Giấc mơ và cơn mê

[chuongd]

Giấc mơ và cơn mê


Cuộc triển lãm tranh của hai họa sĩ Munch và Bjarne Melgård kéo dài từ 31.01.15 đến 12.04.15.

Danh họa Munch (1863-1944), người Na Uy, nổi tiếng trên thế giới với 3 họa phẩm: The Scream (1893) Madona (1894-1895) và Puberty (1895).(1)

Họa sĩ Melgård(1967-...) là một họa sĩ Na Uy, có trụ sở văn phòng tại Nữu Ước. Họa sĩ được diễn tả như là "một trong những họa sĩ quan trọng nhất của Na Uy" và sau khi phổ biến công chúng tác phẩm điêu khắc "Chair", được giới báo chí ca ngợi như là "Người họa sĩ Na Uy nổi danh nhất sau danh họa Edvard Munch (2).

Họ có một số điểm giống nhau, chẳng hạn khi tham chiếu về các đề tài như tình dục, giống phái, sự chết, cô độc và xa lánh, cả hai đưa ra những kinh nghiệm trọng tâm về con người thời đại, nhưng trên nến tảng của mỗi thời gian khác nhau của hai người.

Sau khi xem triển lãm, người viết có cảm hứng, được diễn đạt như dưới đây.


Giấc mơ và cơn mê

Hôm qua tôi đi xem tranh
Danh họa Munch và Melgård
Munch đã mất nhưng Melgård còn sống
Danh họa bật tung nơi tiềm thức
Sex một thời cổ điển xa xưa
Nhưng cũng làm "shock" bao nhiêu người thuở đó
Sex của Melgård thời Internet
Trào ra ngoài những thực tế thời nay

Tối đêm qua tôi nằm mộng
Cùng thằng em lọt vào cõi hoang dâm
Chúng làm tình với nhau trông như loài thú
Đứa em này không cảm thấy hứng tình
Chúng tống cổ nó ra khỏi ngoài băng nhóm
Bọn chúng đưa tôi xem băng video về việc đó
Như thầm bảo nếu tôi không khác thằng em
Sẽ bị đuổi ra khỏi vườn địa đàng chúng nó

Tôi ra khỏi giấc mơ, giấc mơ Munch thuở trước
Mọi tiềm tàng trong vô thức bung ra
Hay qua thằng em tôi muốn trào ra những gì tích tụ
Nhưng giữ lại mình một ít giá trị con người
Ra khỏi địa đàng tôi bay trên niềm mơ ước
Tình cảm gái trai tình dục đủ không dư
Giấc mơ là con người tôi hay là cơn mê tạo thành mơ ước đó
Munch và Melgård có phải là anh em với nhau?



Đặng Quang Chính



Ghi chú:
(1) http://en.wikipedia.org/wiki/Edvard_Munch
(2) http://en.wikipedia.org/wiki/Bjarne_...ef-ES_meet_2-2

[chuongd]

Cuộc triển lãm của
Munch & Vincent Van Gogh


Hôm nay, Thứ bảy 09.05.2015, buổi lễ khai mạc cuộc triển lãm tranh của Munch và Van Gogh, danh họa Na Uy và Hoà Lan, được thực hiện.

Đại sảnh, nơi có vài tranh của Munch, mỗi tranh lớn gần bằng vách tường, đã chật ních người. Những người khác, biết đến cuộc triển lãm, nhưng vì lý do này khác chưa nhận được thiệp mời, ngồi nơi phòng cafeteria. Họ xem các hoạt động trong đại sảnh qua một khung truyền hình lớn, đặt trong phòng này. Thị trưởng Oslo và Giám đốc Munch có đôi lời minh thị về sự trục trặc kỹ thuật đó, trước giờ làm lễ bắt đầu.

Trong buổi lễ, hai ông Giám đốc hai Viện bảo tàng, Na Uy và Hòa Lan, phát biểu với thời lượng vừa đủ, đến quan khách. Giám đốc Viện bảo tàng Amsterdan (Hòa Lan), với quan tâm đúng mức, nhắc đến tin của ngày hôm trước. Theo đó, năm quan chức, trong đó có Đại sứ Na Uy, đã tử nạn trực thăng bên Pakirstan. Dĩ nhiên, quan khác danh dự là Hoàng hậu Na Uy, nhận được hoa và món quà lưu niệm, như đôi lần đến thăm Viện bảo tàng Munch trước đây.

Điều thú vị và quan trọng đối với người đến xem tranh là việc dẫn giải sự tương đồng và khác nhau giữa hai danh họa, của viên phụ trách bảo tàng Munch, Magne Bruteig, và dịch giả, đồng thời là tác giả cuốn "Å skrive livet", Eve Marie Lund. Người sau này cũng đồng thời là tác giả cuốn "Å skrive livet". Chính cô đã dịch tiếng Hòa Lan trong cuốn danh mục triển lãm gây ấn tượng đặc biệt, được viết ra cho cuộc triển lãm này.

Hơn trăm năm qua, giới nghệ thuật đã nói nhiều về những điều đó nhưng do hợp tác của hai Viện bảo tàng qua sáu năm rồi mới đem đến thành quả là cuộc triển lãm ngày hôm nay. Cuộc triển lãm sẽ được tiếp tục tại Hòa Lan vào mùa thu năm này.

Hai danh họa đã cật lực làm việc suốt cuộc đời và thể hiện nó qua những bức tranh sơn dầu. Đây là lần đầu có sự thâu góp rộng tranh của Van Gogh và Edward Munch. Gần cả 100 tranh của hai danh họa, thêm những tranh của danh họa Claude Monet và Paul Gaug - nhằm giải thích một số điểm khác có liên quan- đã làm cho phòng tranh có giá trị đặc biệt riêng.
Gía trị đó được hoàn thành do Mange Bruteig, chuyên gia và là nhà lịch sử nghệ thuật của Munch, cùng với Maite van Dijk, Viện bảo tàng Van Gogh, đảm nhiệm vai trò điều hành chung.

Cuốn danh mục triển lãm, đep và minh họa đầy đủ, dày gần 200 trang, đã là một hướng dẫn, làm cho người đọc hiểu thêm về mối liên hệ giữa hai danh họa.

Cả hai trưởng thành trong một gia đình trung lưu, có truyền thống Tin lành và đã đặt vấn đề thế giới quan với cha mẹ của họ.

Người xem, khi mới bước vào phòng tranh đầu tiên, đã thấy ngay hai bức hình bán thân của hai danh họa. Van Gogh bên trái, đứng trước giá vẽ, cùng bút và hộp sơn màu. Munch trước giá vẽ với khung cảnh đồng quê ở sau lưng. Khuôn mặt hai người có nét từa tựa. Không chỉ vẻ mặt bên ngoài, nhưng những điểm tiếp xúc quan trọng nhất giữa hai danh họa là cách giải quyết những liên hệ giữa "những điều kiện sống đơn giản" và "những cuộc sống đời thường".

Eva Marie Lund cho biết, người ta có thể nghĩ rằng, danh họa Munch, qua những nét đơn giản nơi những bức tranh của Gogh đã trải nghiệm rằng, họ cùng nhìn thấy một mặt trời. Munch đã đưa một phần nào đó bộ áo khoác ngoài của Gogh tiến tới trường phái nghệ thuật hiện đại -modernism-. Và rồi điều quan trọng là hiện nay công chúng Na Uy đã thấy ai là người mà Munch đã để vào đó những cảm xúc và cảm hứng. Đó là một trong những nguyên nhân quan trọng khiến Munch trở thành chính con người của Munch.

Nhà lịch sử nghệ thuật Magne Bruteig viết về những chi tiết của quang phổ cảm giác mà cả hai danh họa đã rọi lên. Ông ta cho rằng, niềm đam mê của họ trong nghệ thuật lớn hơn chứng rối loạn của họ. Ông ta nói thêm, họ có cuộc sống gây phiền hà đến người khác, đặc biệt là Van Gogh. Người ta quan tâm rất nhiều đến những tài liệu về cuộc sống của họ và họ làm thế nào để biểu hiện cuộc sống đó vào nghệ thuật. Nhưng tôi tin rằng, sự rối loạn tâm thần là sự cản trở nghệ thuật hơn là một sự giúp đỡ. Họ sống với những cảm giác mạnh và đôi khi đến gần với sự điên rồ và đó chính là những bệnh tật, cái chết, sự lo lắng trong những bức tranh của họ.

Điều vừa nói trên của Magnus củng cố lại điều tôi đã suy nghĩ trước đây, khi xem một phim tường thuật về cuộc đời của Van Gogh. Theo phim, Van Gogh có cuộc sống rất mãnh liệt, như luôn chống đối với mọi người. Phim làm người xem có cảm tưởng Van Gogh như muốn mọi sự thật ở cuộc đời thường sẽ được những đường nét, những cấu tạo màu trên những bức tranh vẽ của ông, trở nên một hiện thực; dù rằng sự thật đó người đời có khi không chấp nhận. Qua phim, tôi cũng hơi nghi ngờ, không biết rằng, liệu một người có một thần kinh không ổn định, có thể nào sẽ tạo nên những tác phẩm nghệ thuật (những công trình đặc biệt, theo suy nghĩ thông thường) xuất sắc hay không. Van Gogh được người đương thời biết đến khá trễ và trong cuộc đời của ông ta, rất ít triển lãm tranh và sống với tranh bán của ông ấy.

Có dịp tìm hiểu về hai danh họa này, người ta có thể đi đến những câu hỏi đặc biệt khác. Có phải Paris đã một thời xứng đáng là kinh thành văn hóa của Âu Châu?!. Nơi đó là nơi cả Munch và Van Gogh đã từng cư ngụ, là điểm xoay chuyển hướng đi nghệ thuật của hai người. Họ đã từng thường tới lui cùng một môi trường, cùng quen biết với một số người ...nhưng họ chưa bao giờ gặp nhau. Đó là nơi mà không có một nguồn tài liệu nào chứng tỏ họ đã làm việc đó. Nhưng, họ đã cùng nhìn thấy một mặt trời! ... Có phải đấy cũng là một điều ngộ nghĩnh?!...


Đặng Quang Chính
Oslo 10.05.2015
15:49