Donald Trump Là Tổng Thống Tài Ba Nhất Trong Lịch Sử... Vũ Trụ

Nhưng cũng vẫn không thể hoang đường hơn nổi chiến dịch vận động tái tranh cử của y.

By Frank Bruni

Không còn gì lạ lùng, hoặc nhất là còn tin tức gì mới mẻ để vạch trần chuyện Donald Trump nói dối. Những chuyện dối trá này đã không còn lạ lùng gì nữa từ lâu rồi, Y đã nói dối từ lúc ra tranh cử cho đến khi đắc cử tổng thống. Y đã nói dối về số người tham dự buổi lễ nhậm chức của y. Bài diễn văn của y là một lời nói dối khổng lồ. Và từ đó những lời dối trá này chỉ có lan rộng thêm mãi như ung thư di căn.

Tại sao? Chúng tôi đã nói về chuyện đó rồi, gần đây nhất là trong những lời bàn ra tán vào về quyển sách Too Much and Never Enough của Mary Trump, mà bà này không những là cháu gái gọi y bằng chú mà còn là một chuyên gia về bệnh tâm lý. Trump nói dối vì y lớn lên với những người nói dối. Y nói dối vì những chuyện phóng đại và tầm xàm bố láo bợ đỡ công kênh được “cái ta" vốn mỏng manh như sợ tơ nhền nhện rất dễ “bước đi sẽ đứt động hờ sẽ tiêu” của y. Y nói dối vì đã rèn luyện lâu năm, đã quen nói dối và xem chừng như chưa bao giờ phải gánh chịu hậu quả nào đáng kể.

Điều mà tôi kinh ngạc là phần sau cùng: không bị trừng phạt. Tôi muốn hiểu tại sao y lại tránh được hậu quả dù nói dối kinh niên như vậy, vì tôi hết sức muốn biết y có vẫn tránh được mãi hay không.

Đó là trọng tâm của lần tái tranh cử này của y, vì sách lược của y thực sự không phải là “luật pháp và trật tự” hay kỳ thị chủng tộc hay chụp mũ phe tự do là những người điên cuồng sợ tượng hoặc đài kỷ niệm hay miệt thị Joe Biden là ông già lụ khụ run rẩy. Tất cả những thủ đoạn này đều được đem ra sử dụng, nhưng các thủ đoạn này bắt nguồn từ, và cũng quay trở lại, một mưu đồ lớn hơn, bao trùm mọi hoạt động. Sách lược của y là đặt ra chuyện hoang tưởng. Sách lược của y là nói lời dối trá.

Y có lừa gạt được đủ số người Mỹ để tin vào màn kịch y đang đóng là y thực sự quan tâm đến phẩm chất cuộc sống tại các thành phố và phái nhân viên liên bang đến với mục đích xây dựng hơn là khiêu khích, trong một thoáng cảm thông hơn là một cơn cuồng ngạo hay không? Y đã để lộ nguyên hình cách đây vài ngày khi y nói đến “người dân phi thường của Chicago” là y cũng phải cố nhét thêm vào đó lời không cần thiết là “đây là một thành phố tôi biết rất rõ.” Tất cả những gì Trump nói ra đều là nói về y, và tất cả mọi việc y làm đều là để tự suy tôn y.

Y có thể lừa được cử tri để họ tin vào cái ảo tưởng là hành động của y vào lúc mới xảy ra cơn đại dịch này đã cứu được nhiều sinh mạng và con số tử vong cao nhất thế giới của nước này và số người bị nhiễm siêu vi khuẩn vẫn tiếp tục gia tăng là chuyện tưởng tượng chứ không phải sự thật, hoặc ít nhất cũng là vì xui xẻo bất ngờ hơn là thực trạng nghiêm trọng hay không? Y có thể đeo lên cái mặt nạ đóng vai bấy lâu nay là người vẫn nhiệt tình hô hào nên đeo mặt nạ hay không?

Cuộc phỏng vấn mới đây với Chris Wallace của Fox News là để y thực tập những lời lừa gạt này và … ô hô ai tai. Lên là xuống. Đen là trắng. Một bài trắc nghiệm thô thiển để xem y có còn đủ mức tỉnh táo để nhận biết được sự vật hay không nhưng qua lời y kể lại trở thành một cuộc thám hiểm sâu rộng đến tận mọi ngóc ngách trong bộ não hiển hách của y.

Y rêu rao là Joe Biden đã cam kết tước đi số tài trợ — à không, dẹp bỏ — cảnh sát, khi mà Biden đã không hề làm chuyện đó bao giờ. Y huênh hoang là cách Hoa Kỳ đối phó với cơn đại dịch này đã làm “thế giới phải lác mắt,” khi sự thật là chúng ta có quá nhiều người bị bệnh đến nỗi chúng ta bị cấm nhập cảnh hầu hết các nước Âu Châu. À, còn nữa, và y đang thong dong thuận buồm xuôi gió cặp bến thêm bốn năm nữa: Tất cả những tổ chức thăm dò dân ý nào mà tiên đoán khác đều là những kẻ nói dối bất tài.

Rồi đến chuyện chiến dịch vận động tranh cử của Trump quảng cáo toàn những trò hề thuộc hạng “Veep”(1) như những cảnh hí họa dối trá thường lệ, chứ chưa cần nói đến chuyện tự biểu dương các tuyệt tác bất tài ra mặt. Hồi đầu Tháng Bảy trên Facebook có mẩu quảng cáo như thế này: “CHÚNG TA SẼ BẢO VỆ… ‘CÁI NÀY’ — chỉ thế thôi, nhưng in TOÀN CHỮ HOA RA ĐIỀU KHẨN CẤP — bên dưới bức tượng Jesus(2). Nhưng chuyện… trò hề ở đây là Trump sẽ không bảo vệ bức tượng đó vì, như nhiều cặp mắt cú vọ đã vạch ra, đó là bức tượng Chúa Kitô Cứu Thế dựng trên núi nhìn xuống thành phố Rio de Janeiro(3).

Vài tuần sau đó lại có một mẩu quảng cáo khác cũng trên Facebook đăng hai tấm hình đặt cạnh nhau. Bên dưới một tấm là hình Trump có dòng chữ “An Toàn Công Cộng.” Bên dưới tấm hình kia, hình một nhân viên cảnh sát nằm co quắp dưới đất giữa làn sóng người biểu tình phản đối, là dòng chữ “Hỗn Loạn & Bạo Động.”(4)

Ghê Rợn Chưa! Nhưng, một lần nữa đây cũng lại là chuyện… ngoại bang. Hình ảnh này không phải xảy ra tại Portland hay Minneapolis hay Washington hay Chicago vào năm 2020, tuy ý quảng cáo rõ ràng là muốn người ta nghĩ như thế. Tấm hình này thật ra là chụp tại Ukraine(5). Cách đây sáu năm. Muốn biết chi tiết đầy đủ hơn về cái cảnh lộng giả thành chân hết sức lạc lõng này, xin đọc bài này của Jonathan Last trên The Bulwark(6).

Trong lúc đó, các đoạn phim quảng cáo truyền hình của chiến dịch tranh cử của Trump đã phác ra cảnh địa ngục trần gian đầy dẫy tội phạm hình sự trong các thành phố thuộc quyền kiểm soát của đảng Dân Chủ đã không còn cảnh sát nữa. Có một đoạn quảng cáo quay cảnh một cụ bà bị kẻ cướp xông vào nhà uy hiếp trong lúc cụ đang nghe máy thu âm của 911 chỉ dẫn cách “nhắn tin” lại cho họ.

Nếu đây là lời tuyên truyền của Trump trong Tháng Bảy này thì hãy cứ thử tưởng tượng đến Tháng Mười. Đến khi y xong xuôi thì Willie Horton(7) sẽ trông như Peter Pan(8) vậy.

Không còn chuyện nào có thể lố bịch khôi hài hơn được nữa. Nhưng liệu có quá sức tưởng tượng hay không? Trước đây thì tôi ắt đã trả lời chắc nịch là đương nhiên làm gì lại có chuyện lố bịch đến thế. Nhưng bây giờ thì tôi không còn dám chắc nữa.

Mỗi kỳ bầu cử tổng thống đều có lúc cho người ta thấy rõ được sự thật, và Trump đã cho chúng ta thấy có điều quan trọng — và đáng sợ — về mối liên hệ giữa chúng ta với sự thật. Không như bất cứ ứng cử viên nào trước đây, y đã trông cậy vào một nền tảng mới là cố ý tung tin sai lạc và lừa dối, cứ đều đều tuýt tuýt ‘phóng điểu quy lung’ cho đến ngày tận thế(9) trong khi đám đồng minh của y thì biến Mark Zuckerberg thành ‘bù nhìn đuổi quạ’(10). Đối với người gánh hàng xén bán rong tiểu thuyết thì Twitter và Facebook là đúng chợ rao hàng.

Nhưng không phải riêng gì đám này mới thế, mạng nhện (tên gọi quả là thích đáng) đã hun đúc và phát huy nhanh chóng những ổ “tin tức” phe đảng đại lượng và vi quan. Những ổ nhền nhện này làm bùng phát vô số các hệ thống sinh thái cho thế giới giả tạo. Nhiều người Mỹ tin rằng Trump là… liệt sĩ âm thầm tử vì đạo vì họ vẫn ngụp lặn trong lớp nước sốt ướp tin vặt đã được cố tình chọn lọc, xuyên tạc và gian dối thẳng thừng. Và Trump cùng đám tay sai đã thực sự tìm ra được cách xối nước sốt ướp ngập ngụa lên sự thật.

Khi Robert Mueller công bố các kết luận trong cuộc điều tra của ông ta về những mối liên kết giữa chiến dịch vận động tranh cử của Trump với Nga, mọi người đều chú trọng vào phần hai của phúc trình này, là phần nói về Trump, trong khi phần một cũng quan trọng không kém. Phần một nói về các nỗ lực tinh vi sâu rộng đến mức nào của Nga nhằm phá hoại cuộc bầu cử. Nhưng ngay cả những người có để ý đến phần này cũng không hiểu ra vấn đề chính yếu ở đây không phải là hành động hiểm độc của Nga. Mà đây là khả năng phá hỏng tiến trình này. Đây là sức mạnh của lời nói dối trong một thế giới nay đã chuyển sang thế giới điện tử.

Về quyền lực của kẻ nói dối thì đó chính là chuyện Trump đang muốn thử. Y đã thoát được hậu quả của hành vi dối trá vì y đã chọn những con đường nghề nghiệp tráng bằng lớp nhựa lừa dối dầy đặc và lúc nhúc những kẻ bịp bợm. Hơn nữa y đã có — và vẫn còn — một ngón nghề đặc biệt nữa là y xem những lời ngu dốt là phúc âm, miễn là những lời đó tuôn ra từ cửa miệng của y. Đó là lợi thế thật lớn của kẻ thực sự phi luân: Những kẻ này không hề bị lương tâm cắn rứt, do đó họ nói trơn tru không hề có chút ngập ngừng nào để khiến người ta phải hoài nghi, mắt những kẻ này cũng không hiện ra vẻ hoang mang nào cả. Chém cha sự thật, cứ điêu ngoa. Dối quen lỗ nhĩ, vẫn bán nhà.

Y mặc sức nói dối trong năm 2016 mà vẫn thoát được hậu quả là nhờ phương tiện xã hội, vì thế giới giải trí và chính trị rồi cũng đã dính liền nhau đến mức không còn phân biệt đâu vào đâu được nữa, và cũng vì người Mỹ đã trở nên nghi ngờ các ứng cử viên thông lệ đến mức đi chấp nhận một kẻ hoàn toàn lập dị lại có vẻ đáng tín nhiệm hơn ở một mức nào đó. Trump là một bữa đổi món chưa làm họ chán. Họ đã sẵn sàng để tin.

Nhưng bây giờ mà muốn tin là phải gạt đi những gì đã nhận được. Có khoảng 150,000 người Mỹ đã bị thiệt mạng vì Covid-19. Hàng chục triệu người khác đã rơi vào cảnh lụn bại tài chánh hoặc đang ở sát bờ vực thẳm. Người ta còn thấy được tình trạng căng thẳng chủng tộc đang sôi sùng sục. Và Trump cứ tiếp tục phải sửa lại những lời tiên đoán trước của y và lần lại từng bước sai lầm của y. Charlotte, Jacksonville, Charlotte: Tôi đã mất dấu không còn biết đảng Cộng Hòa sẽ họp đại hội đảng ở đâu vào tháng tới và ai sẽ tham dự, nhưng tôi vẫn để ý nghe ngóng xem Trump sẽ nói gì. Chỉ có y mới có thể bịa chuyện dễ dàng.

Từ giờ cho đến ngày 3 Tháng Mười Một, Trump sẽ hùng hổ lớn tiếng ba hoa bốc phét lên đến mức vĩ đại hùng tráng hơn bất cứ chiến dịch vận động nào khác của ứng cử viên tổng thống, mà người ta đã thấy trước các dấu hiệu cách đây vài ngày khi y nói là y đã “làm nhiều việc giúp cho Người Mỹ Da Đen hơn bất cứ ai khác chỉ trừ có thể là Abraham Lincoln.” Cái “có thể” đó nghe mới ly kỳ. Trump, Lincoln: Như thể đúng là quả bóng vừa tung lên nên chưa biết mèo nào tung lọt rổ mỉu nào.

Vậy thì tuy cuộc bầu cử này đúng ra là trận đấu giữa hai nhân vật có hai cái nhìn khác nhau về tương lai, nhưng cũng lại là về chuyện khác. Đây là câu truyện tưởng tượng ngút trời nhất của Trump, câu truyện thần thoại vào bậc nhất người ta được nghe kể. Đây là cuộc trưng cầu dân ý về khả năng và phạm vi thuyết phục của y. Đây cũng là phán quyết về mức độ khù khờ cả tin của người Mỹ đã ăn sâu đến đâu.

Chúng ta đã cắt đứt con đường dẫn đến sự thật hay chưa? Nếu đã cắt mất rồi thì Trump còn có cơ may. Và Mỹ Quốc quả là vô vọng không lối thoát.

Source: https://www.nytimes.com/2020/07/25/opinion/sunday/trump-lies.html

__________
(1) “Veep” là một chương trình hài kịch trào phúng chính trị trên truyền hình Mỹ

(2)

(3) ở Ba Tây (Brazil)

(4)


(5)


(6) Nên đọc, rất nên đọc! Ly kỳ như truyện… Z28: Điệp Vụ Ukraine.

(7) Là tội phạm cướp của, hãm hiếp, giết người

(8) Là nhân vật huyền thoại thơ ngây hồn nhiên mãi mãi trong truyện Peter Pan

(9) Câu gốc là “phóng hổ quy san” được đổi thành “phóng điểu quy lung” hay “thả chim về... lồng” và nguyên văn bản tiếng Anh là “tweeting toward Bethlehem”. Có lẽ tác giả dùng hình ảnh của câu And what rough beast, its hour come round at last, Slouches towards Bethlehem to be born trong bài thơ The Second Coming của W. B. Yeats để nói Trump sử dụng Twitter làm phương tiện chính để bộc lộ… tâm tư và nhục mạ những người dám nói lời nghịch ý chúa đảng.

(10) Tương tự như trên, Trump tung hoành ở Twitter thì bộ hạ ra sức tuyên truyền đại náo Facebook. Hai ngôi chợ này đã trở thành ổ đại dịch siêu vi khuẩn dối trá.