Em Về Thăm Huế Giùm Anh ...

[HXhuongkhuya]

Chào hai anh hanhgia và Caprio .

Cám ơn anh Caprio đưa link phong tục cưới hỏi ngày xưa . Ngày xưa các cụ giữ nhiều nghi lễ rườm rà vất vả quá phải không hai anh ? Ngày nay chỉ còn ba lễ ( dạm ngõ, lễ hỏi , lễ cưới ) nhiều bạn trẻ đã rút ngắn các nghi lễ cổ truyền chỉ có lễ cầu hôn hoặc du lịch kết hôn thôi .

Sáu nghi lễ anh hanhgia nhắc hỏi chắc là ssáu nghi lễ này . HX hỏi thăm bác G như sau :

1. Lễ giáp lời
2. Lễ Thông gia
3. Lễ cầu thân
4. Lễ nói
5. Lễ cưới
6. Lễ phản bái

Cám ơn hai anh ghé trang EVTHGA . Chúc cả nhà cuối tuần vui nhiều nhé .

[HXhuongkhuya]

Cám ơn các bạn đã ghé vào và ủng hộ tinh thàn VT nhé.

Hương Xưa này, anh đọc thơ của anh Phạm Tuyên "Cố Hương" viết trên miếng gỗ treo trên cây hoa Sứ, để anh gửi tặng lại mấy câu thơ trong trang Thấp Thoáng Hương Xưa gọi là chút lòng cảm mến với bài thơ và không gian của Phạm Tuyên nhé.

Cố Hương

Cố hương từ độ xa nào
Về nghe lá rụng nao nao tim mình
Nơi đây cây, đá chứa tình
Vơi lòng trước ánh bình minh xuống vườn
Phạm Tuyên

Hương Xưa

Hương Xưa thấp thoáng phương nào
Tình cờ ghé đến ngắm bao nhiêu hình
Không gian yên tĩnh đẹp xinh
Trải dài tâm huyết nặng tình Cố Hương.
Vết Trầm

Cám ơn anh Vết Trầm hoạ thơ nhé .

Cám ơn các bạn , các anh chị : Phương Vy, Ngân Hà, NGOC HAN, Thuỵ Khanh , hoài vọng , trang , Vết Trầm , Ngô Đồng , hanhgia , Caprio , Du Lan... ghé qua .


______

Giọng hát để đời Hoàng Anh ( phiên bản Hoàng Oanh ):

https://www.youtube.com/watch?v=-dNuBDwY6M4



Trả Nợ Tình Xa - ( Tuấn Khanh ) CS Quang Son ( giọng hất lạ ở phút thứ 28 ) :

https://www.youtube.com/watch?v=oZMkXZOtZgM



Tôi sinh ra giữa lòng miền Trung ( Hoàng Anh , Anh Tai ):

https://www.youtube.com/watch?v=HLT-9uaQ15A




Nếu Đời Không Có Em (Phút thứ 29:50 )
" Ra phố hôm nay thấy buồn lên mắt..."

https://www.youtube.com/watch?v=-dNuBDwY6M4

[Hanhgia]

Cám ơn Caprio, HXhuongkhuya,


Bây giờ thì hg biết tùy theo địa phương mà người Việt,
có những tên gọi lễ nghi khác nhau,
nhưng tựu chung thì có 6 lễ,


bây giờ lục lọi lại trí nhớ thì chỉ nhớ có bốn,


Lễ chạm ngõ (vì hg vẫn còn nhớ ngõ vào nhà ngoại,
nhớ như in, ...)


Lễ vấn danh


Lễ hỏi,


Lễ cưới,


từ từ sẽ nhớ hai lễ kia,








(cuốn hình album đã thất lạc đâu rồi,
kể cả những tấm hình có những người lính,
mặt mũi lấm lem vì thuốc súng,
vì bùn lầy,
với những nụ cười trai trẻ ... mếu máo,
sau những lần hành quân,
những ly cà phê, ly đế,
...)

[HXhuongkhuya]

...

Lễ chạm ngõ (vì hg vẫn còn nhớ ngõ vào nhà ngoại,
nhớ như in, ..

Cám ơn anh hanhgia chia sẻ về cuốn album thất lạc , những kỉ niệm . Cái ngõ nhỏ nhà bà ngoại anh hanhgia nhớ như in đó chắc gì còn nguyên vẹn hình ảnh quen thụộc xưa. Khi về VN , HX hay tìm những hình ảnh như vậy :

Sân lăng ...




Mưa Huế:

[Vết Trầm]

Cám ơn HuongXua đã viết những cảm nhận thật hay trong "Thấp Thoáng Hương Xưa" khi xem phim Đào Sen.
Phim thật là cảm động, được xem lại những hình ảnh xưa, phong tục xưa, điệu hò câu hát tưởng rằng đã mai một mà có xưa gì lắm đâu chỉ là thời của ông bà mình thôi.
Hay quá cũng còn có nơi giữ lại được cảnh làng quê, diễn lại phong tục xưa đưa khán giả trở lại quá khứ của một thời để mai này không biết có còn ai nhớ tới và tìm lại được khung cảnh này không.
Vài hình ảnh trong phim Đào Sen

[Vết Trầm]

Hy sinh làm lẽ vì thương cha già ..

Chăn gối chẳng "mặn nồng ấm êm" vì thương người vợ cả ghen tuông cuồng dại...

[Vết Trầm]

Vì không có con nên gia đình bố mẹ chồng là ông bà tuần phủ ruồng bỏ.
Theo cha về quê sống cuộc đời nghệ sĩ như ước mơ nhưng gặp sự chẳng lành định xuống tóc qui y nương nhờ cửa Phật không thành...

Sau khi xem phim Đào Sen xong, Chiều đã giới thiệu cho vài người bạn. Nói một cách tổng quát thì phim từ khá trở lên. Chiều tìm hiểu thêm về danh xưng từng địa phương về cách gọi cho hai Đấng Sinh Thành, cảm thấy hay nên xin chia sẻ, nếu em hiểu không đúng, thì các anh chị sửa giúp giùm Chiều .

Miền Bắc: Hà Nội, Hải Phòng thì gọi là : Thầy Me
Hải Dương , Hưng Yên : Cậu Mợ
Thanh Hoá, Nam Định: : Thầy U
Sơn Tây : Thầy Đẻ
Miền Trung: Huế, Quảng Nam, Đà Nẵng: Ba Me
Quảng Trị : Ba Me / Ba Mạ
Miền Nam : Sài Gòn: Ba Má
Miền Tây: Tía Má

@HX, trong phim câu chuyện xảy ra ở Sơn Tây & Hà Nội mà nhân vật nam gọi là Cậu Mợ, và mẹ chồng gọi nàng dâu đầu là chị hai (O: nên gọi là chị cả, vì từ chị hai thường nghe ở miền Nam (O:, tiếng Việt xem vậy chứ khó nhớ.

Chào Chiều Buồn, Hương Khuya, chị thuỵ khanh, Hiền Vy, Ngân Hà1, các bạn thích Đào Sen . Anh VT c thấy bà Tuần Phủ gọi con dâu là "chị hai" là đúng đó Chiều Buồn . Cô Sen là vợ hai chứ không phải vợ cả . Chắc Chiều Buồn nhầm qua cô Cúc vợ cả.

Chiều ơi HX nhớ có vùng ( miền trung ) gọi cha mẹ là " bọ mạ " , có vùng gọi mạ là " bầm " .Có nơi dùng tiếng " lóng " gọi cha mẹ là " ông bô bà bô " . Ngôn từ địa phương thì không thông dụng Chiều nhỉ .

Bắc : Bố mẹ.
Trung : Ba mạ
Nam : Ba má

HX thích xưng gọi bằng " cha mẹ ".

Coi phim thời xưa thích nghe " thầy u " ( chân quê ), " thầy đẻ " ( nghe thương ) , " cậu mợ " ( nghe sang ) . Vợ chồng cũng gọi nhau là " cậu mợ " . Hình như họ gọi giùm con cái (?) Nghe có vẻ kiểu cách , khách sáo , nhưng lại là cốt cách của tầng lớp thượng lưu thời bấy giờ . Bởi vậy vợ chồng ngày xưa mới có thể " tương kính như tân " , HX nghe thế . Cám ơn Chiều chịu khó sưu tầm danh xưng cho đấng sinh thành rất hay . Chiều viết cảm nhận Đào Sen :

"Sau khi xem phim Đào Sen xong, Chiều đã giới thiệu cho vài người bạn. Nói một cách tổng quát thì phim từ khá trở lên " ( Chiều Buồn ) . Sẽ làm nhà xuất bản hài lòng và nhiều người gật đầu với Chiều.

Chút nữa HX sẽ tâm tình với chị Hiền Vy về Đào Sen , coi bộ chị HV " fall " nặng với Sen rồi . Sen có đóng 1 vai nhỏ trong Lều Chõng , Chị Hiên Vy nói thế nên HX tìm tập đó coi trước . Sen xuất hiện ít phút trong vai ả đào , hát và ngâm thơ tiếp khách tao nhã . Lưng Sen đẹp .

Khi nào được coi một phim hay , HX sẽ mang vô Chiều coi .

Chào buổi sáng Chieubuon_09 và HXhuongkhuya,

tk gốc Nam Định nhưng gọi cha và mẹ là Bố và Mẹ, mấy người em con bạn dì gọi cha mẹ là Cậu Mợ.

Chị sinh ra và lớn lên ở thành phố nên không được chứng kiến hay nghe kể về những chuyện như trong phim Đào Sen mà các bạn đề cập đến mấy hôm nay. Chỉ khi lên học trung học mới được biết sơ qua văn chương.

Nó cũng ít nhiều trùng hợp với những gì mà chị được nghe và thấy rồi suy nghĩ về thân phận người đàn bà thời xưa qua lần gặp gỡ và đi du ngoạn chung với những người bạn từ Quảng Ngãi. Xót xa lắm!

Nhân dịp này chị cũng xin cảm ơn những cố gắng và bài viết mà CB và HX mang về cho ĐT.
Chị đã nghe CB hát Hoài Cảm lúc đang lênh đênh trên biển, em hát hay lắm!

Thân mến chúc CB, HX và các bạn một cuối tuần vui khỏe, an lành.

Chào buổi sáng Phố,

Cám ơn HX đã cho Chiều biết thêm, phim ảnh là một trong những sở thích của Chiều nên khi xem, Chiều để ý chi tiết (O:, mình chưa nói về phần âm thanh, nếu phân tích một cuốn phim thì phải mất rất nhiều thời gian. Ngay cả khi xem hết phim, đại đa số khán giả hối hả đi về trong lúc nhạc trỗi lên, Chiều nán lại để nghe, vì có thể bài nhạc này là mấu chốt /key mà trong phim, có những đoạn mình không bắt kịp, thêm vào đó, một phần cũng muốn biết tên của những người cộng tác làm phim. Nếu phim nào có nhiều ẩn dụ làm mình khó hiểu, thì Chiều đợi ra DVD mướn /mua về xem đi xem lại để thắm và nhớ lâu (O:

Nói thêm về danh xưng chữ "Bầm" rộng thêm một tí nữa, vào thời xưa ngôi thứ được phân biệt rõ rệt, dựa theo sự tìm tòi học hỏi của Chiều thì những vùng như Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hoá, Sơn Tây, Phú Thọ, và Vĩnh Phúc gọi người vợ kế của bố là "Bầm" và người vợ chánh là Mẹ, cho dù mình không phải là con ruột của người vợ chánh.


Chị Thuỵ Khanh, những gì thuộc về văn hoá, em không quãng ngại mất nhiều thời gian để tìm tòi học hỏi. Cám ơn chị đã ghé qua đọc bài em viết, và cho em thêm giữ kiện, người chị ruột dấu yêu khuyến khích em cầm bút viết, em cũng sẽ cố gắng trong điều kiện cho phép. Dạ, nói về thân phận người đàn bà vào thời xưa hay thời nay của những nước Á Đông nói chung và Việt Nam nói riêng, ở những vùng thôn làng, thì thật đáng thương, vì những hủ tục, mà họ không có nhiều sự chọn lựa nào khác hơn .

Chị đi du lịch vui nhé

[HXhuongkhuya]

Chào anh Vết Trầm . Cám ơn anh mang lại hình ảnh tiêu biểu trong phim Đào Sen , HX và chị Hiền Vy coi rất thích . HX coi nhiều lần lắm rồi , nghe hát cũng thích . Không biết chị Hiền Vy coi bao nhiêu lần ? Chị nói với HX là giới thiệu cho 3 người bạn của chị coi và bạn của chị cũng thích Đào Sen . Sáng nay chị viết email cho HX bảo rằng chị đang coi Lều Chõng và " gặp " Sen , Sen đóng vai phụ thôi . HX nghe vậy cũng muốn hỏi chị là tập nào để vào coi Sen. HX chưa coi hết Lều Chõng cũng có coi ngó sơ sơ , thấy mấy cô cậu nhỏ tí mặc áo tứ thân vấn khăn thấy hay hay . HX có viết thêm trong Thấp Thoáng Hương Xưa , anh vào đọc cho vui .

Hiên tại HX bận nên tạm ngưng Lều Chõng , chờ chị Hiền Vy đi chơi về coi kể lại cho nghe rồi coi sau .

Sẵn trong thread này có Vân Hạc trong Lều Chõng , HX mang về một khúc phim Vân Hạc và bạn của Vân Hạc vào Kinh Thành Huế thi , các anh ấy hò đối với các cô gái Huế bằng giọng Huế trên sông Hương .

https://www.youtube.com/watch?v=8x2UtltNImM

[HXhuongkhuya]

Say Với Đào Sen

Hôm qua chị Ngân Hà vào" phố Đố Ai " thì HX đã log out đi ngủ , sáng nay mang bài viết của chị về không gian có những hình ảnh Đào Sen để người giới thiệu Đào Sen ( anh VT ) và khách cùng đọc khi ghé vào không gian này .

Hai ngày vừa rồi, Houston mưa suốt. Ngồi nhà, được Hương Xưa giới thiệu phim Đào Sen, tôi xem và "fall" với Sen.

Phim, dàn cảnh rất hay. Thật tình là tôi rất ngạc nhiên. Lâu nay tôi "chê" phim VN vì không thích "ngôn từ" của "Việt Nam Bây Giờ" Giọng Bắc của các nhân vật trong đó là giọng Bắc Hà Nội trước 54, mà tôi mê từ lâu lắm rồi (ngoại trừ giọng đanh đá của bà Tuần phủ ). Có lúc "Thầy" nói với Sen là "... con tranh thủ ..." thì tôi bật cười vì đó là "chữ" của thời bây giờ.

Sen diễn xuất tuyệt vời. Tôi chảy nước mắt khi xem vài đoạn trong phim.
Cúc ghen "kinh" thật.

Cám ơn HX đã giới thiệu.

Mãi đến hôm nay chị mới có được một buổi chiều để hết tâm thưởng
thức phim Đào Sen do HX giới thiệu.

Phim quá hay khiến chị xúc động rơi nước mắt nhiều cảnh, từ phong cảnh,
đến tiếng đàn, điệu múa và nhất là các vai diễn viên diễn xuất thật tài tình,
linh động và đầy nghệ thuật.

Chị đã nghe HX và các chị HV xem qua và khen ngợi nhưng chị chưa tìm
ra đúng thời điểm để xem phim nên lòng vẫn băn khoăn.

Chị sợ xem vội vàng sẽ uổng công các nghệ sĩ diễn bằng tất cả tâm huyết và
công soạn giả đã cống hiến cho người xem một tác phẩm nghệ thuật giá trị
khiến người xem thêm lòng yêu mến quê hương và nghệ thuật cổ truyền cùng
những cung cách của người xưa rất hay và đẹp.

Chiều nay sau khi bỏ công viết những điều chị thấy lòng thôi thúc phải viết mà
sao lần nào đăng lên chị vẫn lo sợ, băn khoăn vì không biết có gây hiểu lầm gì
chăng về những vấn đề mà bản thân chị gặp phải. Nhưng chị nghĩ đến nhiều
người khác chắc cũng có những vấn đề giống như chị, nên chị phải cố gắng tìm
hiểu và giải tỏa.

Chị phải ngày đêm tìm hiểu, nghe giảng cùng với kinh nghiệm bản thân để cố gắng
trình bày như một câu chuyện. Cho nên viết lại những gì mình trải nghiệm thật khó
và quả lao tâm nên chị không đọc gì khác trong hai tuần nay.

HÔm nay chị thấy cần phải giải trí mà không muốn ra khỏi nhà, liền nghĩ đến Đào Sen
và phim đã đưa chị về một khung trời của miền Bắc thời không quá xưa nhưng những hình
ảnh cổ kính, những cảnh ngoài Bắc trong phim đã làm chị quên hết thực tại và quả thật sau khi
xem phim, chị thấy lòng nhẹ nhàng và cảm ơn đời nhiều lắm..

Cảm ơn những nghệ sĩ và soan giả đã hoàn thành một tác phẩm nghệ thuật vừa đẹp vừa ý nghĩa
Chị cảm ơn HX đã rất dễ thương mang những êm đềm thân yêu cũ đến làm dịu tâm hồn người xa xứ

Thân mến
NH

Chào chị Ngân Hà
hv "mê" Đào Sen lắm lận. Coi cả 4 hay 5 lần mà vẫn chưa chán.
Lều Chõng" thì chỉ xem 1 lần và không muốn coi lại vì dài quá

Cám ơn chị chia sẻ và cám ơn HX giới thiệu.

Chào buổi sáng thứ Sáu Hương Xưa cùng Phố,

HX ơi! tối hôm qua Chiều coi phim Đào Sen rồi, phim hay HX, hay từ những mẫu đối thoại cho đến tốc độ nói không quá chậm như những phim khác, và chuyển cảnh. Chiều xem vào lúc 10:10pm cho đến hết phim mà không cảm thấy buồn ngủ. Nhân vật đóng vai Sen có khuôn mặt xinh và đáng yêu quá, ngày xưa áo tứ thân kín đáo hơn bây giờ, có phải áo dài trong phim là áo the không HX?những giọng lồng âm trong phim nghe ấm. Thời xưa Cha Mẹ / Thầy U quyết định hôn nhân của các con. Cám ơn HX nhiều, còn phim nào tương tự như phim này thì cho Chiều biết nha.

Còn một phim nữa nhưng là phim thời nay , HX tình cờ coi thôi , cũng ngồi coi hết trọn cuốn , để HX mang về cho Chiều coi thử .

Đào Sen đã xem tuần rồi. Cô có đôi mắt, miệng, giọng nói đặc biệt, đưa người xem "bức xức" ray rức, ngậm ngùi, thương cảm cho hoàn cảnh đau thương, cô Sen người nữ bất hạnh. Cái hạnh phúc sau cùng cô có được là nghệ thuật, hát chèo; đã nhập vào cô như hình, bóng

Cô Sen chỉ có một đời chồng là cậu Hoàn , không hiểu sao bài viết của lại nói cô có 3 đời chồng ( ? )
Hay kịch bản đã được đổi lại rồi ( ? )

HX vui khi Đào Sen được các bạn , các anh chị bỏ thời gian quý báu coi và viết lời bình . HX mang lời bình của các anh chị vào đây để độc giả và khách của diễn đàn cũng đọc được . Ngoài ra HX vẫn để cảm nhận của các anh chị trong thread Đố Ai và trân trọng .

[HXhuongkhuya]

HX mang về một bài viết để dành đọc . Bài được post làm 4 lần , HX dồn lại trong một post .

HOÀI NIỆM BÙI GIÁNG

Nhân ngày giỗ nhà thơ Bùi Giáng, 7 tháng 10, 2015

Chú Bùi Giáng đã chết?! Báo chí, đài phát thanh ở quận Cam, California đã loan tin như thế. Phân ưu, chia buồn của các văn nhân, thi sĩ gọi là bầu bạn quen biết với chú đã bày tỏ nỗi buồn đau thương tiếc như thế. Cáo phó của Bùi tộc Vĩnh Trinh, Quảng Nam đọc trên đài, đăng trên báo rõ ràng như thế thì còn gì phải hoài nghi về sự ra đi của chú Bùi Giáng nữa?

Nhà thơ Bùi Giáng
( HX mạn phép thay hình khác )

Vì:
Trùng sinh bất chợt đâu dè
Rằng thiên thu tuyết tê mê ngậm buồn

Thì:
Tặng nhau từ ngữ lạc lầm
Cũng xin hồng lệ hãy đầm đìa tuôn
Thì cũng là lẽ thường tình mà thôi.

Tuy nhiên:
Mất rồi toàn thể dấu bèo
Ðài gương đi mất mốc meo một mình

Cho nên mặc dù không phải văn nhân, không là thi sĩ, cũng không phải là độc giả trung thành say mê thơ văn hội họa, nhưng chỉ vì một chút duyên sơ ngộ nên thấy cần bày tỏ nỗi niềm để gọi là “cảm phiền khúc nghiệt bấy lâu, tầm sưu túy điệu thành thân một bầu,” mà tạ lòng sơ giao để nhớ về Bùi Giáng, một người chú, một người thầy của tôi đã từ lâu lâu lắm nhưng cũng rất mới, mới hôm nay.

Nỗi niềm của tôi là ghi lại vài kỷ niệm với chú Bùi Giáng và mong nói lên được chút gì về một Bùi Giáng không những ở cái chất ngất một trời chữ nghĩa, trùng trùng một biển văn chương của một đấng tài hoa có ma lực tự nhiên, của một cuồng sĩ có nhiều dưỡng chất cho cuộc sống mà còn là một Bùi Giáng thi sĩ, thực sự đúng nghĩa của nó. Có nghĩa là Bùi Giáng không chỉ làm thơ chuồn chuồn châu chấu, thơ liên tồn, thơ lá cồn, thơ dồn làn gió lúa, rừng Maryilyn, biển Brigitte Bardot... mà Bùi Giáng làm thơ với cung cách bình dị, một cung cách Bùi Giáng, không theo lối mòn nào cả, mà vẫn tải đạo, tải tình, tải nhiều thứ linh tinh gắn liền với cuộc sống của con người, với xã hội, với nước, với non, với thăng trầm của lịch sử Việt Nam rất cập nhật, rất phổ quát, và cũng rất hiện tiền...

Tôi được quen biết chú Bùi Giáng thật tình cờ, thời gian gần gũi cũng không lâu, nhưng có biết bao dấu ấn kỷ niệm mà tôi không thể nào quên được. Lúc đó là thời kỳ toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp nổi dậy (1945-1954) thường gọi là chín năm kháng chiến. Quê tôi thuộc vùng thung lũng sông Lại Giang phía Bắc tỉnh Bình Ðịnh, nằm giữa Liên Khu 5 gồm các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Ðịnh và Phú Yên, dưới sự kiểm soát của Việt Minh tiền thân của Cộng Sản Hà Nội. Với chủ trương tiêu thổ kháng chiến, Việt Minh tiến hành phá hủy các thành phố, các thị trấn lớn trong toàn vùng. Nhà Chúa, nhà chùa, đình thờ, thánh thất và các nhà lợp ngói đều bị dỡ bỏ. Về phía quân Pháp luôn luôn cho máy bay chiến đấu đến khủng bố, giội bom, tạo ra cảnh nhà cháy người chết thật kinh hoàng... Ðó là chưa kể Việt Minh ban hành chánh sách thuế nông nghiệp, phân chia giai cấp trong giới nông dân gồm địa chủ, phú nông, trung nông, bần cố nông, nhằm gây sự mâu thuẫn và hô hào đấu tranh giai cấp giữa các giai tầng xã hội để phát động phong trào đấu tố nhằm tiêu diệt giai cấp địa chủ thường cũng là thành phần trí thức và tịch thu đất đai tài sản của những người giàu có. Nhân dân Liên Khu 5 sống trong cảnh một cổ hai tròng nên thật điêu đứng hãi hùng. Còn quang cảnh thì trông thật tiêu điều xơ xác. Các cửa biển như Ðà Nẵng, Sa Huỳnh, Quy Nhơn là những mũi nhọn mà Pháp thường mở những cuộc tấn công nên dân chúng các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi và phía Nam tỉnh Bình Ðịnh thường tản cư về vùng Bắc Bình Ðịnh, thung lũng sông Lại Giang để tạm cư vì nhờ vào cái địa thế hậu phương phòng thủ trời phú của nó. Làn sóng người tản cư này thường là những trí phú địa hào, và trong đó có Bùi Giáng.

HOÀI NIỆM BÙI GIÁNG

Người ta thường nói “đồng bệnh tương lân” cho nên những người cùng chung một hoàn cảnh bị chế độ cô lập, bủa vây và đàn áp tiêu diệt, bị gán ghép là thành phần trí, phú, địa, hào, bị chế độ đào tận gốc trốc tận rễ, thì lẽ dương nhiên họ dễ cảm thông nhau, tìm đến với nhau để an ủi và giúp đỡ lẫn nhau, nếu không muốn nói là họ phải tự kết hợp lại thành một “ thế-lực-mới”để phản kháng lại chế độ. Ông Bùi Giáng và những người thường lui tới với gia đình tôi, thường trò chuyện thân mật với cha tôi, chú bác tôi, lúc thì họ vui vẻ nói cười, lúc thì họ thì thầm to nhỏ trong căng thẳng, chắc chắn là họ đã cảm thông nhau và đang trù tính một công việc gì? Tôi được gặp chú Bùi Giáng trong một hoàn cảnh như vậy.

Nhân đây thiết tưởng cũng nên mở một dấu ngoặc cần làm sáng tỏ vấn đề lịch sử trong giai đoạn nầy mà lâu nay các sử gia phía Cộng Sản cố tình giấu giếm, còn các sử gia phía Quốc Gia thì hời hợt bỏ qua. Ðó là tại sao năm 1954 Cộng Sản rêu rao là chiến thắng trên chiến trường Ðiện Biên Phủ, chiến thắng trên bàn hội nghị với Hiệp Ðịnh Genève phải chia đôi đất nước, nhưng Cộng Sản lại bỏ lại phần đất Liên Khu 5 mà họ vốn nắm giữ, kiểm soát rất chặt? Ðó có phải là vì cái “thế-lực-mới” phản kháng lại chế độ của tầng lớp trí phú địa hào tại Liên Khu 5 hay không? Bằng chứng còn sờ sờ với vụ án lúc đó Cộng Sản gọi là “Vụ gián điệp Bình Ðịnh, vụ Việt gian, hay vụ án Kim Châu” với gương hy sinh của những người lãnh đạo trong tổ chức như Ðoàn Ðức Thoan, Nguyễn Hữu Lộc, Võ Minh Vinh, Ðoàn Thế Khuyến... Linh Mục Trịnh Hoài Ân, Thượng Tọa Thích Huyền Quang... vẫn còn đó và biết bao chiến sĩ can trường khác của Liên Khu 5 còn lại hay tiếp bước ngày nay, dù ở trong nước hay đang tại hải ngoại vẫn luôn luôn chống đối.

Hồi đó tôi chỉ là một đứa trẻ mới lên bảy lên tám tuổi, hằng ngày thường bị cha tôi“quản thúc” bằng cách bắt phải ngồi vào bàn học, viết cho xong mấy trang tập viết chữ Việt và chữ Nho, làm cho xong năm mười bài toán rồi mới cho “tự do.” Những bài tập viết mà cha tôi phóng ra thường là những câu thơ cổ của nhiều tác giả từ Hồ Xuân Hương tới Nguyễn Du, từ Thôi Hiệu tới Lý Bạch nhưng chính yếu là trích từ Truyện Kiều và quyển Tam Thiên Tự... Một hôm, trong khi cha tôi đang tiếp chuyện với những người bạn tản cư từ phương xa đó thì chú Bùi Giáng đến chỗ tôi ngồi học, chú bảo: “Ðể tao phóng cho mi một bài “và cũng từ đó mỗi khi đến chơi nhà tôi, chú thường phóng cho tôi những bài thơ mới. Những bài của chú Bùi Giáng phóng cho tôi viết so với những bài của cha tôi là hai thế giới khác biệt. Thơ của chú thật trẻ trung, gần gũi với tuổi thơ chúng tôi, nào chuồn chuồn châu chấu trên đồng, nào mía mưng quanh nhà, nào con cá trong mùa nước lụt mưa dầm, nào con voi gầm trên núi trong rừng sâu thẳm, nào lá hoa trên ngàn, nào sương xuống trên đồng, cô gái lội qua khe... nhưng cũng rất kỳ lạ, cao siêu và sâu thẳm đối với tâm hồn non nớt của tôi.

Tôi nhớ mãi có một lần chú Bùi Giáng phóng cho tôi bài “Lá Hoa Cồn,” chỉ có bốn câu:

Kìa kìa gió lúa dồn làn
Ruộng em như thể sương Hoàng Hậu hoa
Ðòng đòng lúa mọc Tháng Ba
Trước cồn lá đổ về hoa lá cồn

Tôi nói với chú, hồi giờ chỉ nghe nói gió nam, gió nồm, gió bấc chứ làm gì có gió lúa? Còn sương thì có sương mù, sương muối, sương gió, sương phụ chứ làm gì có sương Hoàng Hậu hoa? Còn những chữ dồn làn, lá hoa cồn, liên tồn... của chú mà nói lái lại thì nghe thật tục tĩu? Chú mỉm cười thật hiền hậu rồi dắt tôi ra phía trước nhà. Hai chúng tôi đứng giữ một biển lúa đang kỳ đòng đòng trổ bông. Nhìn cánh đồng xanh phủ đầy bông trắng của mùa Tháng Ba, tôi mới cảm nhận được cái “nghị thị địa thượng sương” cũng là cái “ruộng em như thể sương” để so sánh với hoa trong vườn của Hoàng Hậu. Một cơn gió thổi qua, chú Bùi Giáng chỉ tay về phía trước mặt, những làn sóng lúa nổi lên trên mặt đồng, xô nhau chạy dồn về mãi tận chân đồi núi. Thì ra thế! Và tôi “tức khắc được khai ngộ,” cảm nhận gió lúa là gì và tại sao lại là dồn làn. Chú lại chỉ tay về phía cồn đất Phú Văn nơi giao nhau của ngã ba sông Kim Sơn, An Lão và Lại Giang. Không biết bị thôi miên, ảo tưởng hay là thực tại nó như vậy, trước mắt tôi nơi cồn đất những chiếc lá vàng đang lác đác rơi từ trên những cây cao xuống, bên dưới là ruộng bắp cũng đang độ trổ cờ, có cả hoa đồng cỏ nội mọc đầy bên sông. Như vậy không phải cái cảnh lá từ trên cao rơi xuống để trở về với lá hoa của cồn nọ của dặm kia thì là cái gì!
Chú Giáng bảo: “Thơ văn hay là ở chỗ ẩn ngữ của nó, ẩn ngữ của ngôn, vô ngôn mà ẩn ngữ, cảm thông được cái ẩn ngữ vô ngôn thì hiểu thơ văn không khó!”

HOÀI NIỆM BÙI GIÁNG 3

Tôi thích nhất những bài thơ của Bùi Giáng có dính dáng đến quê tôi, những bài thơ nầy tôi thuộc nằm lòng đến nay vẫn còn nhớ, như bài:

Nhớ Sương Hồng Hạnh

Nhớ sương hồng hạnh trên gò
Tháng Năm nằm nghĩ tối mò căm căm
Hồn mang mang hận mười năm
Ðể cho thu nhớ hạnh năm xưa hồng
Hoa từ cây tản cư trồng
Cây vun Gia Cát đá chồng khe Rinh
Kể hoa thay gió phượng đình
Từ thơ ấu lại bên mình Trung Lương
Con voi gầm núi An Thường
Bỏ xa bảy cõi trên đường chia tay
Tỉnh, Hà nguyệt xuống canh lay
Một giờ nguyên mộng về hây hây chìm.

Lẫn Lộn Lung Tung

Tôi gọi Mỹ Tho là Mỹ Thỏ
Mỹ Thọ muôn đời là Lục Tỉnh hôm nay
Tôi gọi Sóc Trăng là Sóc Trắng
Gọi nàng sương phụ gái thơ ngây
Tôi sẽ ra đi bỏ lại đời
Mỹ Tho, Mỹ Thọ, Sóc Trăng ơi!
Mỹ Thỏ muôn đời là Sóc Trắng
Gái mặc quần ra đứng ngó trời

Những từ Gia Cát, Khe Rinh, Trung Lương, An Thường, Hội Tỉnh, Hà Tây, Mỹ Thọ, Sóc Trắng... là tên những thôn làng, buôn sóc ở quê tôi, để lẫn lộn với Mỹ Tho, Sóc Trăng của Lục Tỉnh Miền Nam. Nhưng nó lại nói lên cái gắn bó của Bùi Giáng với “quê hương tản cư” của ông...

Rồi bỗng nhiên không thấy chú Bùi Giáng cũng như những người bạn tản cư từ phương xa của cha tôi đến nữa. Một đêm công an đến bắt cha tôi dẫn đi. Lòng tôi nghi hoặc buồn bã, không biết chú Bùi Giáng và những người bạn của cha tôi có cùng chung số phận tù đày như cha tôi không? Sau đó nhiều sự kiện dồn dập xảy ra, những đứa trẻ còn non nớt như tôi tiếp thu thêm được nhiều điều mới lạ của cuộc đời như tố khổ, đấu tố, địa chủ, bần cố nông, đình chiến, Hiệp Ðịnh Genève, hồi cư, tập kết, cửa Tùng, Bến Hải, cách mạng, anh hùng, phản động, Việt gian, gián điệp... nhưng cái sự kiện lớn nhất là đất nước bị chia đôi. Tháng Năm 1955, Việt Minh tập kết ra Bắc theo chế độ Cộng Sản, chính quyền Quốc Gia tiếp thu Liên Khu 5 với chính thể Cộng Hòa... Mãi đến những năm đầu của thập niên 60 ra thị trấn Bồng Sơn, học lên bậc trung học, tôi thấy nhiều tập thơ của tácgiả Bùi Giáng bày bán ở nhà sách Văn Ðàn của thầy dạy nhạc Trần Ðình Cang, tôi mới biết rằng chú Bùi Giáng hãy còn sống. Những năm sau của 60 vào Sài Gòn tiếp tục bậc đại học, tôi có gặp lại chú Bùi Giáng và thỉnh thoảng có đến thăm chú, nhưng lúc nầy tôi phải quyết trả cho xong “cái nợ cầm thư” để chạy theo con đường công danh trước mắt nên ít khi cùng chú nói những chuyện lãng đãng như gần như xa... Sau biến cố 30 tháng 4, 1975, nhiều người đã thấy Bùi Giáng trên đường phố Sài Gòn, nhiều người đã viết về Bùi Giáng, tất cả đều cho rằng Bùi Giáng đã điên. Chính Bùi Giáng đã là tác giả những bài thơ Người Ðiên, Lời Người Ðiên, Người Ðiên Say Rượu, và nhất là bài Giọng Quảng Nam Nói Ngọng ông đã viết:

Doáng bao diêu tuổi Doáng già
(Giáng bao nhiêu tuổi Giáng già)
Ðiêng bao nhiêu tuổi gọi là điêng non
Người còn thì của hãy còn
Còn thèng Bùi Doáng hãy còn cái điêng

Vậy thì một Bùi Giáng đương đại mà chúng ta bắt gặp phải là một người điên? Thậm chí tại Hoa Kỳ trong thập niên 90, một vị bác sĩ tại Florida đã viết một bài về Bùi Giáng và cho rằng Bùi Giáng là người điên và thơ Bùi Giáng có tác hại xấu cho văn hóa Việt Nam. Hãy bỏ qua cái phần thể phách, điên hay không điên, vì nó thuộc về lãnh vực y học phải căn cứ vào y chứng và thử nghiệm về bệnh lý thì mới biết được, còn nói về thơ Bùi Giáng có tác hại xấu cho văn hóa Việt Nam thì cần phải bàn cãi. Có điều tôi biết chắc rằng nếu Bùi Giáng có đọc được, có nghe được tất cả những gì mà người đời nói về ông, về thơ ông, chắc chắn ông chỉ mỉm cười mà thôi. Bởi vì ông đã từng khai tâm cho tôi: “Biển học không có bến bờ, còn sự hiểu biết của con người cũng ví như khi ta đứng trước sân nhà, ta chỉ thấy cái mảnh vườn của nhà ta;khi ta đứng trên nóc nhà, ta có thể nhìn được những mảnh vườn của nhà người hàng xóm; nếu ta đứng trên một ngọn đồi, ta có thể nhìn thấy khắp cả thôn làng; còn nếu ta leo được lên đỉnh núi cao kia ta có thể nhìn ra tận biển...!” Người đời nhìn Bùi Giáng ở một thằng điên. Người ta tổ chức những đêm Bùi Giáng, lễ tưởng niệm Bùi Giáng, bình thơ Bùi Giáng, nhìn Bùi Giáng hời hợt với lớp vỏ ngoài, lớp áo lòe loẹt được ngụy trang xa lạ với đời thường, hoặc đánh giá quá cao xa huyền hoặc về một Bùi Giáng bình thường đang sống trong một xã hội hiện thực. Cũng có thể như vậy nhưng không thể bỏ qua cái Bùi Giáng là một con người, một con người cũng nổi trôi theo vận nước, một con người biết làm thơ và thơ ông cũng phô diễn tất cả cái nhìn của mình về cuộc đời hiện thực dưới mọi khía cạnh của nó. Có người nói Bùi Giáng của những năm 90 đã xa lắc với bến bờ của thủa Mưa Nguồn. Ðiều nầy đúng bởi vì thời cuộc đã đổi thay trên đất nước thì một thi hào như Bùi Giáng làm sao lại không có cái rung động tự tâm hồn trước những phong ba bão táp tàn khốc đến với một dân tộc. Nếu không thế thì tại sao Bùi Giáng lại có được những vần thơ đi sát với những biến động thời cuộc của lịch sử trong thời gian qua.

HOÀI NIỆM BÙI GIÁNG 4

Thượng thừa trời mọc cỏ hoa
Ðất riêng đùa rỡn khói và đạn bom
Cõi đời bước tới Hoàng Hôn
Ði về Thế Dạ bồn chồn lửa thiêng
(Thơ BG, Thế Kỷ 1994, trang 70)

Chỉ bốn câu nầy cũng không đủ nói lên được cái chiến tranh khốc liệt của đạn bom giữa Quốc-Cộng vừa qua hay sao?

Bình sinh cuộc sướng cơn vui
Trận điêu tàn tới chôn vùi tử sinh
(Thơ BG, TK 94, trang 36)

Từ bốn bể tới cong queo riêng một
Nước Việt Nam hình chữ S u sầu
(Thơ BG, TK 94, Trang 38)

Ðây không phải ám chỉ một nước Việt Nam đang sống trong hạnh phúc, thanh bình, thì ai đã tràn vào gây nên cảnh điêu tàn chết chóc và biến Việt Nam thành thảm cảnh u sầu hay sao?

Ông Vua kỳ bí thập thành
Vì điên quá độ nên thành Vua điên
Ông Vua kỳ quỷ thập thành
Vì say quá độ nên thành Vua say
Ông Vua quái dị thập thành
Rong chơi quá độ nên thành Vua chơi
Ông Vua dị dạng thập thành
Bình sinh quậy phá tử sinh láng giềng
Ông Vua gian khổ trường kỳ
Thành thân chủ tịch nhu mì năm châu
(Thơ BG, TK 94, Trang 84)

Thì còn bài thơ trào phúng nào hay hơn để mỉa mai những tên lãnh đạo... bên ngoài khéo léo khoác chiếc áo mị dân, miệng họ luôn nói: vui sau cái vui của dân, khổ trước cái khổ trường kỳ của dân. Ðến nỗi năm châu đều lầm tưởng họ là những vị lãnh đạo nhu mì nhưng thật sự họ là những tên bạo chúa hơn cả thời phong kiến, với cái bản chất quỷ quyệt, quái dị, đàng điếm chỉ biết phá hoại gây chết chóc tang thương cho các nước láng giềng, cho nhân loại mà thôi.

Yêu cầu cô bán cho tôi
Một bó rau muống chịu chơi quê nhà
Thượng thừa nước Việt Nam ta
Rau nầy sẽ xuất khẩu ra muôn trùng
(Thơ BG, TK 94, Trang 61)

Ðây có phải cái mỉm cười của tác giả khi nhìn bức tranh kinh tế của Việt Nam sau 1975 không? Khi mà nhu cầu nhỏ nhoi thiết thực của dân chúng như mua một bó rau muống, một cây đinh cũng phải xếp hàng chờ đợi hàng giờ nhưng chưa chắc đã mua được. Còn gạo là nhu cầu thiết thân của người Việt Nam cũng chỉ mua được một số lượng nhỏ đúng với sự bình bầu đã quy định. Nhưng để giải thích cho việc bắt dân phải ăn đói và cái bất lực của Nhà Nước Cộng Sản trong việc phát triển kinh tế và quản lý đất nước thì người ta được nghe những lời ngụy biện là mọi thứ đều cần cho nhu cầu xuất khẩu.

Ngày bỏ bớt đêm bù thêm
Thêm thêm bớt bớt đáp đêm đền ngày
Bốn mùa lần lượt cho hay
Rằng Xuân chớm đến trầy trầy chợt đi
(Thơ BG, TK 94, Trang 61)

Cũng là cái cười mỉa mai cho cái thành quả lao động đã đạt được trong bốn quý-là sự thất bại ê chề; mặc dù Ðảng và Nhà Nước luôn động viên nhân dân từ nhà máy đến công trường, từ nông trường tới nhà tù cải tạo và luôn kêu gào “làm ngày không đủ tranh thủ làm đêm, nếu làm không xong làm thêm ngày nghỉ. ”

Và cũng bắt nguồn từ cái cảnh:

Người cà chớn kẻ uy nghi
Người trang trọng kẻ lâm li khóc hoài
Khóc hoài khóc mãi không thôi
Khéo dư nước mắt khóc người đâu đâu.
(Thơ BG, TK 94, Trang 92)

Do đó, đồng bào trong cả nước, nhất là Miền Nam Việt Nam không thể ngồi nhìn những tên cà chớn làm kẻ uy nghi, ăn trên ngồi trước còn người trang trọng, người lương thiện phải chịu cảnh áp bức lầm than nên họ đã phải đi tìm những cái gì tốt đẹp: Tự Do, Dân chủ, Hạnh phúc.

Ở bên non nước Hoa Kỳ
Thiếu gì du lịch thiếu gì cuộc vui
(Thơ BG, TK 94, Trang 107)

Cho nên mới có cảnh hàng trăm ngàn người bỏ nước ra đi dưới mọi hình thức vượt biên, vượt biển chấp nhận mọi gian khổ hiểm nguy.

Láng giềng gần cõi miền xa
Tiêu tao xứ sở từ ta tặng người
Ði về bếp lửa chia phôi
Lắng nghe tâm sự bồi hồi năm xưa
Người đi ta ở lại nhà
Mây trời phảng phất đầu hoa cuối cùng
(Thơ BG, TK 94, Trang 99)

Mưa nguồn lạc xóm lầm thôn
Lọ là thâm tạ bồn chồn tri âm
Xót người còn chút thích thân
Bấy lâu kẻ Việt người gần người xa
Bấy lâu kẻ Mỹ người Nga
Lầm sương lạc tuyết từ ta tặng người
(Thơ BG, TK 94, Trang 97)

Cảnh người đi kẻ ở cũng làm cho tác giả bồi hồi và cũng mong một ngày mai đoàn tụ.

Nay mai người sẽ ra đi
Tôi ngồi tưởng niệm người về mai sau
(Thơ BG, TK 94, Trang 79)
..........

Thơ Bùi Giáng lại có những lời thơ như tiên tri:

Chép tờ thạch lựu từ bi
Hồn ca vũ địa lối về long quân
Xuân Kỷ Tỵ hội từng bừng
Hồi sinh non nước lẫy lừng Việt Nam
Tới nay từ bấy giang sơn
Lưu ly đất khách hội đàm vu vơ
Tưởng bây giờ là bao giờ
Tài hoa tuyệt đỉnh bao ngờ cô nương
Chép tờ địa lý còn vương
Hùng tâm thục nữ thuyền quyên thiên tài

Có phải Bùi Giáng muốn nói đến năm Kỷ Tỵ (2049), 34 năm nữa hay 60 năm thêm! sẽ xuất hiện một phụ nữ Việt Nam với tài hoa tuyệt đỉnh sẽ làm cho đất nước hồi sinh, sẽ làm cho Việt Nam lẫy lừng ? Thế hệ của chúng ta, những “ngụy quân, ngụy quyền” chắc không chứng kiến được. Nhưng Việt Nam phải trường tồn và con cháu chúng ta phải hãnh diện mình là người Việt Nam.

Tóm lại, dù Bùi Giáng được nhìn dưới những nhãn quan khác nhau nhưng tất cả đều phải nhận rằng Bùi Giáng là một thi sĩ, và trong cõi thơ văn ấy ông đã biểu lộ một cung cách rất khác thường từ ngôn ngữ tới bút pháp, từ diễn đạt tới suy tư và tất cả được phát tiết trong một cung cách rất Bùi Giáng, nghĩa là rất tài hoa, rất bình dị, rất táo bạo, và rất bất ngờ. Chính vì thế mà kể từ Bùi Giáng, thi ca Việt Nam có được cái kỳ ảo, lạ lùng. Những cái cao siêu sâu thẳm trong thơ Bùi Giáng nếu chưa khám phá tới thì chưa phải là cái tác hại đối với nền văn hóa nước nhà. Nói đến Bùi Giáng thì nói khôn cùng!

Bùi Giáng đã vĩnh viễn ra đi! Xin mượn bốn câu thơ sau đây thay lời kết để bày tỏ nỗi niềm “Hoài Niệm Bùi Giáng”:

Hôm nay ly biệt vân mồng
Ðầm đìa hồng lệ sầu đong vơi đầy
Xuân xanh về khóc giữa ngày
Giữa đêm dưới nguyệt trầy trầy tuyết sương.


Nguyễn Công Lượng
Little Saigon, tháng 10 năm 2015


HX mạn phép thay hình ảnh khác , cám ơn anh VT & DL ghé qua .