Phiên Dịch Mắc Dịch

[Thùy Linh]

Câu 1: Có lúc và có nơi để xin lỗi ngay cả khi bạn không có tội.
- Dịch "có lúc và có nơi" không sai nhưng tối nghĩa trong tiếng Việt. Tiếng Việt thường dùng "đúng lúc và đúng chỗ" hơn là "có lúc và có nơi". Theo lẽ thường thì khi dịch câu trích lẻ loi không có “context” thì nên dịch "nguyên văn" nhưng ở đây "there is a time and place" (also "there is a time and a place") là "thành ngữ" nên tui dịch thành ngữ này là "có những trường hợp":
- Khi dùng "you" để nói chung chung chứ không phải gọi một người nhất định ở ngôi thứ nhì đang nói chuyện với mình thì tui bao giờ cũng dịch thành "ta", "chúng ta", hoặc "người ta" chứ không dịch là "bạn". Ngay cả khi "you" ở ngôi thứ nhì tui cũng hiếm khi dịch là "bạn" nếu tui không biết rõ người nghe hay người đọc là ai hay giới nào là "target audience". Do đó, khi nói với "general audience" tui thường dịch thành "quý vị". Lý do là vì trong đó có cả những vị đã sống đến hơn "ba vạn sáu nghìn ngày" mà cũng chẳng phải là người quen biết hay thân thuộc gì của mình mà nếu xếp luôn họ vào hạng… "bạn" thì tui cảm thấy nhột!

Bởi những nhẽ trên, tui sẽ dịch câu này là: "Có những trường hợp nên xin lỗi dù chúng ta không có lỗi."
__________
Câu 2: Cần nhớ điều quan trọng là xin lỗi không hẳn là thừa nhận tội; mà là thừa nhận trách nhiệm.
- Điều nào là "điều quan trọng"? Là điều "cần nhớ" hay là điều "xin lỗi không hẳn là thừa nhận tội; mà là thừa nhận trách nhiệm". Vì câu tiếng Anh là "It’s important to remember" cho nên "nhớ ghi trong cuộc đời, chớ có quên…" mới là "điều quan trọng". Do đó, "It’s important to remember…" nên dịch thành "Điều quan trọng là phải nhớ rằng…", chứ không phải "cần nhớ điều quan trọng". Còn nhớ cái gì thì tính sau....
- Vì “guilt” không có "context" nào rõ ràng để chọn chữ thích hợp trong tiếng Việt nên dùng "lỗi" cho nó du dương với "xin lỗi" cũng được nhưng thông thường "lỗi" là "error" hơn là "guilt". "Guilt" vẫn là "tội" hay ít nhất cũng là vừa tội vừa lỗi hay còn gọi là… "tội lỗi". Trong nhiều trường hợp tui hay dịch "admission of responsibility" là "nhận lỗi" vì nhận trách nhiệm là nhận lỗi và không chu toàn trách nhiệm chính là có lỗi.
- Tui thường chỉ dùng chữ "thừa nhận" trong những trường hợp cụ thể phải có người hỏi, tố cáo, cáo giác, tố khổ,… về một chuyện gì đó thì mới "thừa nhận" chuyện đó, còn trong câu trích này thì tui chỉ dùng "nhận" mà thôi, không có "thừa" trong đó. Tuy tui không có gì phải phiền hà về câu dịch này nhưng bởi những nhẽ trên, tui sẽ dịch câu này là:
Điều quan trọng cần phải nhớ là lời xin lỗi không phải là lời nhận tội; mà chỉ là nhận lỗi (hoặc “nhận trách nhiệm”).
__________
Câu 3: Bạn đang chịu trách nhiệm để cải thiện và lướt qua khỏi tình cảnh hiện tại trong tầm tay.
- Ý kiến của tui về cách dùng chữ "bạn" đã ghi ở câu 1 rồi nên ở đây tui chọn cách dịch là "chúng ta".
- Tui rất ít khi dùng chữ "cải thiện" trừ phi hàm ý tình trạng hiện thời hết sức xấu xa tồi tệ nên mới cần phải "cải thiện". Trong hầu hết mọi trường hợp khác tui thường dùng chữ "cải tiến" vì nhiều khi tình hình hiện nay đã tốt đẹp rồi và vẫn tốt vẫn đẹp nhưng vì ta còn muốn tốt hơn, đẹp hơn thế nữa nên vẫn tìm cách "cải tiến".
- "At hand" là thành ngữ và trong câu này có ý chỉ thời gian hơn là nơi chốn cho nên "at hand" chính là "hiện tại" mà không cần thêm "trong tầm tay" mần chi cho dư thừa.
Bởi những nhẽ trên, tui sẽ dịch câu này là:
Chúng ta cứ cố cải tiến tình trạng trước mắt để tránh lôi thôi phiền toái.

* Nếu dịch cả một bài có đầy đủ context thì có thể dịch thành "Tránh voi chẳng xấu mặt nào nên mình cứ bỏ qua đi cho yên chuyện!"

Xie xiè Shi Fu,
Dạ, đa tạ Bát Sư phụ đã tốn công gõ ra giải thích, chỉ giáo cho đệ tử.

Mời Sư phụ dùng nước cam blood orange hay Rusty nail cocktail có Drambuie.

[Thùy Linh]

*

Thày 8.
Tui dặn thày nín thinh chiệng "phiêng-dịch" của xí là có... "ý đồ" tốt với thày. Tiếng thời thượng đó nha, mang nghĩa hảo ý.
Tiểu đồ xí của thày đáo để lắm. Bị vậy tui vẫn chưa về tắm được.
Puộc-koa hở ? Thì cũng là ốc mang xăng dầu vô cuốn sổ tay chớ chi nữa !
Chiệng bé xé to, bị ai cũng.... sensitive quá độ !
Y hình... chiệng âm ỉ đâu đó lâu rồi, chừ có dịp trồi ra.
Thành cái mình nghe mình thấy chỉ là tip of the iceberg thôi.
Tui với thày yên vị nơi đây, nên hổng hiểu hết nội tình, thành tránh gấp cho an toàn xa lộ.

Trừ phi... xí thiệt sự muốn "học tập tốt" màn phiên dịch mắc dịch, chớ tui hồ nghi có "cơ sở nuận ní" đàng hoàng,
Rắng em đang gái nọ đang nghịch ngợm với chữ nghĩa.
Tui nói sai, hai thày trò của thày bỏ qua, tui mang ơn.
Còn chiệng tui méc bu với thày thì thày chớ nghe lời ốc nha.
Bò ngang bò dọc đó giờ là việc thường tình ở huyện của ốc.
Chỉ xui cái là... ốc bò đâu cũng để dấu vết cho thiên hạ lần theo, vì cách ốc nói vui lắm lận.
Ai hổng biết chớ ông nhà tui chăm chỉ đọc rồi cười rung rinh bình cà phê luôn.
Còn tui thì... cười lớn hơn chả gấp bội, nhưng hổng bình hổng (hổng bông...) vụ, thành mới rung hổng đặng.
Mà thiệt sự, theo ý riêng tui, thì ốc cũng chỉ nói để góp tiếng cười hài hước câu chuyện, chớ hổng chế xăng chế dầu chi ráo như cứ bị gán ghép.
Đây là cái duyên dáng ý nhị riêng của ốc.
Phố mình còn có ông "đậu dữ" luôn vỗ ngực xưng "nành". Đọc ổng cũng cười nắc nẻ y chang.
Mà rồi... cũng sanh hiểu lầm, rằng vì ổng là chiên-da chữ nghĩa thời thượng đỉnh cao, nên ổng người "bên bển" ! Trời ạ !

Chúc thày một ngày bát phố vui vẻ.
Tui đi mần tiếp hổng thôi mất job.

Trước là xí pha nước mời Tướng công Nú, tỷ tỷ Nú, Ngũ đại tướng quân, thầy Ốc -san sang uống nước cam, cocktails, chuộc lỗi tại xí mà chị Nú đi lang thang mấy nay .

Sau là xí khai thiệt cũng có "cơ sở nuận ní", gút ga kinh nghiệm ở đời, song song vẫn là học hỏi phiên dịch tiếng Việt cho sặc mùi nước mắm nhỉ Phú Quốc, đúng mục đích khi mới mở mục này.

Chị về tắm ròi nghỉ ngơi phát thanh tiếp nhen, có hai thầy quen ở cửa chờ ...

[Thùy Linh]

Cuối tuần rồi Bát Sư phụ, chị Nú, thầy Ngũ, thầy Ốc và quý cao nhân rảnh tay, TL mần bài tập tiếp ...
Lâu quá TL hông văn ôn, dịch luyện nên ngòi viết bị toè thấy rõ, thiệt là lục cục, lòn hòn.
Ông Benjamin Franklin có nhiều câu danh ngôn hay .

Câu 1- "Don't throw stones at your neighbors if your own windows are glass"

- Chớ nên tấn công nhà hàng xóm, thể nào cũng bị dập lại.
- Đừng chọi đá xóm giềng, đá bay ngược lại .

Câu 2- "He that lieth down with dogs shall rise up with fleas"

Nghĩa đen- Nếu anh ta nằm chung với chó, sẽ đứng dậy với bò chét
Nghĩa bóng-
Đang ăn bí rợ !
Nếu không phải câu danh ngôn TL sẽ phang ...
Gần mực thì đen gần đèn thì sáng .

[Ngoc Han]

Ranh ngôn....



Hòn đá ném đi hòn chì ném lại

Ở trong chăn mới biết chăn có rận

[008]

Cuối tuần rồi Bát Sư phụ, chị Nú, thầy Ngũ, thầy Ốc và quý cao nhân rảnh tay, TL mần bài tập tiếp ...
Lâu quá TL hông văn ôn, dịch luyện nên ngòi viết bị toè thấy rõ, thiệt là lục cục, lòn hòn.
Ông Benjamin Franklin có nhiều câu danh ngôn hay .

Câu 1- "Don't throw stones at your neighbors if your own windows are glass"

- Chớ nên tấn công nhà hàng xóm, thể nào cũng bị dập lại.
- Đừng chọi đá xóm giềng, đá bay ngược lại .

Câu 2- "He that lieth down with dogs shall rise up with fleas"

Nghĩa đen- Nếu anh ta nằm chung với chó, sẽ đứng dậy với bò chét
Nghĩa bóng-
Đang ăn bí rợ !
Nếu không phải câu danh ngôn TL sẽ phang ...
Gần mực thì đen gần đèn thì sáng .

Có mấy chữ tui bị lọng cọng: lục cục, lòn hòn (tui có thể đoán nghĩa là trúc trắc trục trặc, không trơn tru, không mướt,v.v.) nhưng "đang ăn bí rợ" thì tui ... bí thiệt!

Những kiểu dịch khác:
1) Đừng chọi đá hàng xóm nếu nhà mình có cửa kính
Câu dịch này đối với những người ở nhà toàn cửa sổ gió bằng gỗ (louvres) thì chắc chỉ hiểu nghĩa đen.
Nếu không phải là câu trích làm ranh ngôn thì tui thà xài:
Kỷ sở bất dục vật thi ư nhân
hoặc
Cái nồi chê cái ấm đen xì xì! (The pot calling the kettle black)

2) Nằm với chó ngó mình thấy bọ
Nếu không phải ranh ngôn thì tui phết thành:
Chọn bạn mà chơi, chọn nơi mà học
hoặc
Đi đêm có ngày gặp ma

[Triển]

Cuối tuần rồi Bát Sư phụ, chị Nú, thầy Ngũ, thầy Ốc và quý cao nhân rảnh tay, TL mần bài tập tiếp ...
Lâu quá TL hông văn ôn, dịch luyện nên ngòi viết bị toè thấy rõ, thiệt là lục cục, lòn hòn.
Ông Benjamin Franklin có nhiều câu danh ngôn hay .

Câu 1- "Don't throw stones at your neighbors if your own windows are glass"

- Chớ nên tấn công nhà hàng xóm, thể nào cũng bị dập lại.
- Đừng chọi đá xóm giềng, đá bay ngược lại .

Câu 2- "He that lieth down with dogs shall rise up with fleas"

Nghĩa đen- Nếu anh ta nằm chung với chó, sẽ đứng dậy với bò chét
Nghĩa bóng-
Đang ăn bí rợ !
Nếu không phải câu danh ngôn TL sẽ phang ...
Gần mực thì đen gần đèn thì sáng .

Dịch thành ngữ thì phải tìm thành ngữ tương đương mà dịch lại. Còn không phải dịch nghĩa bóng chứ dịch nghĩa đen là sai rồi. Câu số 1 là thành ngữ và có phải ý nói là "chẳng khá hơn gì ai mà nói người ta" phải không? Nếu chính xác như vậy thì chỉ có thể dịch nghĩa bóng như vậy. Trong thành ngữ Việt dường như không có câu nào cho việc này.

Thành ngữ đứng một mình khó dịch thuật.

Ví dụ thành ngữ tiếng Anh này không thể dịch nghĩa đen: "It never rains but it pours". Trời chẳng bao giờ mưa, nhưng hãy mưa thì mưa như trút nước. Dịch nghĩa đen vầy chẳng có ý tứ gì. Câu này có thể dịch thành ngữ tương đương tiếng Hán-Việt mà nhiều người biết là "họa vô đơn chí" (nghĩa là sự bất hạnh, không may mắn, tai họa luôn đến dồn dập). Chứ không có mưa gió gì ở đây cả.

Câu số 1 mình nghĩ cách dịch cũng y hệt như vậy. Phải dịch ra nghĩa bóng nếu không có thành ngữ tương đương trong tiếng Việt.

Mai tu xen!

[Thùy Linh]

Cảm ơn Bát Sư phụ, Ngũ nguyên nhung, Hân ca ca, là TL dịch nghĩa đen chưa nghĩ ra nghĩa bóng, để bứt tóc mần lại dịch ý không dịch chữ theo giải thích nghĩa tiếng Anh .

Câu 1- "Don't throw stones at your neighbors if your own windows are glass"
- Don't call others out on actions that you, yourself do. ..
- what goes around also comes back around, so be careful ..., not to criticize others for a flaw that you yourself possess.
~~
Câu 2- "He that lieth down with dogs shall rise up with fleas"

The quote has a large almost universally agreed meaning of
"You should be cautious of the company you keep. Associating with those of low reputation may not only lower your own but also lead you astray by the faulty assumptions, premises and data of the unscrupulous."
~~
Câu 2/ Sư phụ dịch
- " Chọn bạn mà chơi, chọn nơi mà học " đúng nghĩa bóng.

Ngũ nguyên nhung, TL biết phải dịch ý, nghĩa bóng mà tại, bị lọng cọng ...

Câu 1/ Triể hiệp sĩ dịch "chẳng khá hơn gì ai mà nói người ta"
gần gần vậy rồi
hay là ...
cười người hôm trước hôm sau người cười ?

Có mấy chữ tui bị lọng cọng: lục cục, lòn hòn (tui có thể đoán nghĩa là trúc trắc trục trặc, không trơn tru, không mướt,v.v.) nhưng "đang ăn bí rợ" thì tui ... bí thiệt!

Những kiểu dịch khác:
[COLOR=#000080]1)Đừng chọi đá hàng xóm nếu nhà mình có cửa kính
Câu dịch này đối với những [/FONT]người ở nhà toàn cửa sổ gió bằng gỗ (louvres) thì chắc chỉ hiểu nghĩa đen.
Nếu không phải là câu trích làm ranh ngôn thì tui thà xài:
Kỷ sở bất dục vật thi ư nhân
hoặc
Cái nồi chê cái ấm đen xì xì! (The pot calling the kettle black)

2) Nằm với chó ngó mình thấy bọ
Nếu không phải ranh ngôn thì tui phết thành:
Chọn bạn mà chơi, chọn nơi mà học
hoặc
Đi đêm có ngày gặp ma

Dạ, lục cục, lòn hòn = nhiều cục, từng cục lạo xạo, hòn hòn không êm .

https://chunom.net/Tu-dien/Y-nghia-c...cuc-39096.html

[008]

Dịch thành ngữ thì phải tìm thành ngữ tương đương mà dịch lại. Còn không phải dịch nghĩa bóng chứ dịch nghĩa đen là sai rồi. Câu số 1 là thành ngữ và có phải ý nói là "chẳng khá hơn gì ai mà nói người ta" phải không? Nếu chính xác như vậy thì chỉ có thể dịch nghĩa bóng như vậy. Trong thành ngữ Việt dường như không có câu nào cho việc này.

Thành ngữ đứng một mình khó dịch thuật.

Ví dụ thành ngữ tiếng Anh này không thể dịch nghĩa đen: "It never rains but it pours". Trời chẳng bao giờ mưa, nhưng hãy mưa thì mưa như trút nước. Dịch nghĩa đen vầy chẳng có ý tứ gì. Câu này có thể dịch thành ngữ tương đương tiếng Hán-Việt mà nhiều người biết là "họa vô đơn chí" (nghĩa là sự bất hạnh, không may mắn, tai họa luôn đến dồn dập). Chứ không có mưa gió gì ở đây cả.

Câu số 1 mình nghĩ cách dịch cũng y hệt như vậy. Phải dịch ra nghĩa bóng nếu không có thành ngữ tương đương trong tiếng Việt.

Mai tu xen!

Nghe nói hai câu trên là do ông Benjamin Franklin phán ra chứ không phải là thành ngữ!

[Triển]

Nghe nói hai câu trên là do ông Benjamin Franklin phán ra chứ không phải là thành ngữ!

Thành ngữ là gì?
Thành ngữ là câu nói người ta đã dùng quen, mà ý nghĩa câu nói không thể căn cứ từ nghĩa đen của câu.

People Who Live In Glass Houses Shouldn't Throw Stones

This proverb means that you shouldn't criticize others if you have similar faults yourself.

The phrase first appeared in Chaucer's 1385 poem Troilus and Criseyde. In 1651, The phrase was used by George Herbert:

"Whose house is of glass, must not throw stones at another."

In the United States of America, Benjamin Franklin wrote:

"Don't throw stones at your neighbors, if your own windows are glass."

The proverb is generally used to indicate vulnerability. It means that If you are defenseless, you should not inflict harm on others. The phrase is also used in politics to indicate hypocrisy.



Synonyms Of The Phrase

Here are some similar idioms:

- judge not, that you be not judged.
- pot calling the kettle black

Example(S)
You have the nerve to call me names. Those who live in glass houses shouldn't throw stones.


(More idioms)

Câu 1/ Triển hiệp sĩ dịch "chẳng khá hơn gì ai mà nói người ta"
gần gần vậy rồi
hay là ...
cười người hôm trước hôm sau người cười ?

Cười người hôm trước hôm sau người cười là tục ngữ, nghĩa là câu có thể hiểu được từ nghĩa đen chứ không phải thành ngữ. Tuy nhiên vẫn có thể mang ra để chuyển ngữ tiếng Anh. Tuy nhiên, "cười người hôm trước hôm sau người cười" hàm ý dạy người ta chớ nên hấp tấp khi chỉ trích người khác. Nhấn mạnh chỗ hấp tấp.

Mai tu xen!

[ốc]

Câu 1- "Don't throw stones at your neighbors if your own windows are glass"

- Chớ nên tấn công nhà hàng xóm, thể nào cũng bị dập lại.
- Đừng chọi đá xóm giềng, đá bay ngược lại .

Câu 2- "He that lieth down with dogs shall rise up with fleas"

Nghĩa đen- Nếu anh ta nằm chung với chó, sẽ đứng dậy với bò chét
Nghĩa bóng-
Đang ăn bí rợ !
Nếu không phải câu danh ngôn TL sẽ phang ...
Gần mực thì đen gần đèn thì sáng .

Câu một em dịch là “Gạch ông đập kiếng ông”.

Câu hai thì “Ôm chó mới biết chó có rận”.