Từ điển Ốcford Dictionary

[ốc]

- ngu: từ chữ NGƯU (牛) trong tiếng Tàu, nghĩa là con trâu vì con trâu thì hơi bị khờ, dễ bị sỏ mũi dắt đi ra chợ...

"Ngu như bò" vừa là một cách ví von, vừa là một cách chơi chữ: ngu/ngưu cũng giống như bò.

(còn tiếp)

[Triển]

Ngày xưa thánh nhân đãi kẻ khù khờ nên mới ra cái thành ngữ là "Ngưu như bò". Ý nói con trâu và con bò đều là loài nhai lại, chứ không phải phát minh gì mới của thế giới vạn vật. Nhưng mà cái mửng người Việt mình là hay bày trò giựt gân, thích diễn trò Ngưu thành ngu. Rồi tưởng trâu bò là phường kém trí.

Cũng như trâu bò, con ngựa cứ để cho người ta dắt mũi, cưỡi trên lưng không nề hà, vì đó chỉ là trò chơi của nó, ông cõng mày ba đoạn, mày phải lo ở dịch trạm phía trước một máng cỏ và một máng nước cho ông. Chẳng cần phải cho con người hiểu nó, nó chỉ cười khặc khặc chẳng thèm đi là con người đã phải lo sốt vó cho nó ăn nó ở, còn đóng rày sắt loại bảo hộ nao động cho nó mang cơ. Đừng nghĩ nó bị xỏ mũi là nó ngốc mà lầm lạc.

[ốc]

Ừ bọn thú vật thế mà láu, khi nào hợp ý thì tin, còn khi nào không hợp ý thì bảo là không quan tâm đến các chuyện ấy.

- láu: từ chữ SCHLAU trong tiếng Đức, nghĩa là khôn ngoan

(còn tiếp)

[ốc]

Mùa lễ hội nhậu nhẹt ăn chơi, lôi mấy chữ này ra nói cho đúng dịp:

- no nê: từ chữ NO(ËL et LA NOUVELLE AN)NÉE trong tiếng Tây, nghĩa là những ngày lễ có tiệc tùng no nê
- phết: từ chữ FÊTE trong tiếng Tây, nghĩa là ngày lễ, hội hè, đình đám
- tiệc: từ chữ TIẾT (節) trong tiếng Tàu, nghĩa là ngày lễ, hội hè, đình đám
- tết: từ chữ TIẾT (節) trong tiếng Tàu, nghĩa là ngày lễ, hội hè, đình đám
- giêng: từ chữ CHÍNH (正) trong tiếng Tàu, nghĩa là đầu, gốc (phát âm kiểu Quảng đông là chiêng)

(còn tiếp)

[ốc]

- nít nhỏ: từ chữ NIÑO trong tiếng Tây ban nha, nghĩa là em bé
- nhí nha nhí nhô: từ chữ NIÑA NIÑO trong tiếng Tây ban nha, nghĩa là các em bé
- nhí nhố: từ chữ NIÑOS trong tiếng Tây ban nha, nghĩa là các em bé
- nhí nhắt: từ chữ NIÑAS trong tiếng Tây ban nha, nghĩa là các em bé gái
- nhí nhảnh: từ chữ NIÑAS trong tiếng Tây ban nha, nghĩa là các em bé gái

(còn tiếp)

[ốc]

Ngày xưa chưa cần khai hộ khẩu, con nít đẻ ra không có họ và tên, chỉ có số thứ tự cho nó dễ nhớ: Cả, Hai, Ba, Tư, Năm, vân vân. Ở bên Tàu cũng dùng số thứ tự cho anh em trong nhà: Bá, Trọng, Thúc, Quý (伯, 仲, 叔, 季) - thí dụ như tên các nhân vật trong điển tích: Bá di, Trọng thuỷ, Thúc tề, Quý trác.

Người Nhật thì có: Đại lang (Taro), Nhị lang (Jiro), Tam lang (Saburo); Tứ lang (Shiro), Ngũ lang (Goro), Xực khoai lang (đẻ tới 6 đực rựa làm sao mà nuôi xuể?)... trong cuốn phim Nhật "Loạn" (Ran) dựa theo vở kịch King Lear của Shakespeare, ba công tử tên là Taro, Jiro và Saburo.

Bên châu Phi, có nơi người ta đặt tên con nít theo ngày trong tuần khi nó sinh ra: Kwesi (Chủ nhật), Kojo (thứ Hai), Kobi (thứ Ba), Kwaku (thứ Tư), Yaw (thứ Năm), Kofi (thứ Sáu), Kwame (thứ Bảy). (https://en.wikipedia.org/wiki/Ghanaian_name).

Bên châu Âu, có nơi người ta đặt tên con nít theo tên ông thánh của ngày mà nó sinh ra, dựa theo lịch Công giáo, cho nên nhiều người muốn có con giai phải cố nhịn đẻ vào ngày của các bà thánh, hay ngày các đẳng linh hồn (2 tháng 11). Ai đẻ ra đúng ngày Giáng sinh thì lấy tên Noel, hay Emmanuel/Manuel; hoặc đẻ ra ngày 1 tháng 11 thì gọi là Toussaint/Santos, nếu ở Mỹ thì bị gọi tắt là Toots.

- Nô-en: từ chữ EMMANUEL (עִמָּנוּאֵל‎) trong tiếng Do thái, nghĩa là "Chúa ở cùng chúng ta"

(còn tiếp)

[Triển]

Hồi năm 1975 Robinson lạc vào đảo hoang gặp anh mọi cũng đặt tên là chú Sáu.

[ốc]

Defoe gọi là anh Friday, về sau được di tản sang Anh quốc thì đổi tên thành Faraday.

Cựu tổng thư ký Liên hợp chúng quốc Kofi Annan chắc là cùng ngày sinh, cũng thứ Sáu. Chợt nhớ lại một giai thoại Hoa xinh tân ngày xưa về tổng thống Đu bi ya (nhiều khi hơi nghễng ngãng vì khi còn thanh niên cũng hay ăn nhậu và hút ra hút vào các thứ), cứ tưởng nhầm tên của người ta là Coffee. Ai muốn nghe thì em kể.

[ốc]

Ngày xưa cũng chưa có các thứ "họ" (tên của giòng họ) như bây giờ, những nhân vật huyền thoại hay nhân vật trong lịch sử cổ đại đều không có họ: Lạc long quân, Âu cơ, 18 vua Hùng, 2 bà Trưng, Thi sách, Chử đồng tử, Lang liêu, Thục phán, Mỵ châu, Trọng thủy... tất cả chỉ là biệt hiệu hay là danh từ chung chung. Sau này xã hội phát triển, nhiều người làm vua, làm quan, làm tướng, làm loạn... thì mới có họ tên cho con cháu đời sau khoe khoang. Việt nam bắt chước Tàu theo chế độ phụ hệ nên con cái đều lấy họ của cha, ngoại trừ vài trường hợp như Nguyễn Huệ lấy họ mẹ vì có giòng máu người Chàm, lúc ấy vẫn còn theo chế độ mẫu hệ.

- họ Lê: nghĩa là dân thường (lê dân, 黎), cũng có nghĩa là người đi cày (犁)
- họ Lý: nghĩa là làm việc, lo việc, hay là quan án (理), cũng có nghĩa là cây mận (李)
- họ Trần: từ tên của nước Trần thời Nam-Bắc triều ở Trung Quốc (557-589)
- họ Hồ: nghĩa là rợ Hồ, có gốc từ nước khác (胡), hay có nghĩa là làm càn, làm bậy (hàm hồ)
- họ Mạc: nghĩa là tướng soái (莫)
- họ Nguyễn: tự điển Thiều chửu bảo là nước Nguyễn (阮) ngày xưa, nay thuộc tỉnh Cam Túc bên Tàu.


Nước Trần: màu đỏ trên bản đồ (mượn bên hàng xóm Wikipedia).


(còn tiếp)

[Triển]

Nước Trần: màu đỏ trên bản đồ (mượn bên hàng xóm Wikipedia).

(còn tiếp)

Dòng họ Lèo này có trên bản đồ không mà sao nhà nào cũng có?