng đều thử xem coi hồ Con Rùa nó như thể nào. Cứ nghĩ tầm tầm hồ Thuyền Quang. Nào ngờ bé tí. Vậy cũng gọi là hồ... chắc tại hai chữ Con Rùa làm ai cũng nghĩ nó tương tự như hồ Gươm ngoài nầy. Bố khỉ!

Anh Hoài nói ra làm cả thằng Dũng lẫn Vũ phải bật cười. Rời quán cà phê, anh Hoài chạy xe vòng vèo qua nhiều con phố nho nhỏ có hàng cây hai bên rồi đột ngột anh ngừng lại bên một vệ đường, lấy tay chỉ cho Vũ và thằng Dũng xem những khối sắt vụn nằm gọn một đống ở dưới nước cạnh khu nhà dân. Khối sắt vụn đó có cả một bánh xe cao su lớn nữa, trông như phần còn sót của bộ máy hỏng. Bọn Vũ chưa kịp hỏi thì anh Hoài nói:

- Hai chú thấy nó chưa, xác pháo đài bay chiến lược B 52 đấy. Con ác điểu bay cao thế mà phòng không mình vẫn vít cổ lôi xuống được. Đụng phải rồng lửa Thăng Long làm sao thoát. Chỉ có ở Việt Nam mình mới làm được kỳ tích này, tự hào lắm.

Vũ im lặng trong khi thằng Dũng chỉ cười cười, khẽ gật đầu. Vũ biết kiểu cười của thằng Dũng. " Đám Việt Cộng làm được cái gì hay hay một chút thì kể nghe điếc cả tai ". Quay xe ra khỏi chỗ có xác máy bay B 52, anh Hoài chở Vũ và thằng Dũng đi qua một đoạn đường có xe điện y như khu vực trước cửa chợ Đồng Xuân. Lần đầu tiên tận mắt trông thấy phương tiện giao thông xưa cũ làm Vũ ngạc nhiên. Ở Sài Gòn, xe điện đã bị gỡ bỏ từ rất lâu vì ai cũng thấy nó cổ lỗ và chạy chậm rì... sau khi có hệ thống xe buýt thay thế. Vậy mà ở đây, tại thủ đô Hà Nội vẫn còn duy trì đường xe điện có từ thời Tây thực dân. Tiếng leng keng của xe điện nghe giông giống tiếng chuông xe bán cà rem nhưng kêu to hơn.

Về đến nhà gặp Loan đang ngồi chơi với mẹ anh Hoài ở cái bàn trong căn phòng trên tầng gác và khi thằng Dũng thuật về chuyện vừa đi, Loan nghe thật chăm chú. Tới đoạn thăm chùa Một Cột, mẹ anh Hoài xen vào:

- Đã đến được chỗ chùa Một Cột sao con không chở hai cậu vào lăng để viếng ông cụ? Chả mấy khi những đứa có dịp ra ngoài này.

- Con cũng định vậy nhưng nhớ ra đận này lăng lại đóng cửa để đại tu gì đấy, nên thôi. Anh Hoài đáp lời mẹ.

Nghe hai mẹ con anh Hoài trò chuyện, thằng Dũng đưa mắt nhìn Vũ như ngầm nhắc nhở về lời dặn của bố nó khi còn ở nhà. Câu nói của ông Thẩm, bố của thằng Dũng lại về với tâm trí Vũ: " Thằng Dũng nghe cậu bảo (bố mẹ của Dũng xưng hô với con cái trong nhà bằng cậu-mợ), ra ngoài đấy, nếu ai gặp mà hỏi có vào lăng, viếng Bác Hồ chưa thì liệu mà trả nhời. Đại loại là để cháu hay để em... thu xếp có lúc thư thả sẽ đi ngay nha. Cứ ăn nói ngang cành bứa như ở nhà.... mả ông nội tôi, tôi còn chưa đi, có rỗi hơi đâu mà đến lăng để viếng để thăm. Đám công an nó mà nghe được, bắt mày ngay tức khắc con ạ! Cậu nói để mày liệu mà phòng. Nhớ chửa Dũng? ". Cho đến lúc sắp rời nhà rồi mà ông Thẩm còn nói riêng với Vũ phải dè chừng dùm thằng Dũng khi dặn:

- Phía đàng mình coi người ấy chẳng là gì sất nhưng với người ta, họ suy như thánh... chớ xem là trò đùa, phải nhớ.

Lát sau, Loan lại gần thủ thỉ với Vũ ngày mai thử hỏi mượn cậu Hòa Bình cái xe đạp để chở nàng đi lòng vòng các phố xá Hà Nội cho biết. " Chú Dũng muốn đi chung thì mượn thêm một xe nữa càng vui " , Loan bảo. Nếu Loan không rủ thì Vũ cũng muốn tự mình mình đạp xe đi chỗ này chỗ kia trong Hà Nội cho biết. Thủ đô Hà Nội tuy không rộng bằng Sài Gòn, Vũ biết... nhưng còn nhiều chỗ chưa lần nào đặt chân đến như Sở Thú, chùa cổ, nhà thờ xưa và ngay cả nhà giam Hỏa Lò nơi từng nhốt tù binh phi công Mỹ. Vũ còn muốn lên cầu Long Biên để nhìn mặt sông Hồng xem coi mầu nước đỏ như thế nào và xem hai bên bờ sông chỗ bồi, chỗ lở ra sao? Trong miền Nam, hầu như không có vụ sông bên lở bên bồi như ở ngoài miền Bắc. Vũ muốn nhìn xem hai cây cầu mới Chương Dương và Thăng Long để so sánh với cây cầu lớn trong miền Nam như Đồng Nai trên vùng Biên Hòa. Và, muốn đi thăm nhiều chỗ khác nữa như khu Khâm Thiên, vườn hoa Ngọc Hà... là những địa danh chàng đã nghe kể trong văn học. Vũ cũng muốn thả bộ lòng vòng trên các con phố ở Hà Nội, một việc chàng thỉnh thoảng vẫn làm khi ở Sài Gòn. Vũ muốn đi dạo trên những hè phố có cây hoa sữa để biết hoa cùng cái mùi của nó. Xem cây sấu, hoa gạo đỏ ối hình thù ra sao? Chàng sẽ tìm đến những tiệm sách nữa để lục tìm may ra vớ được những quyển ưng ý. Vũ mỉm cười vì thấy muốn làm được vậy, phải có thời gian mà bọn chàng đang trong tình trạng chờ chuyến vượt biên. Thấy dễ nhưng thật khó.

Buổi tối, chờ lúc vắng mặt Loan và chỉ có mình chàng và thằng Dũng trên phòng, Vũ đã hỏi về chuyện mẹ anh Hoài nói với Dũng có liên can đến chàng và Loan. Thằng Dũng kể:

- Khi đó, bà cụ thấy ba đứa bọn mình nên ngạc nhiên và tỏ ý trách sao tao lại đưa mày và con Loan ra đây. Nói tổ chức đã dặn để đàn bà-con gái trong chuyến đi sẽ rất phiền nhưng sau nghe tao kể con Loan có bố mẹ sống bên Mỹ thì bà cụ lại đổi ý. Bà nói là khi sang đến Hồng Kông thì nhờ con Loan viết thư nài nỉ bố mẹ nó làm giấy bảo lãnh cho những người ngoài nầy cùng đi chung trong chuyến để họ được sang Mỹ định cư luôn. Mày thấy hay không.

Họ! Thằng Dũng cho biết, ngoài anh Hoài ra còn có vài người trong đường dây vượt biên này hiện đang sống ở Hà Nội, Hải Phòng nữa. Ngày hôm sau, Loan đưa tiền nói góp thêm để mua thức ăn nhưng anh Hoài gạt đi không nhận. " Cô và hai chú phải tiết kiệm vì có thể còn phải đi thêm nhiều chỗ, ở mấy nơi khác nữa ". Khi biết bọn Vũ muốn mượn xe đạp để lòng vòng trong thủ đô Hà Nội thì mẹ anh Hoài khuyên cả bọn nên ở kín trong nhà, chường mặt ra ngoài rủi hàng phố biết sẽ không tiện.

Ngày hôm sau không thấy anh Hoài và cậu em trai tên Hòa Bình ở nhà, bà cụ lại không trèo thang lên căn phòng nên bọn Vũ phải ép mình nằm im trong cái nóng bức vì bên ngoài trời muốn mưa nhưng không mưa được. Cái nóng bức lại không có gió để làm loãng không khí càng làm cho làn da người nào cũng rỉ thêm mồ hôi khiến thân thể nhớp nháp hơn. Hết ngồi chán rồi lại nằm dài ở một chỗ trong gian phòng không hề có TV, radio hay sách báo gì làm cho bọn Vũ thấy thời gian thật lê thê. Loan có lúc đến gần bên Vũ, hỏi nhỏ:

- Họ đi đâu mà mãi không thấy hả chú? Cháu sợ quá.

Mãi đến xẩm tối mới thấy anh Hoài và cậu Hòa Bình về, trông vẻ mặt cả hai trầm ngâm như đang suy tính một chuyện gì. Ăn uống qua loa cho xong bữa rồi cả bọn kéo nhau lên gian phòng đun nước sôi pha trà uống như thường lệ, anh Hoài cho biết tin phải đưa bọn Vũ đi sớm ngay buổi sáng mai.

- Phải có mặt ở Hải Phòng ngay. Tránh tiếp xúc, giới hạn trò chuyện khi ngồi trên xe... đề phòng công an ở bến.

Lời anh Hoài nói làm cả bọn nhìn nhau, đâm lo. Anh Hoài biết lời vừa nói làm cả bọn sợ, vội trấn an: " Cô và hai chú nghe anh nói vậy nhưng cứ vô tư, đừng sợ. Có gì thì cứ nói ra ngoài này chơi thăm gia đình anh. Sáng mai anh sẽ chở lần lượt từng người đến bến xe Kim Mã. Chú Dũng anh đèo đi trước, kế là cô Loan, còn chú Vũ thì chuyến sau chót. Người đến trước, cứ ngồi chờ rồi bọn mình sẽ vào quầy mua vé xe khách đi Hải Phòng cùng một lượt. Đến Hải Phòng rồi người trong hội ở đấy sẽ sắp xếp tiếp. Có thể sẽ phải đi đò máy qua Hạ Long rồi ghé Cẩm Phả và từ Cẩm Phả, mình sẽ đi tiếp đến Tiên Yên rồi Đầm Hà. Nếu hội gặp thuyền ở Đầm Hà thì sẽ vượt bể ngay tại Đầm Hà, còn không thì mình lại tiếp tục đi lên Hà Cối-Móng Cái sẽ tính sau ".

Vũ suy nghĩ, hội (đám tổ chức vượt biên) chưa có sẵn thuyền hay sao mà lời anh Hoài nói ra lại không rõ ràng. Cái gì còn phải tính ở Hà Cối-Móng Cái nữa? Nghĩ vậy nên Vũ buột những thắc mắc ra, anh Hoài liền đáp:

- Hội có thuyền rồi... cả ở Đầm Hà lẫn ở cả Hà Cối nhưng tính ở đây là tính xem coi đi bằng đường bể hay đường bộ thì cách nào sẽ tốt hơn.

Theo anh Hoài nói, đi bằng đường biển thì thuyền phải băng qua eo Bành Hồ của đảo Hải Nam hoặc đi thẳng ra đại dương, mong gặp được tàu khối tư bản vớt. Cách chờ tàu tư bản hên xui này có khi làm thuyền mất phương hướng khiến trôi dạt xuống tận Vinh hoặc miền Nam như Huế hay Đà Nẵng. Còn nếu đi bằng đường bộ thì cả nhóm sẽ phải vượt biên giới sang đất Tàu rồi lần mò lên tới tận Quảng Châu. Đến được Quảng Châu, sẽ có người đưa đi Ma Cao và từ Ma Cao, phải thuê đò máy chở vào Hồng Kông. Đây là cách mà nhiều người ở ngoài này đã dùng.

Phạm Thắng Vũ
Dec 22, 2014.

(còn tiếp)