Register
Page 1 of 3 123 LastLast
Results 1 to 10 of 26
  1. #1
    Biệt Thự
    Join Date
    Dec 2014
    Posts
    864

    Tiếng Nước Tôi

    Người Việt không hiểu... tiếng Việt: Đặt lại vấn đề dạy ngữ pháp

    GS-TS (1) Ngô Như Bình (ảnh), giảng viên cao cấp Khoa Ngôn ngữ và văn minh Đông Á, ĐH Harvard (Mỹ), có chia sẻ về mong mỏi kêu gọi trả lại sự trong sáng cho tiếng Việt.

    GS-TS Ngô Như Bình

    Theo GS-TS Ngô Như Bình, ngày nay tiếng Việt là ngôn ngữ phát triển ở trình độ cao, hoàn toàn có đủ khả năng diễn đạt các khái niệm và các sắc thái tình cảm, thực hiện các chức năng xã hội từ giao tiếp hằng ngày đến giảng dạy trong nhà trường, công cụ truyền tin của các phương tiện thông tin đại chúng, ngôn ngữ sáng tác văn học và thơ ca. Thế nhưng, ông đau đáu (2) trước một xu hướng khá bi đát, rằng tiếng Việt đang bị hủy hoại.

    3 vấn đề nghiêm trọng đang hủy hoại tiếng Việt

    Những vấn đề nghiêm trọng đang hủy hoại tiếng Việt là: Lỗi ngữ pháp và lỗi về cách dùng từ ngày càng trở nên phổ biến; Tiếng nước ngoài được dùng một cách bừa bãi; Một số cấu trúc ngữ pháp của tiếng nước ngoài được đem áp đặt vào tiếng Việt.

    Đầu tiên là lỗi ngữ pháp và cách dùng từ. Chẳng hạn tít một bài báo Triển lãm tranh dân gian dưới góc nhìn người Pháp. Câu này có nghĩa là: “Tranh dân gian (của VN) khắc họa người Pháp”. Thực ra, tác giả muốn nói “người Pháp nhìn nhận thế nào về tranh dân gian VN”. Tít bài trên đã thiếu giới từ của, phải là Triển lãm tranh dân gian dưới góc nhìn của người Pháp. Còn câu “Không tăng số người trẻ nghiện thuốc lá mới” phải hiểu nghĩa là “làm sao để số người trẻ nghiện một loại thuốc lá mới nào đó không tăng lên”. Nhưng nội dung văn bản lại muốn nói: “Không tăng số người trẻ bắt đầu nghiện thuốc lá”. (3)

    Một văn bản có các câu: “... có một con lợn mẹ đẻ được 11 con heo con. Đã 20 ngày trôi qua, “chú heo vàng” vẫn sống khỏe mạnh, hàng ngày có rất nhiều đoàn người đến xem con lợn đặc biệt này...” (4). Ở đây là lỗi lẫn lộn các phương ngữ khác nhau.

    Kế đến là tình trạng tiếng nước ngoài được dùng bừa bãi, trước hết là tiếng Anh.

    Một bài viết có câu: “Theo Bảng xếp hạng này, Top 10 cơ sở giáo dục đại học Việt Nam trong bảng xếp hạng là: Dẫn đầu là ĐHQGHN (894 thế giới); tiếp đó lần lượt là Trường Đại học Cần Thơ (1790)”. Câu này dùng từ “top” của tiếng Anh, ngữ pháp cũng là ngữ pháp tiếng Anh, vì nếu đúng ngữ pháp tiếng Việt thì phải là “10 cơ sở giáo dục đại học top của VN”. Tiếng Việt có từ “hàng đầu” hoàn toàn có thể thay thế cho từ “top”. Câu trên nên sửa lại thành “Theo bảng xếp hạng của thế giới, 10 cơ sở giáo dục đại học hàng đầu của Việt Nam là:...”.

    Nói chung, vay mượn là hiện tượng tất yếu của tất cả các ngôn ngữ. Ngay tiếng Anh là một ngôn ngữ nhóm Germanic trong ngữ hệ Ấn-Âu, gần với các thứ tiếng Đức, Hà Lan, Thụy Điển, Đan Mạch, Na Uy nhưng một nửa vốn từ vựng vay mượn của tiếng Pháp là một ngôn ngữ thuộc nhóm Romance trong ngữ hệ Ấn-Âu. Tiếng Việt vay mượn cũng là điều đương nhiên, nhưng chỉ nên vay mượn tiếng Anh khi tiếng Việt không có từ tương đương, đặc biệt là trong các lĩnh vực khoa học kỹ thuật.

    Lỗi thứ ba, áp đặt một số cấu trúc tiếng nước ngoài vào tiếng Việt.

    Gần đây tôi đi nghe một buổi hòa nhạc tại Hà Nội. Người dẫn chương trình nói: Xin giới thiệu ca sĩ X đến từ Hà Nội (5). Từ tiếng Anh “from” không chỉ có nghĩa “đến từ”. Ca sĩ người Hà Nội từ Hà Nội đến tham dự buổi trình diễn tại Hà Nội thì thật là luẩn quẩn. Nếu “đến từ” trong câu này được thay bằng “của” thì câu sẽ trở nên chuẩn mực.

    Những lỗi như trên hiện giờ có thể dẫn ra hằng hà sa số, đáng báo động.

    Cần phân biệt ngôn ngữ trên mạng và ngôn ngữ chuẩn mực

    Có thể thấy tiếng Việt đang bị biến tướng nghiêm trọng trong giới trẻ, thể hiện rõ nhất thông qua mạng xã hội. Những người trẻ tuổi cho rằng tiếng Việt cũng giống như mọi thứ khác, thời trang, kiến thức, lối sống, cần phải được hiện đại hóa mới phù hợp với thời đại mới. Ông có ý kiến như thế nào về nhận định này?

    Ngôn ngữ của mạng xã hội có những quy luật riêng của nó. Tiếng nước nào cũng thế. Không chỉ giới trẻ mà cả những người có trình độ học vấn cao khi viết tiếng Anh trên Facebook hay nhắn tin cũng đầy những từ viết tắt và những cách dùng sai ngữ pháp. Vấn đề ở đây là phải phân biệt ngôn ngữ dùng trên mạng xã hội và ngôn ngữ chuẩn mực. Không thể đem ngôn ngữ mạng xã hội dùng trong những ngữ cảnh đòi hỏi ngôn ngữ chuẩn mực.

    Nếu tiếng Việt thực sự bị khủng hoảng, phải làm thế nào để cứu lấy tiếng Việt?

    Có rất nhiều việc phải làm. Nhà trường phải đặt lại vấn đề dạy ngữ pháp tiếng Việt. Môn tiếng Việt từ trước tới nay chưa được chú ý đúng mức. Các cơ quan nhà nước có trách nhiệm, đặc biệt là các phương tiện truyền thông, phải gương mẫu trong việc sử dụng tiếng Việt. Cần một cuốn ngữ pháp tiếng Việt chuẩn và từ điển tiếng Việt phải cập nhật thường xuyên.

    Johann Gottfried von Herder, nhà thơ và nhà triết học người Đức có câu rất đáng suy ngẫm: “Một dân tộc còn có gì có thể quý giá hơn là ngôn ngữ mà ông cha để lại?”.

    Báo "Thanh Niên" (Xung Phong?)

    Bài lấy ở =====> đây

    _____
    (1) Báo này ghi mấy chữ viết tắt GS-TS có nghĩa là rì vậy? Là… Giáo Sĩ-Tu Sư?

    (2) “Đau đáu” là tĩnh từ hoặc trạng từ để diễn tả thêm về trạng thái như thế nào của một danh từ, động từ hay tĩnh từ khác chứ có phải là động từ đâu mà viết thành “ông đau đáu rằng”? “Ông đau đáu” có nghĩa là rì? Là “ông lo đau đáu”, “ông buồn đau đáu”, “ông nhớ đau đáu”, “ông sợ đau đáu”, … hay muốn nói ông thế nào đây?

    (3) Hai loại lỗi này cũng là vì dịch hạch lâu ngày rồi thành tiếng vịt đẹt luôn!

    (4) “Chú heo vàng” thì mắn con còn “thím lợn bạc” lại hiếm muộn! Trẻ em không đi coi “chú heo” dễ thương (“chú” mà lị!) mắn con mà người lớn lũ lượt kéo nhau đi xem “con lợn… lòi” đặc biệt “này” (đây là “con” lợn chứ không phải là “chú” nữa). Con lợn này nằm ở đâu thì không thấy nói.

    (5) Xin giới thiệu ca sĩ X đến từ Hà Nội và ca sĩ Y đến từ hôm qua và cả hai đều đến từ gia đình nghệ sĩ. Xin… “bạn” cho một tràng pháo tay… khá là lớn! Hai ca sĩ bước ra sân khấu đồng thanh: “Xin chào” (Chào ai thì không ai biết!)

  2. #2
    Biệt Thự
    Join Date
    Dec 2014
    Posts
    864
    Nhặt "sạn" tiếng Việt trên truyền thông


    Những bất cập trong việc sử dụng tiếng Việt nói trên nếu không được chấn chỉnh sẽ khiến cho tiếng Việt ngày càng mất đi sự trong sáng, tế nhị của nó.


    Minh họa: Ngọc Diệp

    Tôi có thói quen từ mấy năm nay là ghi chép lại những trường hợp nói, viết sai tiếng Việt mà mình bắt gặp ngẫu nhiên trên các phương tiện thông tin đại chúng. Mục đích là để làm bài học kinh nghiệm cho chính mình và cũng là cách để nhắc nhở bản thân về ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt trong hoạt động giao tiếp, viết lách hằng ngày.

    Nhân hội thảo khoa học "Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt trên các phương tiện thông tin đại chúng" vừa diễn ra tại Hà Nội bàn về một vấn đề đang được dư luận quan tâm, xin nêu một vài dẫn chứng để bạn đọc cùng tham khảo.

    Không biết tự bao giờ, trong văn nói xuất hiện những cách diễn đạt, cách dùng từ "lạ", không phù hợp với chuẩn mực của tiếng Việt. Những cách nói "lạ" này quí vị có thể bắt gặp bất cứ lúc nào, trên truyền hình, trong các lễ hội hay ở nơi mình đang công tác.

    Trong chương trình truyền hình "Bài hát Việt", một nữ ca sĩ là giám khảo khen thí sinh: "Chị rất chúc mừng em đêm nay!". Trong trường hợp này, động từ "chúc mừng" không kết hợp được với từ chỉ mức độ "rất".
    Còn đây là câu rất phổ biến trong các chương trình giải trí trên truyền hình: "Xin cảm ơn phần biểu diễn của ca sĩ...". Sao lại cảm ơn "phần biểu diễn" mà không phải là người đã làm việc đó?

    Gần đây, trong các chương trình truyền hình trực tiếp lễ hội hay hoạt động kỉ niệm, xuất hiện câu mời chào khá phổ biến: "Xin trân trọng kính giới thiệu…". Tiếng Việt không hiếm những cách nói thể hiện sự trang trọng, tôn kính nhưng chắc chắn không có cái gọi là "kính giới thiệu" nghe gượng gạo như thế này. Ở đây có lẽ thói quen xu nịnh lãnh đạo khiến người nói lầm tưởng phải "kính giới thiệu" thì mới bộc lộ hết thái độ của mình đối với sếp? Có vị lãnh đạo khi lên phát biểu thì: "Kính thưa các vị đại biểu khách quí". Cái sự gộp "đại biểu" và "khách quí" làm một cũng khiến cho lời thưa mất đi cái sự trong sáng. Trong trường hợp này, chủ thể nói dường như bị chi phối bởi tâm lí sợ bỏ sót nên gộp lại cho chắc ăn. Thực ra ở đây chỉ cần "Kính thưa các vị đại biểu" (hay quí vị đại biểu) là đủ.

    Nhắc đến chuyện "méo mó" trong cách nói năng, không thể không nhắc đến chuyện lạm dụng ngôn từ nhằm mục đích che đậy, lảng tránh khuyết điểm và trách nhiệm của cán bộ lãnh đạo, vô hình trung biến những từ vốn mang sắc thái trung tính trở nên phản cảm đối với người nghe. Đấy là những cụm từ "đúng qui trình", "đúng luật" xuất hiện liên tục gần đây hay những cách nói "tập thể đồng thuận", "đường cong mềm mại", vốn rất được quan chức "ưa" dùng.

    Đấy là ngôn ngữ nói, còn ngôn ngữ viết thì sao? Xin nêu một số trường hợp (vì sự tế nhị, bạn đọc miễn cho việc nêu nguồn của các trích dẫn).

    - "Tối ngày 2-11, Sang và Hùng hẹn gặp nhau tại đường lên núi Dinh (phường Kim Dinh) để nói chuyện. Khi hai bên gặp nhau. Hậu quả Sang bị Hùng thủng dạ dày…", (Thách nhau trên facebook, thanh niên 18 tuổi đâm 4 người). Lỗi sai ở những câu in đậm ai cũng thấy, chỉ có tác giả và biên tập viên là không biết.

    - "Tuy nhiên, nhiều người bất ngờ khi biết Quốc Cường Gia Lai, công ty do doanh nhân Nguyễn Quốc Cường (Cường đô la) nắm giữ chức vụ Phó Tổng giám đốc chính là đơn vị nhận mua tài sản mà công ty của bầu Đức". (Cường đô la lấy tiền đâu để thâu tóm tài sản bầu Đức?). Có lẽ ý người viết muốn nói "mua tài sản của công ty bầu Đức" chăng?

    - "Cách tân cái gì nhĩ, tới lui thì cũng chỉ là chôm tới chôm lui những ý nghĩ đã cũ, nếu biển không mọc ra cái này cái kia thì y như rằng sông, bãi sình, bãi lầy, da, tóc, mắt … mọc ra cái này cái kia, không ngửa mặt lên trời níu vào mây thì cũng cúi mặt xuống đất nói chuyện với bờ đê, cây cỏ …." (không dám mơ đến những cuốn cở Rừng Na Uy). Một câu văn lòng thòng, lùng nhùng và đầy lỗi chính tả kể cả tít bài.

    - "… Ông Chủ tịch xã Vĩnh Giang Nguyễn Văn An trông rất sung sức ở tuổi 49. Vị chủ tịch xã nghệ sĩ này (bởi trong xã có không dưới 20 NSND lẫn NSƯT). Cũng tặng khách mấy câu thơ theo kiểu… o Loan:…". Câu trước không có vị ngữ, câu sau lại không có chủ ngữ. Lỗi tại bởi cái dấu chấm câu đặt tùy tiện của người viết.

    - "Tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên, chỉ trong 3 tháng đầu năm 2013 đã bắt giữ 187.280 chai, lon bia các loại tại Nghệ An, 21.109 chai lọn tại Hà Tĩnh, 98.445 chai lon tại Quảng Trị và 10.600 chai lon tại Kon Tum." (Bia lậu rầm rập tuồn về Việt Nam, VNN ngày 21-5). Cách diễn đạt khiến người đọc không thể xác định được 187.280 chai lon bia kia thu được ở miền Trung và Tây Nguyên hay ở Nghệ An?

    - "Trong công văn của Sở GD&ĐT tỉnh Quảng Ngãi đã nêu chi tiết các khoản để xây dựng một nhà vệ sinh, tiêu biểu là của trường THCS Long Hiệp (H. Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi), riêng nhà vệ sinh đã hết tới gần 237 triệu đồng." (Số tiền xây dựng nhà vệ sinh “khủng” ở Quảng Ngãi là bao nhiêu?). Một câu văn lủng củng và khó hiểu.

    - "Không điện lưới quốc gia, không nước sạch, không sóng điện thoại nên các thầy cô và học sinh ở đây đã rất cố gắng để bám lớp, bám trường." (Cám cảnh bữa cơm với muối ớt của học sinh Vân Kiều, VNN, 6-10-2014 mục Giáo dục). Các từ "nên", "đã" dùng không đúng khiến cho câu văn mất đi sự mạch lạc.

    Về tít bài trên báo, có những cái tít gây được sự chú ý của người đọc, những cũng không hiếm những cái tít "đánh đố":

    - "Khuân xe ô tô vào lề dành đường cho đoàn đua xe đạp về đích" (tít trên báo). Ô tô mà "khuân" được như mấy thùng hàng vậy.

    - “Đừng vì tình riêng mà lẫn lộn nghĩa vụ của tổ quốc” (tít trên báo). Sao lại "nghĩa vụ của tổ quốc" mà không phải là "nghĩa vụ đối với Tổ quốc"?

    - "Bà chủ tiệm hớt tóc đâm chết bởi 12 nhát dao" (tít trên báo). Một cái tít tối nghĩa.

    - "Cảnh sát hình sự rởm đang nhận tiền bị bắt" (tít trên báo). Sẽ rõ nghĩa hơn nếu thêm "thì" trước "bị bắt".

    - "Tàu Hàn Quốc nã đạn vào đánh cá trái phép của Trung Quốc" (tít trên báo). Sao lại "nã đạn vào đánh cá" mà không phải là "tàu đánh cá"? Cái tít này mới xuất hiện gần đây những phải hai ngày sau, báo mới sửa.

    Trên đây chỉ là một vài ví dụ trong số rất nhiều "hạt sạn" mà nếu để ý, chúng ta vẫn có thể bắt gặp hằng ngày trên các phương tiện truyền thông.

    Bên cạnh những bất cập trong việc sử dụng tiếng Việt trên báo chí, mạng xã hội cũng cho thấy tiếng Việt đang bị biến dạng bởi cách sử dụng ngôn từ và hành văn của giới trẻ hiện nay. Chúng tôi sẽ bàn đến vấn đề này trong một dịp khác.

    Những bất cập trong việc sử dụng tiếng Việt nói trên nếu không được chấn chỉnh sẽ khiến cho tiếng Việt ngày càng mất đi sự trong sáng, tế nhị của nó. Thế hệ mai sau sẽ nghĩ gì khi họ thừa hưởng một thứ ngôn ngữ bị biến dạng bởi sự cẩu thả của người dùng hôm nay?

    Nguyễn Duy Xuân

    Bài lấy từ =====> đây

  3. #3
    Biệt Thự
    Join Date
    Dec 2014
    Posts
    864
    Sau đây là lời bình của ngụy… Kim Thánh Thán:

    Nhặt "sạn" tiếng Việt
    Sạn gì nữa, đã thành cục đá chọi toang đầu toác trán hết rồi!


    Những bất cập trong việc sử dụng tiếng Việt nói trên nếu không được chấn chỉnh sẽ khiến cho tiếng Việt ngày càng mất đi sự trong sáng, tế nhị của nó.
    1) “Bất cập” không phải là danh từ, do đó “những bất cập” là sai văn phạm
    2) “Bất cập” có nghĩa là “không bằng”, chẳng hạn như “lợi bất cập hại” (“lợi không bằng hại”, tức là lợi chẳng được bao nhiêu mà hại thì tưng bừng hoa lá). Vậy nếu chỉ nói “bất cập” thôi rồi tịt ngang xương thì vô nghĩa!

    Cũng có người ngứa mắt về cách dùng chữ “bất cập” này và bỏ công tra cứu ở =====> đây


    Không biết tự bao giờ, trong văn nói xuất hiện những cách diễn đạt, cách dùng từ "lạ", không phù hợp với chuẩn mực của tiếng Việt. Những cách nói "lạ" này quí vị có thể bắt gặp bất cứ lúc nào, trên truyền hình, trong các lễ hội hay ở nơi mình đang công tác.
    Cứ gì văn nói, những thứ này cũng… chạy nhan nhản đầy đường trên báo, trong sách!


    Trong chương trình truyền hình "Bài hát Việt", một nữ ca sĩ là giám khảo khen thí sinh: "Chị rất chúc mừng em đêm nay!". Trong trường hợp này, động từ "chúc mừng" không kết hợp được với từ chỉ mức độ "rất".
    Bác tác giả… rất nói đúng! Kiểu nói này bây giờ cũng… khá là thường! “Khá đẹp, khá xấu, khá mát, khá nóng…” đã biến mất để thành “khá là đẹp, khá là xấu, khá là mát, khá là nóng…”. Chốt* lại thì quả khá là lạ!
    _____
    (*) “Chốt” đây ắt có nghĩa là “tóm lại” hay “toát yếu” chứ không phải “đóng chốt trên đường để phục kích ai hết”! Mỗi lần tui viết ra chữ mới chữ lạ đều không nhất thiết là tui hiểu chữ đó, nhiều khi đoán đại thôi! Riêng chữ “chốt” theo nghĩa này thì dường như ngày xửa ngày xưa tui có nghe mấy người nhà quê nói rồi nhưng đến nay thấm thoắt mấy tinh sương nên không còn chắc… cú về nghĩa nữa.


    Còn đây là câu rất phổ biến trong các chương trình giải trí trên truyền hình: "Xin cảm ơn phần biểu diễn của ca sĩ...". Sao lại cảm ơn "phần biểu diễn" mà không phải là người đã làm việc đó?
    Y chang như loại “cám ơn lá phiếu của 'quái dị'”! Người đi bầu thì không cám ơn mà đi cám ơn lá phiếu! (Chắc gốc gác là từ kiểu dịch hạch “Thanks for your vote!” wá!)


    Có vị lãnh đạo khi lên phát biểu thì: "Kính thưa các vị đại biểu khách quí".
    Chắc phải nói như vậy cho nó… cực trân trọng đại!


    Khi hai bên gặp nhau. Hậu quả Sang bị Hùng thủng dạ dày…"
    Hậu quả của chuyện gì vậy? Hùng thủng dạ dày Sang thì cũng giống như đi thuê thêm một lái xe vậy thôi! Cứ mạnh rạn mà thuê thêm lái xe vì ta lương nó rẻ mà! Hậu quả ta bị lái xe thương ở đầu!


    "Tuy nhiên, nhiều người bất ngờ khi biết Quốc Cường Gia Lai, công ty do doanh nhân Nguyễn Quốc Cường (Cường đô la) nắm giữ chức vụ Phó Tổng giám đốc chính là đơn vị nhận mua tài sản mà công ty của bầu Đức".
    Không biết tác giả bài trên có trích thiếu gì không mà sao tui đọc hoài vẫn không hiểu được câu này muốn nói cái gì thì mần sao mà bình!


    "… Ông Chủ tịch xã Vĩnh Giang Nguyễn Văn An trông rất sung sức ở tuổi 49. Vị chủ tịch xã nghệ sĩ này (bởi trong xã có không dưới 20 NSND lẫn NSƯT). Cũng tặng khách mấy câu thơ theo kiểu… o Loan:…".
    Mấy câu này (đúng ra là hai câu sau thôi). (dấu chấm ở đây) Thiệt muốn xiết cổ theo kiểu xi nê hết sức!


    Tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên, chỉ trong 3 tháng đầu năm 2013 đã bắt giữ 187.280 chai, lon bia các loại tại Nghệ An,…
    May quá, mấy cái chai, lon bia này đã khoanh tay chịu trói chứ không kháng cự khi bị bắt giữ!


    "Không điện lưới quốc gia, không nước sạch, không sóng điện thoại nên các thầy cô và học sinh ở đây đã rất cố gắng để bám lớp, bám trường."
    Thầy cô cố bám, gắng đeo tòn ten theo cho chắc kẻo vuột tay là chơi vơi chới với rớt khỏi lớp khỏi trường luôn á!


    "Khuân xe ô tô vào lề dành đường cho đoàn đua xe đạp về đích" (tít trên báo). Ô tô mà "khuân" được như mấy thùng hàng vậy.
    Thì khoảng 20 người khuân một xe chắc cũng được mà!


    “Đừng vì tình riêng mà lẫn lộn nghĩa vụ của tổ quốc” (tít trên báo). Sao lại "nghĩa vụ của tổ quốc" mà không phải là "nghĩa vụ đối với Tổ quốc"?
    Chắc là họ viết bóng bẩy để hàm ý “Ask not what you can do for your country - ask what your country can do for you” đó mà!


    " chủ tiệm hớt tóc đâm chết bởi 12 nhát dao" (tít trên báo). Một cái tít tối nghĩa.
    Người ta giết trong lòng một ít bởi mấy nhát này!


    "Cảnh sát hình sự rởm đang nhận tiền bị bắt" (tít trên báo). Sẽ rõ nghĩa hơn nếu thêm "thì" trước "bị bắt".
    Chắc ý câu này muốn nói là nạn nhân trả tiền chuộc mạng khi bị cảnh sát hình sự bắt, hay nói gọn lại là “tiền bị bắt”, và cảnh sát nhận số tiền bị bắt đó!


    "Tàu Hàn Quốc nã đạn vào đánh cá trái phép của Trung Quốc" (tít trên báo). Sao lại "nã đạn vào đánh cá" mà không phải là "tàu đánh cá"?
    Cái này thì có gì lạ đâu? Người ta vẫn thuê lái xe hà rầm kia kìa chứ có ai thuê người lái xe hay tài xế đâu mà bây giờ bắt nó phải nã đạn vào tàu đánh cá. Thuê lái xe được thì nã đạn vào đánh cá cũng… xêm xêm thôi!


    Thế hệ mai sau sẽ nghĩ gì khi họ thừa hưởng một thứ ngôn ngữ bị biến dạng bởi sự cẩu thả của người dùng hôm nay?
    Thế hệ mai sau thừa hưởng cái gì thì dùng cái đó chứ còn nghĩ gì nữa? Thế hệ mai sau có biết tiếng nào khác ngoài cái thứ tiếng đó đâu để mà nghĩ!



    Tiếng nước tôi! Bốn ngàn năm ròng rã buồn vui... vậy mà chỉ mới hơn 40 năm nay đã sắp sửa đi đứt để trở thành tiếng... Vàu!



  4. #4
    Biệt Thự Triển's Avatar
    Join Date
    Sep 2011
    Posts
    27,365
    Quote Originally Posted by 008 View Post
    Nhặt "sạn" tiếng Việt trên truyền thông

    "sẽ khoan"




    (* nguồn: https://www.voatiengviet.com/ )
    http://dtphorum.com/pr4/signaturepics/sigpic726_7.gif Puck Futin

  5. #5
    Biệt Thự
    Join Date
    Dec 2014
    Posts
    864
    “Khoan khoan ngồi đó chớ ra,
    Nàng mà… cục tác ta rà soát ngay”

    “Ơ kìa chàng nói đến hay
    Vậy thời chàng muốn khoan ngay, hay chờ?”

    “Sẽ khoan, dẫu có bất ngờ
    Nàng ơi nàng hỡi, xin chờ tí thôi!”
    Đã khoan, chàng chớ ỉ ôi!
    Ngồi xe khoan xuống, chàng đòi khoan chi?”


  6. #6
    nghìn dặm Mang Mộc's Avatar
    Join Date
    Mar 2017
    Location
    Freeway 5
    Posts
    3,843
    Anh 008, đổi câu cuối như thế này được chăng?

    "....
    ....
    Từ trên khoan xuống hay đòi dưới lên?"
    Giờ ta láo khoét hơn thằng cuội
    Cắc ké mà ưa dọa nhát người!


  7. #7
    Biệt Thự
    Join Date
    Sep 2011
    Posts
    4,669

  8. #8
    Biệt Thự
    Join Date
    Dec 2014
    Posts
    864
    Quote Originally Posted by Mang Mộc View Post
    Anh 008, đổi câu cuối như thế này được chăng?

    "....
    ....
    Từ trên khoan xuống hay đòi dưới lên?"
    Thưa vâng, bảo bối thiên nhiên
    Cứ khoan, cứ đẽo không phiền đến ai
    Cần cù chăm chỉ chẳng sai
    Cố công mài dũa bõ ngày chạy rong

    Ý chàng rõ tỏng tòng tong
    Dùi mài kinh sử chờ mong bảng vàng
    Hết dùi đến đục rồi khoan
    Tứ bề kiên cố tính toan lối vào

    Cừ thay một đấng anh hào
    Ngư, tiều, canh, độc, nghề nào cũng tinh
    Người ta một nghệ đã vinh
    Chàng ôm tứ quý đầy mình oai phong

    Văn như Siêu, Quát, vô song
    Tùng, Tuy, thi phú đừng hòng tới lui
    Tay mang nghiên, bút dày cui
    Lưng đeo cưa, búa, khoan, dùi thiếu chi


    Sân rồng chàng đỗ Đình thi
    Đêm nay mới thật xuân thì khai hoa
    Làng trên xóm dưới hoan ca
    Hò khoan, quan họ, dô ta suốt ngày

    Ngựa chàng tấn giữa loay hoay
    Hai bên có lính chầu ngay... cổng làng
    Thượng trên hạ dưới dọc ngang
    Khải hoàn ập đến khiến chàng... đứt hơi!
    Last edited by 008; 05-27-2019 at 07:47 AM. Reason: Hiệu đính một chữ

  9. #9
    Biệt Thự
    Join Date
    Dec 2014
    Posts
    864
    Đài phát thanh, truyền hình cần đọc tên chữ cái tiếng Việt cho đúng

    Theo dõi các chương trình phát thanh, truyền hình, tôi thấy nhiều phát thanh viên, biên tập viên đọc tên chữ cái tiếng Việt không đúng, nhất là khi đọc kí hiệu hoặc tên viết tắt có nguồn gốc nước ngoài.


    GS.TS Nguyễn Minh Thuyết

    Một số trường hợp phát thanh viên lẫn lộn tên chữ cái với âm mà chữ cái ấy biểu thị. Ví dụ, lẽ ra phải đọc tên tắt của nhóm 7 nước công nghiệp phát triển hàng đầu G7 (Group of Seven) là “GIÊ BẢY” thì phát thanh viên đọc là “GỜ BẢY”. Hoặc lẽ ra phải đọc số hiệu chiếc máy bay bị nạn ngày 8-3-2014 của Hãng Hàng không Malaysia MH370 là “EM-MỜ HÁT BA BẢY MƯƠI” thì phát thanh viên đọc là “MỜ HÁT BA BẢY MƯƠI”. Thực ra, “GỜ”, “MỜ” chỉ là cách ghi các âm trong sách Vỡ lòng trước đây hay sách Tiếng Việt lớp 1 hiện nay để dễ hướng dẫn trẻ em đánh vần. Khi đọc kí hiệu hoặc chữ tắt, chúng ta cần đọc đúng tên chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Việt là “GIÊ” , “EM-MỜ” (hoặc phát âm lướt bộ phận thứ hai của tên ấy là: “EM”). Việc không đọc đúng tên chữ cái không chỉ nghe rất chướng mà còn dẫn đến mâu thuẫn trong cách đọc:

    - Đọc “G7” là “GỜ BẢY” nhưng lại đọc “GDP” (Gross Domestic Product – Tổng Sản phẩm Quốc nội) là “GIÊ ĐÊ PÊ”.

    - Đọc “M” theo âm là “MỜ” nhưng lại đọc “H” theo tên chữ cái là “HÁT” (chứ không phải đọc theo âm là “HỜ”).

    Một số trường hợp khác, phát thanh viên nhầm lẫn hoặc lúng túng không biết nên đọc theo tên chữ cái tiếng Pháp, tiếng Anh hay tiếng Việt. Ví dụ, đọc APF (Assemb lée Parlementair de la Francophonie – Hội đồng Nghị viện Tổ chức Pháp ngữ) là “ÂY PI ÉP”, trong khi đây là cụm từ viết tắt tiếng Pháp, chứ không phải tiếng Anh. Đối với cụm từ viết tắt TPP (Trans-Pacific Partnership Agreement – Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương) thì mỗi người đọc một kiểu: Người thì “TI PI PI” (theo tên chữ cái tiếng Anh), người thì “TÊ PÊ PÊ” (theo tên chữ cái tiếng Việt).

    Thực ra, đọc TPP là “TI PI PI” không sai vì TPP là những chữ viết tắt của cụm từ tiếng Anh Trans-Pacific Partnership Agreement. Nhưng đặt trong văn bản tiếng Việt, nó cần được đọc theo tên chữ cái tiếng Việt là “TÊ PÊ PÊ”. Quy tắc này giúp chúng ta có cách đọc thống nhất đối với tất cả các cụm từ viết tắt có nguồn gốc tiếng nước ngoài, bất kể đó là tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Italia, tiếng Bồ Đào Nha hay tiếng nào khác được phiên âm, chuyển tự thành chữ cái Latin. Còn nếu quy định phải phát âm đúng với nguyên ngữ thì không có tính khả thi vì không ai có thể biết và phát âm đúng hàng chục, hàng trăm thứ tiếng.

    Báo chí có ảnh hưởng rất lớn. Cách phát âm trong chương trình phát thanh, truyền hình thường được coi là mẫu mực. Vì vậy, tôi rất mong các đài phát thanh, truyền hình trong nước nghiên cứu, điều chỉnh cách đọc tên chữ cái tiếng Việt cho đúng để sửa thói quen đọc sai đã khá lan rộng trong công chúng hiện nay.

    GS.TS NGUYỄN MINH THUYẾT

    - Bài lấy ở =====> đây
    __________________________________________________ __________
    GS.TS NGUYỄN MINH THUYẾT
    GS. TS (nói tắt là “Gờ Sờ. Tờ Sờ”) là chữ viết tắt của Giáo Sĩ. Tu Sư

    Đài phát thanh, truyền hình cần đọc tên chữ cái tiếng Việt cho đúng
    Oái, khó lắm! Họ đã bị dạy cách đọc sai từ thuở mặc quần thủng đít cắp sách tới trường nên tới giờ vẫn chưa xong vỡ lòng thì làm sao mà tự nhiên vỡ… òa ra đọc đúng cho được! Bây giờ đã lớn tồng ngồng chạy lòng thòng ngoài đường mới đòi đọc cho đúng thì lấy gì ra mà đọc? Không tin cứ hỏi lão “ma dê in Việt Cộng” sẽ biết. Lẽ ra phải viết là “Cần phải vất Bộ Dáo Giục và Đào Hố Việt Cộng (đọc tắt là Bờ Dờ Gờ vờ Đờ Hờ Vờ Cờ)
    vào thùng rác. Sau đó phải thuê một Bộ Giáo Dục Tráng Niên của tư nhân hoạt động độc lập với “đảng và già lước” để chỉnh đốn tình trạng này trước đã, rồi khi ấy mới đòi hỏi họ phải đọc cho đúng được.”

    …bất kể đó là tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Italia, tiếng Bồ Đào Nha hay tiếng nào khác…
    Ý, sao kỳ…kỳ… vậy? Đang biểu dương lực lượng lần lượt một loạt tên các nước Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha rồi tự nhiên lại xen cái mặt mo… Italia vào đó mà không phải là
    Ý hay Ý Đại Lợi?

  10. #10
    Biệt Thự
    Join Date
    Dec 2014
    Posts
    864
    Một số từ hay bị dùng sai trong Tiếng Việt

    *Book Hunter: Trong ngôn ngữ giao tiếp và hành chính của người Việt chúng ta hiện nay, nhiều từ đã bị sử dụng không chính xác, bị biến nghĩa hoặc ghép từ một cách kệch cỡm. Điều này thể hiện tư duy tạm bợ và tinh thần thiếu trách nhiệm trong sử dụng ngôn từ. Việc đưa ra những khái niệm không chính xác này tạo thành một thói quen chấp nhận sự mù mờ trong định nghĩa từ, dễ gây hiểu lầm và tranh cãi, khiến cho văn bản kém tính chính xác. Đây là một bài chúng tôi sưu tầm, liệt kê các trường hợp sử dụng từ sai trong tiếng Việt hiện nay.

    1.- Sai vì không hiểu nghĩa gốc Hán Việt.

    CHUNG CƯ. Từ kép nầy được thành lập theo văn phạm Hán Việt ví tính từ đứng trước danh từ cho nên cả 2 từ phải đều là Hán Việt. Thế mà từ chung Hán việt không có nghĩa là chung chạ mà có nghĩa là cuối cùng. Vậy chung cư 終居 không phải là nơi nhiều người ở chung mà là nơi ở cuối cùng, tức là mồ chôn hay nghĩa địa. Vậy phải đổi từ chung cư thành chúng cư 衆居 thì mới ổn.

    KHẢ NĂNG. “Khả năng” 可 能 là năng lực của con người, có thể làm được việc gì đó. Thế mà người ta đã viết và nói những câu đại loại thế nầy: Hôm nay, khả năng trời không mưa. Khả năng con bò nầy sẽ chết vì bị bệnh… Nghe thực là kỳ cục và đáng xấu hổ. Tôi cho rằng, người ta đã nhầm lẫn giữa hai từ khả năng 可 能 (capacité, capable) với khả dĩ 可 以 (possibilité, possible). Nhưng thôi, chúng ta nên dùng từ thuần Việt là có thể, đúng và dễ hiểu, còn từ khả năng chỉ nên dùng để nói về năng lực mà con người mà thôi.

    QUÁ TRÌNH. Quá 過 là đã qua, trình 程 là đoạn đường. Quá trình là đọan đường đã đi qua. Nói thế nầy là đúng: “Quá trình thực hiện công việc đã gặp nhiều trở ngại. Nhưng tôi lại thấy trong sách báo câu đại loại thế nầy: “Quá trình thực hiện công tác sắp tới của tôi là sẽ rất thuận lợi”.Thực là sai lắm rồi. Trong trường hợp nầy, phải dùng chữ tiến trình, đúng cho cả 3 thì quá khứ, hiện tại và tương lai.

    HUYỀN THOẠI. Người viết, kể cả những người có bằng cấp cao, không chịu học tiếng Hán, mà lại thích dùng tiếng Hán để tỏ ra “ta đây” nên nhiều tiếng được dùng sai nghĩa một cách thực buồn cười. Thí dụ, tôi rất thường nghe đài truyền hình, truyền thanh và báo chí nói “huyền thoại Pelé” “huyền thoại Maradona”.. Người có học nghe thực chướng tai, nhưng người nói chẳng ngượng miệng chút nào. Tại sao nghe chướng tai? Huyền 玄 là màu đen, nghĩa bóng là sâu xa, mờ ảo, không có thực. Thoại 話 là câu chuyện. Vậy huyền thoại là câu chuyện mờ mờ ảo ảo, không có thực, do truyền miệng mà ra. Thí dụ chuyện bà Âu Cơ đẻ ra trăm trứng, chuyện ông Thánh Gióng cỡi ngựa sắt đi đánh giặc Ân là những huyền thoại. Đằng nầy, ông Maradona, ông Pélé có thiệt 100% sao gọi là huyền. Và 2 càu thủ đó là con người sao gọi là thoại được. Nếu muốn dùng chũ huyền thoại để đề cao 2 cầu thủ đó thì phải nói thế nầy: “Cái tài của 2 ông nầy tưởng như chỉ có trong huyền thoại”. Ông bà mình thường nói: “Dốt thì hay nói chữ, có đúng trong trường hợp nầy hay không?”

    HÔN PHU, HÔN THÊ. Hôn là cưới, phu là chồng, thê là vợ. Trong chữ phu và chữ thê đã có nghĩa của chữ hôn rồi cho nên gọi hôn phu và hôn thê là để chỉ người chồng người vợ là phi lý. Gọi hôn lễ (lễ cưới) hôn phối (lấy nhau) thì được. Còn nói hôn phu, hôn thê thì có thể hiểu 昬夫,昬妻 là nguời chồng u mê, người vợ u mê cũng như nói hôn quân 昬君 là nhà vua u mê vậy.

    2.- Sai vì cố ý sửa nghĩa gốc Hán Việt

    ĐỘC LẬP Độc 獨 là riêng một mình, Lập 立 là đứng. Vậy theo nghĩa gốc Hán Việt, độc lập là đứng riêng rẻ một mình, không đứng chung với ai cả. Rõ ràng từ nầy là sai nếu dùng để diễn tả tình trạng của một quốc gia không lệ thuộc nước khác. Ngày nay, các quốc gia như thế đâu có đứng riêng một mình mà đều có liên hệ với nhau trong các tổ chức quốc tế. Vậy từ độc lập là sai. Tôi thấy Cụ Trần Trọng Kim, Cụ Dương Quảng Hàm dùng từ tự chủ để thay thế từ độc lập. Như thế là rất hay. Có người bảo với tôi rằng từ độc lập là do ông Tôn Dật Tiên đặt ra nên không thể bỏ được. Tại sao vậy? Ông Tôn Dật Tiên thì liên quan đến ngôn của Tàu chứ có liên quan gì đến ngôn ngữ Việt Nam. Tàu dùng sai thì chúng ta đâu có buộc phải theo cái sai của họ.

    PHONG KIẾN.封建 Phong kiến gồm 2 chữ phong tước 封爵 (ban quan tước) và kiến địa 建地 (ban đất để dựng nước). Phong kiến chỉ chế độ hoàng đế phong tước cho người có công và cấp cho một vùng đất rất rộng để thành lập quốc gia, với quân đội, luật lệ và chế độ thuế má riêng biệt. Chế độ nầy hiện hữu ở đời nhà Chu bên Tàu với nước của thiên tử và nước của các chư hầu; từ nhà Tần trở đi thì chế độ phong kiến bị bị bãi bỏ và được thay bằng chế độ trung ương tập quyền. Chế độ phong kiến cũng tồn tại ở vài nước Âu châu như Pháp, chỉ vào thời Trung cổ mà thôi. Ở Việt Nam không bao giờ có chế độ phong kiến (féodalité) mà chỉ có chế độ quân chủ chuyên chế (royalisme absolu) mà thôi. Gọi chế độ quân chủ ở Việt Nam bằng từ phong kiến là sai. Có tài liệu còn bảo rằng sự cúng tế đình chùa là tàn tích của phong kiến thì càng sai hơn nữa.

    TIÊU CỰC, TÍCH CỰC 消極, 積極 Hiện nay, người ta gán vào hai từ nầy ý nghĩa tốt xấu hết sức rõ rệt. Hành động nào tốt thì được gọi là tích cực; trái lại, hành động xấu thì gọi là tiêu cực. Thực ra, suy từ nghĩa gốc Hán Việt thì sự gán ép như thế là sai. Tich cực, tiêu cực tự nó không có sẵn tính chất tốt hay xấu mà chỉ ấn định cường độ của hành động mà thôi. Thí dụ, trong một đoàn đi làm việc phước thiện thì ai tích cực là tốt và ai tiêu cực là không tốt. Nhưng trong một bọn côn đồ đi tổ chức ăn cướp thì đứa nào tích cực lại là đứa xấu nhất. Trong truyện Tam quốc của Tàu, Từ Thứ, mưu sĩ của Lưu Bị bắt buộc phải về phục vụ dưới trướng của kẻ thù là Tào Tháo. Từ Thứ đã giữ thái độ tiêu cực nghĩa là không hiến mưu kế gì cho Tào Tháo. Thái độ tiêu cực nầy của Từ Thứ, từ cổ chí kim luôn luôn được khen ngợi; vậy tiêu cực có xấu đâu.

    3.- Sai vì không phân biệt được tiếng Hán Việt với tiếng thuần Việt (tiếng Nôm).

    QUỐC GIỖ. Tôi có đọc được câu nầy: “Ngày giỗ tổ Hùng vương là ngày quốc giỗ”. Nói như vậy là sai. Giỗ là tiếng Nôm chứ không phải là tiếng Hán Việt nên không thể đặt sau tiếng quốc được. Hãy bỏ tiếng ngày quốc giỗ mà dùng tiếng thuần Việt là ngày giỗ cả nước, vừa đúng, lại vừa dễ hiểu, Nơi tiếng Hán, ngày giỗ là kỵ nhật 忌日.Ở một vài tỉnh của Trung Việt, người ta gọi ngày giỗ là ngày kỵ. Ta nên dứt khoát chỉ dùng từ Nôm là ngày giỗ để cho thống nhất toàn quốc.

    GÓA PHỤ. Tôi đã gặp vài lần chữ góa phụ trong sách vở báo chí để chỉ người đàn bà có chồng đã chết. Gọi như thế là sai vì tính từ góa là tiếng Nôm, không thể đặt trước danh từ phụ được. Phải gọi người đàn bà góa (toàn Nôm) hay người quả phụ (toàn Hán Việt) thì mới đúng.

    ĐỆ NHẤT THÁC. Ở ngõ đi vào của một địa điểm du lịch, có hàng chữ to tướng dùng để quảng cáo “Nơi đây có đệ nhất thác”. Viết như thế là sai. Đặt 2 chữ đệ nhất (tiếng thêm nghĩa) trước chữ thác (tiếng chính), là theo văn phạm Hán Việt thì cả hai chữ đều phải là tiếng Hán Việt mới được. Ở đây, tiếng thác là thuần Nôm, thế là bậy rồi. Không có` tiếng Hán Việt nào có nghĩa thác nước. Thác theo tiếng Hán là bộc bố 瀑 布, nhưng đó lại là tiếng Hán thuần túy nghĩa là chưa được Việt hóa thành tiếng Hán Việt nên chưa thể dùng được. Trong trường hợp nầy, nên viết “Nơi đây có thác đẹp nhất”, vừa đúng, vừa dễ hiểu lại vừa hấp dẫn khách du lịch.

    4.- Sai vì không phân biệt được văn phạm Hán Việt với văn phạm Nôm.

    X QUANG. Mỗi lần có chuyện phải vào bệnh viện là tôi rất khó chịu khi nhìn thấy cái bảng “Phòng X quang” Tôi khó chịu vì cái chữ X quang nầy phạm đến 2 lỗi. Một là lỗi về ngữ pháp và một lỗi vể kiến thức khoa học. Về ngữ pháp, quang là tiếng chính, X là tiếng bổ nghĩa. Đặt tiếng bổ nghĩa trước tiếng chính thì đích thị sử dụng văn phạm Hán Việt rồi. Mà muốn dùng lối văn phạm nầy thì cả 2 chữ đều phải là tiếng Hán Việt. Ở đây X là một mẫu tự latin thì sai quá đi rồi. Về khoa học, quang 光 có nghĩa là sáng, ở đây chỉ tia sáng. Tia sáng là tia kích thích được tế bào thị giác để tạo ra ấn tượng sáng. Trong chuỗi sóng điện từ, các tia nầy chỉ chiếm một khoảng rất nhỏ bé với độ dài sóng từ 400 nano mét đến gần 800 nano mét mà thôi. Trong khi đó, tia X (với độ dài sóng từ 0,1 đến 10 nano mét) cách tia sáng khá xa, không kích thích được tế bào thị giác thì chắc chăn không phải là tia sáng rồi. Cho nên dùng chữ QUANG cho tia X là sai be bét về vật lý sơ đẳng của lớp 12 trung học. Tôi chẳng hiểu ông “đại giáo sư tiến sĩ” nào đã bày ra cái tên X QUANG đó. Tại sao không dùng chữ “TIA X” như trước đây ở miền Nam, vừa hay, vừa đúng, vừa đại chúng, vừa thuần túy Việt Nam. Không lẽ người ta muốn dùng chữ “X QUANG” để chứng tỏ ta đây biết “nói chữ” hay sao?

    BÊ TÔNG HÓA con đường. Bê tông là từ phu, hóa là từ chính. Đây cũng là văn phạm Hán Việt. Để thành lập từ kép thì cả 2 từ đơn đều phải tiếng Hán Việt. Ở đây bê tông lại là tiếng Pháp (béton) phiên âm ra, do đó nói bê tông hóa là sai. Ngoài ra, nghĩa cũng sai vì từ bê tông hóa được dùng phải được hiểu là con đường đà được biến hóa thành một khối bê tông. Vì vậy, không nên nói bê tông hóa mà nói một cách bình thường: tráng bê tông con đường, vừa đúng lại vừa dễ hiểu.

    Còn một lô HÓA rất bậy bạ trong sách vở báo chi, trong chương trình truyền thanh, truyền hình như : nghèo hóa, giàu hóa, no hóa, đói hóa, khôn hóa, dại hóa, vân vân. Tội nghiệp cho ngôn ngữ Việt Nam!
    NỮ NHÀ BÁO Tôi còn nhớ, trong chiến tranh I rắc, sau khi lính Mỹ bắn nhầm nhân viên tình báo của Ý bảo vệ người nữ phóng viên vừa được bọn bắt cóc trả tự do, các đài truyền hình ở Việt Nam loan tin nhiều lần và nhắc đi nhắc lại nhóm từ nữ nhà báo. Thực là quá tệ! Nhà báo là tiếng Nôm nên phải dùng văn phạm xuôi và phải nói “nhà báo nữ” Còn muốn dùng văn phạm ngược thì phải dùng 3 từ Hán Việt: “nữ phóng viên” hay “nữ ký giả”. Ban biên tập các đài truyền hình không biết điều nầy sao?

    TRIỀU CƯỜNG. Từ lâu rồi, tôi thấy xuất hiện rất thường xuyên hai từ triều cường khi người ta nói đến thủy triều trên song.. Hai chữ nầy có thể thay đổi vị trí trước sau và có hai ý nghĩa khác nhau. Cường triều 強 潮 gồm tính từ đứng trước danh từ thì tương đương với một danh từ và có nghĩa là con nước lớn (haute marée). Triều cường 潮 強 thì lại là một mệnh đề gồm một danh từ triều và một động từ cương và có nghĩa là con nước đang lớn lên (la marée monte). Lúc nào cũng dùng chữ triều cường thì có thể sai hơn phân nửa trường hợp rồi. Nhưng tại sao không nói con nước lớn (danh từ) và con nước đang lên (mệnh đề) vừa đúng lại vừa phù hợp với trình độ và thói quen của đại chúng.

    HẠT NHÂN. Đây là từ vật lý học chỉ các hiện tượng xảy ra bên trong cái lõi hay cái nhân của nguyên tử. Miền Nam trước đây gọi là hạch tâm. Hạch 核 là cái hạt, tâm 心 là cái lõi hay cái nhân bên trong . Hạch tâm là cái nhân của hạt. Đó là từ ghép theo văn phạm Hán Việt vì cả 2 từ đều là Hán Việt. Bây giờ người ta chuyển sang dùng 2 từ Nôm thì phải theo văn phạm nôm và phải gọi là “nhân của hạt” hay nhân hạt, cũng như bên ngoài gọi “vỏ hạt” chứ không thể gọi là “hạt vỏ” được. Gọi phản ứng hạt nhân, là sai với văn phạm rồi. Cần phải sửa lại: phản ứng nhân hạt mới đúng. Tuy nhiên, theo tôi, nên giữ từ phản ứng hạch tâm thì hay hơn nhiều. Từ nầy không phải là từ của giới bình dân nên cứ giữ tiếng Hán Việt, không cần chuyển sang tiếng Nôm.

    TẶC. Từ Hán Việt nầy đang được dùng một cách rất bậy bạ và rất thường xuyên như bọn tôm tặc, vàng tặc, cà phê tặc, để chỉ những tên ăn trộm. Dùng như thế là phạm vào 2 điều sai. Thứ nhất là sai về ngữ pháp: một từ đơn thuần Việt không thể ghép với một từ đơn Hán Việt để thành một từ kép. Thứ hai là sai về nghĩa. Tặc 賊có nghĩa là ăn cướp, đạo 盜 mới có nghĩa là ăn trộm, thí dụ đạo văn 盜文 là ăn trộm văn của người khác. Tại sao người ta không nói một cách giản dị và đúng là: bọn trộm tôm, trộm vàng, trộm cà phê. . . Cũng cần nói thêm về một từ đang được nhiều báo đem dùng. Đó là từ đinh tặc để chỉ bọn rải đinh trên đường phố. Đinh là một từ có gốc Hán Việt 釘 nhưng đã được Việt hóa hoàn toàn rồi nên ghép với từ tặc thì không ổn. Vả lại, nói đinh tặc là sai nghĩa vì từ đó có nghĩa là bọn ăn cướp đinh; thôi bỏ từ đó đi và nên nói một cách giản dị là “bọn rải đinh” thì hơn.

    Còn vô số những từ sai khác cùng nguyên nhân trên đây như:
    Lớp trưởng, phải sửa lại trưởng lớp,
    Nhóm trưởng, phải sửa lại trưởng nhóm
    Siêu rẻ, phải sửa lại rất rẻ
    Siêu bền, phải sửa lại rất bên
    Vi sóng, phải sửa lại vi ba hay sóng ngắn
    Vân vân…

    5.- Dùng từ vô nghĩa

    Bệnh viện DA LIỄU. Lần đầu tiên, thấy bảng chữ nầy, thú thật tôi không hiểu là cái gì. Sau hỏi người bạn bác sĩ mới biết đó là “nhà thương chữa bịnh ngoài da và bệnh hoa liễu”. Trời đất! Da là từ thuần Việt. Hoa liễu là từ Hán Việt, sao lại nhập chung một cách kỳ cục như thế. Xét về nguồn gốc, chữ Hán Hoa liễu 花柳 có nghĩa là ổ điếm chứ không phải là một bịnh. Về sau, người ta dùng nhóm từ kép “bịnh hoa liễu” để chỉ cái bịnh lây qua đường tình dục cho những người hay lui tới các hoa liễu. Dùng riêng chữ hoa liễu cho một bịnh đã là sai rồi. Bỏ luôn chữ hoa, chỉ còn chữ liễu thôi thì càng tệ hơn nữa. Riêng chữ liễu 柳 thì có nghĩa là cây liễu. Bệnh viện da liễu tức là bệnh viện chuyên chữa cho bịnh ở da của cây liễu !!!

    ĐẠI TRÀ. Tôi nhớ sau năm 1975, một người bạn dạy sử địa kể rằng, lần đầu tiên đọc sách giáo khoa từ miền Bắc đưa vào gặp câu: “Cây chè được trồng đại trà ở vùng nầy”. Anh ta hơi hoảng vì dạy sử địa bao năm mà bây giờ không hiểu đại trà là gì. Đại là lớn, còn trà là gì? Anh về lật nhiều tự điển kể cả tự điển Hán Việt ra tra thì chẳng thấy chữ đại trà ở đâu cả. Hỏi thăm mãi anh mới rõ trồng đại trà là trồng rộng rãi khắp nơi. Có lẽ ai đó nổi hứng bịa ra từ vô nghĩa đó để thay thế từ dễ hiểu và có sẵn, rồi sau đó những người khác bắt chước nói theo. Ngôn ngữ mà biến chuyển như thế thì cũng đáng buồn.

    SỰ CỐ. Lại một từ vô nghĩa nữa nhưng đang được dùng một cách rộng rãi để chỉ một sự rắc rối vừa mới xảy ra. Trong tiếng tiếng Hán Việt có từ kép cố sự 故事 có nghĩa là chuyện cũ chứ làm gì có từ sự cố. Cái nghĩa mà hiện nay người ta gán cho từ vô nghĩa đó thực là lạ lùng, không thể chấp nhận được.

    HOÀN CẢNH. Trong một bài báo, người ta viết: “Cô ây sống hoàn cảnh lắm”. Đố các bạn biết người ta muốn nói gì? Xin thưa, muốn nói “Cô ấy đang sống trong hoàn cảnh bi thảm”!!! Các bạn có chịu nổi với cách viết văn như thế đó không ?

    ĐÔI CÔNG. Kể từ giải túc cầu thế giới tại Nam Phi, đài truyền hình ở Việt Nam bịa ra một từ mới, đó là từ đôi công và rất thường được lặp đi lặp lại. Theo dõi nhiều trận, tôi mới hiểu ý của các ông trời đó muốn nói: 2 đội chơi đôi công nghĩa là cả 2 đội đều chơi tấn công. Đôi là một cặp (tiếng Nôm), công là tấn công (tiếng Hán Việt). Vậy đôi công là một từ bậy bạ do người kém hiểu biết bịa ra mà hiệu quả rõ ràng là làm xấu đi ngôn ngữ của dân tộc mình. Có người nghĩ rằng, cứ bịa ra những từ mới là làm giàu cho ngôn ngữ. Quan niệm như thế là sai; cũng như muốn làm giàu thì kiếm được thực sự nhiều tiền chức không phải cứ nhét vào tủ các thứ giấy tờ bậy bạ mà gọi làm giàu được.

    XÂY DỰNG. “Anh Hai tôi quyết định xây dựng với người yêu của mình” Các bạn đừng tưởng rằng 2 người quyết định đi xây nhà để ở nhé. Không, 2 người quyết định làm đám cưới dó. Viết văn như thế thì hết chỗ để phê bình rồi.

    6.- Dùng sai nghĩa từ thuần Việt.

    NGƯỠNG. Người ít học cũng biết ngưỡng là một giới hạn rất xác định, một gạch ngang rõ nét, và bước qua vạch ngang đó thì mọi việc sẽ thay đổi một cách căn bản. Thí dụ, ngưỡng cửa là một đường ngang, bên trong là phòng, bên ngoài là sân hay mái hiên chứ không còn là phòng nữa. Một thí dụ khác: khi lượng glucose trong máu tăng lên và vượt qua ngưỡng 1% thì đường thoát ra ngoài theo nước tiểu, còn dưới cái ngưỡng đó thì không hề gì. Ngưỡng có nghĩa rõ ràng như thế và học sinh nào cũng biết. Thế mà mổi đêm, trong mục dự báo thời tiết, xướng ngôn viên cứ lải nhải; nhiệt độ đạt ngưỡng từ 32 đô đến 35 độ. Nghe chịu hết nổi. Tôi không trách người xướng ngôn vì bản tin không phải do người xướng ngôn viết mà do các đấng đại trí thức trong ban biên tập viết nên.

    KIÊU NGẠO. Có người nhờ tôi giải thích một câu nói trong sách báo nào đó :”Thằng A hay kiêu ngạo người khác.” Tôi không giải thích được vì không rõ câu nầy có nghĩa: “thằng A thường tỏ ra kiêu căng với người khác”, hay là “thằng A thường chế nhạo người khác”. Chắc chắn cả 2 cách giải thích đều không ổn vì dùng từ kiêu ngạo như thế là sai rồi thì không thể có cách nào giải thích câu nói cho đúng được.
    TRAO ĐỔI. Từ nầy có nghĩa là đưa qua đưa lại các vật với nhau. Ngày nay người ta lại dùng từ nầy một cách sai lầm để thay thế cho từ bàn bạc hay thảo luận. Thí dụ: “Để thực hiện chỉ thị, tôi đã trao đổi với đồng chí chử tịch”

    7.- Dùng từ thiếu chính xác

    CHẤT LƯỢNG. Chất 質là cái khối chứa bên trong một vật (matière) lượng 量là tính chất của cái gì có thể cân đo đếm được (quantité). Vậy chất lượng hay khối lượng là cái chất bên trong của một vật có thể đo lường được (masse). Thí dụ: “khối lượng hay chất lượng của một vất là 1 kilo gramme”. Thế mà ngày nay người ta dung từ chất lượng để chỉ cái tính tốt xấu của một vật, không thể đo đếm được (qualité). Thí dụ: “Chất lượng của nước giải khát nầy kém lắm, uống không ngon má cò có hại cho sức khỏe nữa”.

    CẢM GIÁC. 感覺 Đó là sự nhận biết của cơ thể do ngoại giới tác động vào các giác quan của cơ thể. Thí dụ: “Gió về khuya gây cảm giác lạnh. Tiếng đàn gây cảm giác êm đềm”. Ngày nay, người ta thường dùng từ cảm giác thay cho từ cảm nghĩ. Thí dụ: ‘Với tình hình nầy, anh có cảm giác thế nào?”. Thực là sai một cách trầm trọng.

    THỐNG NHẤT. Thống nhất 統一 là làm biến mất tình trạng chia rẻ bắng cách gom các thứ về một mối. Ngày nay người ta lại thường dùng từ thống nhất để diễn tả sự đồng ý, cùng chung quan điểm. Thí dụ, người ta đã nói: “Để thực hiện tốt chỉ thị, tôi cần thống nhất đồng chí chủ tịch”. Nói như vậy là sai.

    GIẢI PHÓNG . Giải phóng 解放 là một từ thường dùng trong lĩnh vực chính trị để chi công cuộc cởi bỏ áp bức, trói buộc cho con người. Ngày nay, người ta lại dùng một cách sai lầm từ nầy cho vật chất. Thí dụ: người ta nói giải phóng mặt bằng thay cho từ đúng là giải tỏa mặt bằng.

    ĐĂNG KÝ. Đăng ký 登記 là chép vào sổ một vật được đưa đến. Thế mà ngày, người ta nói: “Tôi đã đăng ký đi nước ngoài” Nghe như người ta sẽ gói tôi lại rồi đem gởi ra nước ngoài. Với con người, không thể nói đăng ký mà phải nói: ghi danh hay ghi tên mới đúng.

    8.- Từ vựng lộn xộn.

    LÁI XE. Đó rõ ràng là một động từ, hay đúng hơn là một từ kép gồm một động từ và một túc từ. Tuy nhiên, ngày nay người ta cũng dùng từ nầy để chỉ người lái xe, tức là danh từ. Vì vậy, người ta có thể nói: “Sáng nay, lái xe đang lái xe gặp một lái xe khác cũng lái xe, cả hai lái xe cùng lái xe về nhà.” Thực là buồn cười. Trước đây ở miền Nam, lái xe dứt khoát chỉ là động từ, còn danh từ phải là người lái xe hay muốn nói gọn hơn thì dùng từ phiên âm Quảng Đông (?), tài xế cũng được rõ ràng minh bạch.

    YÊU CẦU. Đây là một động từ. Thí dụ: “Tôi yêu cầu anh đi ngay”. Sau 75, tôi gặp ngay trong giáo án (tài liệu chính thức để dạy học) 2 chữ: mục đích và yêu cầu. Động từ yêu cầu đã biến hẳn thành danh từ.

    NGHIÊN CỨU SINH. Sinh 生 là tiếng Hán Việt. Dùng làm động từ thì sinh có nghĩa là sống, còn dùng làm danh từ thì sinh có nghĩa là con người đang sống. Thí dụ học sinh là người đi học, giáo sinh là người đi dạy. Nguyên cứu sinh là người đi nghiên cứu. Rõ ràng như vậy, thế mà tôi đã nghe người ta nói và đã thấy người ta viết những câu như “Con tôi được đi nghiên cứu sinh tại Trung quốc” Như thế là nói bậy vì lấy một danh từ làm động từ!

    ẤN TƯỢNG. Theo cụ Đào Duy Anh, ấn tượng 印象(impression) là cái hình tượng do ngũ quan cảm xúc mà còn in sâu vào óc. Vậy ấn thượng là một danh từ của tâm lý học. Thế mà ngày nay người ta đem dùng làm tính từ như “cảnh đó rất ấn tượng”, và cả động từ nữa, như “tôi rất ấn tượng cảnh đó”. Hết sức bậy bạ

    THẦN TƯỢNG. 神像 Từ nầy có nghĩa là hình tượng cao quý như thần. Vậy đây là danh từ nhưng, cũng như chữ trên đây, thần tượng được dùng như tính từ như “người đó rất thần tượng”, rồi cả động từ nữa “anh có thần tượng đồng chí đó không?”

    TRÊN. Rõ ràng đây là một giới từ, bây giờ lại trở thành danh từ. Thí dự: “Cần phải báo cáo cho trên rõ” hay “trên bảo, dưới không nghe”.

    LÀM TỐT. Tốt là một tính từ bổ túc nghĩa cho danh từ, như hạnh kiểm tốt, sức khỏe tốt. Ngày nay tốt được dùng làm trạng từ bổ túc nghĩa cho động từ, như làm tốt, học tốt, thay vi nói làm giỏi, học giỏi.

    LÃNH ĐẠO. Tôi không tìm thấy chữ nầy trong các tự điển Hán Việt nhưng lại có trong tự điển của Tàu hiện nay 领导 và có nghĩa là điều khiển, hướng dẫn con đường đi. Vậy rõ ràng đây là một động từ. Tuy nhiên ngày nay người ta lại dùng làm danh từ. Thí dụ: “Lãnh đạo đã chỉ thị như thế”

    Sự rối loạn về từ vựng trong ngôn ngữ thực là điều rất đáng tiếc. Từ đầu thế kỷ 20, do ảnh hưởng của tiếng Pháp, ngôn ngữ Việt Nam dần dần được minh bạch về từ vựng nên trở nên sáng sủa và rõ nghĩa, nay có biểu hiện rối rắm về từ vựng và trở nên tối tăm, có lẽ do mấy ông đi học bên Tàu về. Tiếng Tàu thì rất lôi thôi về từ vựng, ai cũng rõ điều đó.

    9.- Cóp tiếng Tàu đang dùng.

    LƯU BAN. Học sinh kém quá không được lên lớp thì gọi là lưu ban. Trong tiếng Tàu hiện nay, ban 班 là lớp học nhưng với tiếng Hán Việt (gốc từ tiếng Tàu đời Đường) thì ban không phải là lớp học mà có nghĩa rất xa lạ (ban phát, hạng thứ, đem quân trở về). Do đó, dùng tiếng lưu ban để nói học sinh không được lên lớp thì không ổn chút nào. Dùng chữ lưu cấp 留級 thì gần đúng nghĩa hơn. Nhưng thôi, lưu ban, lưu cấp làm chi. Mình đã có chữ thuần Việt đã dùng từ lâu là ở lại lớp, rất hay vì phụ huynh học sinh nào cũng hiểu được.

    TRANH THỦ. Đây là từ mới được đưa vào Nam sau 1975, và có nghĩa là lợi dụng tình hình để làm được việc gì đó. Thí dụ: “trong chuyến đi tham vừa qua, anh ấy đã tranh thủ kiếm chác được chút ít” Tôi đã cố tìm hiểu xuất xứ của từ nầy và nhận ra rằng từ tranh thủ không có trong tiếng Hán Việt nhưng hiện nay đang được dùng bên Tàu.

    Việc đem tiếng Tàu hiện nay, phiên âm Hán Việt rồi nhập vào ngôn ngữ Việt Nam là đều điều không hợp lý vì nó sẽ làm rối rắm ngôn ngữ của mình. Nên nhớ tiếng Hán Việt có nguồn gốc tiếng Hán ở đời Đường chứ không phải là tiếng Tàu ngày nay, đã khác khá nhiều với tiếng Tàu đời Đường, về phát âm cũng như về ý nghĩa. Thí dụ,大家 , tiếng Hán Việt đọc đại gia và có nghĩa là người hay gia đình có vai vế trong xã hội, trong khi đó tiếng Tàu hiện đại đọc là dà jià và có nghĩa là tất cả mọi người. Một thí dụ khác: 東西 tiếng Hán Việt đọc là đông tây và có nghĩa là 2 phương hướng, trong khi tiếng Tàu hiện đại đọc là dòng xì và có nghĩa là hàng hóa. Cho nên tiếng Tàu ngày nay phải được xem là ngoại ngữ đối với ngôn ngữ Việt Nam và không nên nhập một cách bừa bãi vào tiếng Việt.

    10.- Đảo ngược từ kép làm sai nghĩa.

    ĐIỂM YẾU Từ kép nầy gồm 2 tiếng đơn ghép theo văn phạm Nôm có nghĩa là cái điểm không mạnh. Có người đem đảo ngược lại thành yếu điểm theo văn phạm Hán Việt thì lại có nghĩa hoàn toàn khác hẳn: điểm rất quan trọng.

    THẤP ĐIỂM. Từ nầy thường được dùng sai một cách thực buồn cười. Cao là tiếng Hán đã được Việt hóa, nên có thể dùng theo văn phạm Hán hay Nôm cũng đều có một nghĩa duy nhất là “ở phía bên trên”. Thí dụ: điểm cao và cao điểm cùng một nghĩa. Trong khi đó thấp lại có hai nghĩa khác nhau tùy theo tiếng Hán hay Nôm. Theo tiếng Nôm thì thấp có nghĩa là ở bên dưới, nhưng với tiếng Hán thi thấp có nghĩa là ẩm ướt.. Vì vậy, khi nói điểm thấp thì đó là chỗ ở dưới thấp, nhưng khi đảo lại thành thấp điểm thì có nghĩa là nơi ẩm ướt. Thực là buồn cười khi đọc báo thấy: “giao thông giờ cao điểm, giao thông giờ thấp điểm” hay “dùng điện lúc cao điểm và dùng điện lúc thấp điểm”

    11.- Đảo tư kép bừa bãi và không cần thiết.

    XA XÓT. Tôi đọc được cách đảo kỳ cục trong một tác phẩm bán rất chạy trong thời gian gần đây. Nguyên câu đã viết là: “…ông Năm xa xót nhìn hai đứa trẻ….”. Đảo từ như thế là bừa bãi, chẳng nhằm lợi ích gì. Với văn vần thì có thể tạm chấp nhận sự đảo từ cho hợp thi luật; nhưng với văn xuôi thì không thể đảo từ một cách bừa bãi được.

    Còn rất nhiều từ kép bị đảo xuôi đảo ngược vô tội vạ nữa: Nguy hiểm / hiểm nguy; đơn giản / giản đơn; khai triển / triển khai; từ chối / chối từ; bảo đảm / đảm bảo; bền vững / vững bền; minh chứng / chứng minh; phục hồi / hồi phục; biệt ly / ly biệt; tha thướt / thướt tha; thẩn thờ / thờ thẩn; tranh đấu / đấu tranh; thơ ngây / ngây thơ; xúc cảm / cảm xúc; quang vinh / vinh quang; kinh hoảng / hoảng kinh; ái ân / ân ái …..
    Ôi thôi, nhiều quá, quá nhiều, không sao kể hết ngay tức thì được.

    Có lẽ trên thế giới, không ngôn ngữ nào có các từ bị đảo ngược lung tung như ngôn ngữ Việt Nam hiện nay.

    Cứ cái đà nầy, tôi e có ngày mình sẽ đọc được một câu thế nầy: “Người sĩ-chiến sinh-hi ngoài trận-mặt để vệ-bảo quốc-tổ, dân-nhân ở phương-hậu phải tỏ lòng ân-tri với các hùng-anh sĩ-liệt”!!!

    12.- Ghép từ bừa bãi.

    KÍCH CẦU. Đó là nhóm từ “kich thích nhu cầu tiêu thụ” được ghép cho ngắn lại làm cho nghĩa trở thành hết sức tối tăm. Nghe từ ghép “kích cầu”, tôi cứ tưởng công việc của mấy ông công chánh đang thực hiên ở dưới sông. Cách ghép nấy nghe rất chướng tai nhưng lại rất phổ biến hiện nay.

    GIAO HỢP. Có một chuyện ghép từ rất khôi hài mà người ta thường hay kể lại. Chuyện thế nầy: Đồng chí giám đốc phái một nữ nhân viên qua một xí nghiệp bạn với lời dặn đò cẩn thận: “Cô hãy sang đó và cố gắng thuyết phục cho họ chịu giao hợp nhé”. Ý đồng chí giám đốc muốn nói giao hợp có nghĩa là giao thiệp và hợp tác; không biết cô nữ nhân viên có hiểu đúng ý đồng chí giám đốc hay không

    13.- Dùng từ dao to búa lớn

    CHIẾN. Đá bóng chỉ là một trò chơi thể thao thuần túy thế mà các xướng ngôn viên và bình luận viên của chúng ta luôn luôn gọi đó là cuộc chiến. Cuộc chiến thì phải có đổ máu, phải có quyết tâm tiêu diệt kẻ thù hay ít ra làm cho kẻ thù phải khốn đốn. Một hôm đi ngang qua sạp báo tôi thấy một tờ báo chạy một cái tựa rất lớn ở trang nhất: “nội chiến ở bán đảo Ibérique”. Tôi giật mình không hiểu tại sao giữa hai nước anh em Tây ban nha và Bồ đào nha lại nổ ra chiến tranh. Tôi vội vã móc tiền ra mua ngay tờ báo đó rồi chạy nhanh về nhà để đọc. Đọc xong, tôi ngã ngửa, Thì ra, trong một cuộc bốc thăm do FIFA tổ chức, hai đội tuyển bóng tròn của Tân ban nha và Bồ đào nha gặp nhau trong cuộc chơi play-off. Thế mà người ta dám gọi là nội chiến. Xin chào thua cách dùng ngôn từ Việt Nam ngày nay.

    CHIẾN ĐẤU. Tôi đã từng nghe nói: “Chúng ta phải cương quyết chiến đấu với tư tưởng sai trái”. Nghe thực đáng sợ.

    NGÀI. Đã có lúc, nhân danh lập trường giai cấp, lập trường ta bạn thù, người ta gọi các lãnh tụ của nước tư bản bằng thằng nọ thằng kia. Bây giờ, chúng ta chơi với tư bản thì ai người ta cũng gọi bằng “ngài”. Ngài thủ tướng, ngài đại sứ, ngài nghị sĩ, vân vân. Nghe có vẻ nịnh bợ quá đi thôi.

    THAM QUAN. 參觀 Đi chơi để ngắm cảnh thì gọi là tham quan, có nghĩa là tham dự vào một công cuộc xem xét, nghiên cứu. Gọi thế mới hách chứ.

    NGHIÊN CỨU SINH. Đi học thêm ở ngoại quốc, chuyện quá tầm thường, nhiều khi lợi dụng làm chuyện bậy bạ, lại tự tâng bốc mình là đi nghiên cứu.

    14.- Dùng từ Hán Việt thay từ Nôm một cách kỳ cục.

    KHẨN TRƯƠNG Một đồng nghiệp của tôi định cư tại Uc từ năm 1975. Cách đây vài năm, thầy về Việt Nam lần đầu tiên và dùng tàu hỏa ra Hà nội thăm quê. Giữa khuya, tàu đến ga Đồng hới thuộc tỉnh Quảng bình. Đang ngủ say, bỗng thầy giật mình tỉnh dậy vì tiếng loa “… hành khách khẩn trương lên”. Thầy hoảng hồn phóng xuống giường, chạy ra khỏi buồng của toa xe vì tưởng xe trật đường rầy hay có hỏa hoạn xảy ra. Nhưng không, nhân viên trên toa tàu chỉ nhắc nhở hành khách nào xuống tàu ở ga nầy thì nhanh lên, thế thôi! Tội nghiệp, thầy Phụng hoảng hồn cũng phải vì ở miền Nam trước đây, ngươi ta ăn nói một cách giản dị và chỉ hay dùng tiếng Hán Việt trong văn chương và khi có việc nghiêm trọng mà thôi.

    BÁO CÁO. Một người bạn đã nói với tôi: “Báo cáo anh, chiều nay tôi phải lên xe về Hà nội”. Tôi nghe chữ báo cáo thì cứ tưởng anh ta đang nói với một vị tư lệnh trên chiến trường.

    15.- Thay từ Hán Việt thông dụng bằng từ Nôm bất hợp lý.

    MÁY BAY LÊN THẲNG. Cái loại máy bay có thể bay lên mà không cần phi đạo, ngày trước người miền Nam, từ thành thị đến thôn quê, từ người có học đến người thất học, đều gọi bằng một cái tên rất gọn là trực thăng. Sau 1975, người ta sửa lại là máy bay lên thẳng, không hiểu lý do tại sao.

    LÍNH THỦY ĐÁNH BỘ. Ngày trước miền Nam có một binh chủng đặt tên là Thủy quân lục chiến. Đó gần như là một danh từ riêng. Sau 75 thì sửa lại là lính thủy đánh bộ cho có vẻ nôm na, dù thủy và bộ vẫn là tiếng Hán Việt. Có người bảo rằng cái gì của ta thì dùng tiếng Hán Việt mới bảnh, còn cái gì của kẻ thù thì dùng tiếng Nôm để làm giảm giá trị. Nếu quả đúng như thế thì đó thực là một quan niệm hết sức sai lầm và xúc phạm một cách trầm trọng đến giá trị tiếng thuần Việt của dân tộc mình.

    16.- Chưa có được những từ thỏa đáng cho khoa học và kỷ thuật hiện đại.

    COMPUTER dịch là máy vi tính là không thỏa đáng. Máy vi tính có nghĩa là máy dùng làm những phép tính rất nhỏ. Chức năng của computer không phải chỉ như thế. Xin để dành cho các nhà chuyên môn về kỷ thuật và các nhà ngôn ngữ nói chuyện với nhau để chọn từ cho chính xác.

    INFORMATION TECHNOLOGIE dịch là tin học, cần xét lại 2 điểm. Thứ nhất, tecgnologie là một kỷ thuật, dịch bằng một chữ học trơ trọi thì không ổn. Thứ hai, muốn dùng từ kép “tin học” thì 2 từ đơn phải đều là tiếng Hán Việt. Nhưng tin là tiếng Nôm còn tín mới là tiếng Hán Việt. *ON LINE, OFF LINE, dịch là trực tuyến và ngoại tuyến thì e không ổn. Ở tiếng Mỹ, on và off là 2 từ đối nghịch nhau thì dịch sang tiếng Việt cũng cần 2 từ đối nghịch nhau mới được. Cho nên dùng 2 từ trực và ngoại thì chẳng ổn chút nào. Một lần nữa, chúng ta chờ đợi sự bàn bạc giữa các chuyên viên kỹ thuật và ngôn ngữ.

    (trich TrieuThanh Magazine)

 

 

Similar Threads

  1. Replies: 1
    Last Post: 07-31-2018, 10:58 PM
  2. Tôi Yêu Tiếng Nước Tôi
    By sôngthương in forum Nhân Văn
    Replies: 0
    Last Post: 11-29-2017, 07:03 PM
  3. Tiếng Việt Trong Nước
    By 008 in forum Ngôn ngữ học
    Replies: 64
    Last Post: 03-19-2015, 12:36 AM
  4. Khóc Cười Theo Mệnh Nước Nổi Trôi, Nước Ơi
    By Hàn Sinh in forum Chuyện Linh Tinh
    Replies: 28
    Last Post: 12-22-2013, 09:23 PM
  5. Bìm Bịp Kêu Nước Lớn
    By BB.Phan in forum Âm Nhạc
    Replies: 2
    Last Post: 05-15-2013, 03:09 AM

Posting Permissions

  • You may not post new threads
  • You may not post replies
  • You may not post attachments
  • You may not edit your posts
  •  
All times are GMT -7. The time now is 01:10 AM.
Powered by vBulletin® Version 4.2.5
Copyright © 2024 vBulletin Solutions Inc. All rights reserved.
Forum Modifications By Marco Mamdouh