Quá trình phi thường bí mật phỏng vấn

[Triển]

BBC Anh ngữ: The extraordinary process of secretly interviewing people inside North Korea


BBC Việt ngữ: Quá trình phi thường bí mật phỏng vấn người dân bên trong Bắc Hàn


Làm sao vẫn giữ được nghĩa, nhưng dịch thuật câu này nghe thuận tai hơn?

Câu dịch sang tiếng Việt của ban việt ngữ đài BBC ở phần chủ ngữ, nghe như một câu có tính chất liệt kê tính từ và danh từ.

Câu đó có thể dịch ra tiếng Việt như vầy không?

"Cuộc phỏng vấn bí mật người bên trong Bắc Hàn là quá trình gian nan"

[008]

BBC Anh ngữ: The extraordinary process of secretly interviewing people inside North Korea

BBC Việt ngữ: Quá trình phi thường bí mật phỏng vấn người dân bên trong Bắc Hàn

Làm sao vẫn giữ được nghĩa, nhưng dịch thuật câu này nghe thuận tai hơn?

Câu dịch sang tiếng Việt của ban việt ngữ đài BBC ở phần chủ ngữ, nghe như một câu có tính chất liệt kê tính từ và danh từ.

Câu đó có thể dịch ra tiếng Việt như vầy không?

"Cuộc phỏng vấn bí mật người bên trong Bắc Hàn là quá trình gian nan"

- Câu tiếng Anh ở trên chưa phải là một câu (complete sentence) mà chỉ là một "phrase" cho nên tui sẽ không dịch thành một câu có động từ chính.
- "Gian nan" hàm ý phán xét là khó trong khi "extraordinary" để lửng lơ con cá vàng chứ không nói khó hay dễ hay gì gì khác.
- "Phi thường" trong tiếng Việt dùng với ý khen ý tốt, tức là "giỏi, hay, cừ, chiến, ngon lành, trứ danh hơn người" (positive connotation) trong khi câu tiếng Anh không lộ ý "positive" hay "negative" gì cả. Nếu không thì họ ắt đã viết khác đi rồi, ví dụ: "The extraordinarily challenging process of secretly interviewing people inside North Korea" để nói ý gian nan hoặc "The extraordinarily trouble-free process of secretly interviewing people inside North Korea" để nói ý dễ như ăn cơm tấm bì sườn chả!
- Tui xài "quá trình" là "những gì ĐÃ trải qua", còn một "process" có thể nói về một chuyện đã làm rồi, chuyện đang làm, hoặc thứ tự những gì phải làm và cách làm bất luận vào thời điểm nào. Do đó, tui gọi "process" là "tiến trình".
- Tui dịch "secretly" trong câu này là "lén"
- Tui không xài "cuộc" trong câu này vì "cuộc" chỉ là "một lần đó thôi", để chỉ một vụ nào đó xong rồi, còn đây là một "tiến trình" chung chung, tức là bất cứ khi nào muốn phỏng vấn cũng đều phải làm như vậy mới hy vọng được việc.

Vì vậy, một trong những cách tui dịch sẽ là:
- Tiến trình khác thường để phỏng vấn lén người dân bên trong Bắc Hàn (hoặc Bắc Triều Tiên)
hoặc
- Tiến trình khác thường để lén lút phỏng vấn người dân bên trong Bắc Hàn (hoặc Bắc Triều Tiên)

* Còn tùy theo cả bài có mùi vị gì nữa rồi lúc đó tui mới quyết định dứt khoát được nên dịch như thế nào!

[Triển]

- Tui xài "quá trình" là "những gì ĐÃ trải qua", còn một "process" có thể nói về một chuyện đã làm rồi, chuyện đang làm, hoặc thứ tự những gì phải làm và cách làm bất luận vào thời điểm nào. Do đó, tui gọi "process" là "tiến trình".

Có lý, nhưng mà trật rồi.
Progress mới là tiến trình. Process là quá trình.

Tiến trình là việc đi tới, quá trình là việc đã qua.

[ốc]

Công trình khó khăn để nói chuyện lén lút với người Bắc Hàn.

Dịch theo tiếng xã hội chữ nghĩa là: Trải nghiệm cực khủng giao lưu mật cùng nhân dân Triều tiên.

[ntđl]

*

Dà...
Lóng rày BBC VOA tiếng "diệc-lam" thinh không khó nghe khó hiểu hết biết !
Thì cũng tại hành trình chữ nghĩa của mình chậm chạp nên theo hổng nổi cái quá trình nhậm lẹ nọ.
Dà... chữ progress dịch là tiến trình hổng sai sẩy (xai xẫy) vô đâu đặng.
Làm màn nới rộng khung chữ nghĩa thì... trong process có progress, vì progress y hình chỉ là một phần, một giai đoạn của process.

Thì cũng vì cái đám đỉnh cao xúm nhau, một lượt suốt từ trên xuống dưới, cái chi cũng quá trình ráo trọi, cho dù chiệng còn chưa xảy ra.
Rồi... chữ nghĩa xuống tới người dân và nó thành chữ có thị thực cầu chứng "cõi trên", chữ chi "trên" xài, đương nhiên là chữ đúng.
Hồi nẳm, tui có dại dột lan man chữ nghĩa thời thượng trong phố, rồi a lế hấp (a lê thì hiểu, nhưng hấp thì hổng hiểu, chưa hiểu từ đâu chun ra) được dán nhãn.
Nhãn chi nú tui quên rồi, đại khái là hoạch hoẹ bắt bẻ người trong nước.
Nói vậy tin vậy, nên nú tui nín luôn.

Cho mãi tới khi về VN, gặp anh em họ hàng còn kẹt lợi.
Đám chú bác cô dì cousins gần xa, hổng ai ăn văn hóa đỉnh cao kiểu nớ ráo chọi.
Té ra... loại ngôn ngữ cao cấp nọ chỉ được xử dụng giữa "bọn chúng" với nhau.
Thằng cháu về nhà nói năng kiểu đó, được tía nó cảnh cáo liền "còn ăn nói ấm ớ vậy nữa bố oánh cho thấy mẹ".
Má nó binh con biểu "ông ơi hồi nhỏ nó quàng khăn đỏ, chừ lớn cái khăn quàng nọ đã thành khăn đội đầu rồi, ông phải để nó sống còn trong xã hội đỉnh điểm chớ".

Dà... đại khái hổng phải cứ kẹt lợi ngoài bắc sau 54, và kẹt lợi trong nam sau 75 là nói năng cao cấp ráo nạo. Chiệng nớ còn tùy dịp tùy lúc tùy nơi...
Thành ra... hổng thay đổi, nhứt định hổng đổi cách nói thường ngày... là một phần của chống cự (chống đối văn hóa tinh thần), từ bỏ hội nhập để duy trì, giữ vững bản sắc.
Nhưng vì... khó có thể giữ tinh thần vững được trong tình huống vừa đói vừa stress,
thành ra rồi... đám con chúng nghiêng ngả chữ nghĩa hồi nào tía má chúng hổng hay, hoặc hay đó nhưng không làm chi được !

Hỏi tới cái nghe như dầy .... BBC VOA xử dụng tiếng diệc lam trong nước, vì đây là loại ngôn ngữ của đám đông.
Thời buổi này chữ nghĩa phải thời thượng, chớ còn tiếng diệc lam "retro, vintage" tìm đâu ra phát ngôn nhơn !
Nói chi cho xa, vô dạo phố, bữa nào cũng nghe cả đống ngôn ngữ loại này, để ý mới biết, còn không để ý bảo đảm hổng ra.
Thì cũng có sao, có chết thằng việt gian cộng sản nào đâu.
Vì rằng quá trình tiến trình ngôn ngữ luôn là vậy.

Dà... process tui xin dịch là hành trình, bị tui nghĩ... hành trình chứa quá trình quá khứ (rất đúng), lẫn tiến trình tương lai (chưa chắc đúng)
Tiến trình chỉ mang nghĩa đi tới - đi tới trong quá khứ, đang đi trong hiện tại, và cứ sẽ đi tiếp nữa trong tương lai -
Nói vầy là chiệng chẻ tóc heng, hổng phải ai cũng ưng chiệng chẻ.
Chẻ rau muống khó nhưng có cái ăn, chẻ tóc ăn hổng đặng nên mới hổng hấp dẫn thực khách.

Chữ công trình ốc dùng theo tui đúng luôn. Nó mang nghĩa hành trình công phu tốn kém năng lượng.
Chắc là vậy nên chừ chúng ta được nghe hà rằm "công trình xây dựng" nọ, "công trình thi đua" kia... nghe công biết liền là nhọc mệt thân xác, đổ mồ hôi, trào máu họng,
Rồi còn chữ thi công gia công nữa nha, chữ nào cũng cần ăn uống đầy đủ rồi làm mới nổi, bị chúng nặng tánh thể lực
- và phỏng vấn lén lút có vẻ nặng tánh tinh thần, trong nghĩa... phỏng vấn chui, nghĩa là thiếu giấy phép, vừa phỏng vừa run chiệng công an cảnh sát ập vô, trói gô mang dìa bót -

Ông không tắm.
Nú tui nghỉ uống cô lết tui run 1 tuần cái... hết ngứa hết gãi. Mỗi lần tắm xong, y phép gãi ngứa 1 chập, nhưng chỉ 1 chập thôi.
Rồi được chẩn đoán ngứa vì thuốc thì nhiều, nhưng còn ngứa vì nước tắm quá nóng nên khô da.
Thành ra... ngưng thuốc là chánh, ngưng tắm là phụ.
Cũng bởi... nú tui ở trong tủ lạnh bosch quanh năm, chừ biểu tắm nước lạnh thì thiệt là hổng nổi !
Thành có lý do chánh đáng màn ở dơ "không không tắm" : Đang tị nạn hỏa hoạn.

Mà dầy rồi... nú tui đả đủ tiêu chẩn gia nhập hội chưa, hay còn phải biên miếng giấy cam kết, rằng khi hồi hương vẫn tiếp tục không không tắm ?
Dà... ông hội trưởng đừng lo chiệng "một rừng không thể hai cọp", nú tui xin thề sẽ hổng đeo theo ông rình rập chiệng tắm gội bao giờ

[Triển]

*
- và phỏng vấn lén lút có vẻ nặng tánh tinh thần, trong nghĩa... phỏng vấn chui, nghĩa là thiếu giấy phép, vừa phỏng vừa run chiệng công an cảnh sát ập vô, trói gô mang dìa bót -

Trên tinh thần Ba Huyền, có thể lược dịch phỏng vấn chui là "tham khảo đen" được hâm?

• Quỹ đen là quỹ ma
• Chợ đen là chợ không chánh thức
• Vợ bé là phòng nhì

Ô kê gạch câu chót ra. Phỏng vấn bé nghe cũng kỳ.

[Triển]

Công trình khó khăn để nói chuyện lén lút với người Bắc Hàn.

Dịch theo tiếng xã hội chữ nghĩa là: Trải nghiệm cực khủng giao lưu mật cùng nhân dân Triều tiên.

Công trình nghe không được khiêm tốn lắm.

[Triển]

Trên tinh thần Ba Huyền, có thể lược dịch phỏng vấn chui là "tham khảo đen" được hâm?

• Quỹ đen là quỹ ma
• Chợ đen là chợ không chánh thức
• Vợ bé là phòng nhì

Ô kê gạch câu chót ra. Phỏng vấn bé nghe cũng kỳ.

Một người vừa biên PM cho tui nói, cho em kiện rằng:

Anh hãm hiếp chữ "đen", gán cho nó một tội theo nghĩa của vạ. Bị vạ lây!

Em xin dẫn chứng là "lỗ đen và hộp đen là vô cùng chính thức. Một thứ là khoa học bó tay, một thứ là vật chứng vô cùng quan trọng trong các vụ tai nạn giao thông."

Ô cơ, trên tinh thần minh bạch, mình có thể giải thích rằng, chữ "đen" trong tiếng Việt vô cùng phong phú. Đen có thể là "u tối", "tối u" nghĩa bóng lẫn nghĩa đen (lại đen), là mờ ám. Nhưng nghĩa chính vẫn là một màu có thị phi. Nghĩa là đến nay vẫn còn gây tranh cãi. Hồi xưa, nhân dân tự vệ ở Nam kỳ cũng mặc đồ đen, mà các bộ đội gái ở Bắc kỳ cũng mặc đồ đen. Cho nên đen có thể mờ ám cũng có thể sáng trưng.

[hư tâm]

Tạm dịch:
"Sự gian nan, trắc trở của việc bí mật phỏng vấn những người dân ở Bắc Hàn".

Progress: tiến triển, tiến bộ.
Process: quá trình, tiến trình.

[Triển]

Tạm dịch:
"Sự gian nan, trắc trở của việc bí mật phỏng vấn những người dân ở Bắc Hàn".

Câu này Hư Tâm dịch nghe thuận tai.

Progress: tiến triển, tiến bộ.
Process: quá trình, tiến trình.

Process dịch thành tiến trình là sai rồi. Process đã kết thúc.

Huống gì trong bài viết của BBC, họ kể lại quá trình họ phỏng vấn. Không phải là chuyện còn tiếp diễn. Rất nhiều người sử dụng sai ý nghĩa giữa progress và process trong tiếng Anh. Nhưng phải lưu ý điểm này, nhất là trong văn tự quan trọng như hợp đồng, luật pháp.

Bên trên tiến triển và tiến bộ như Hư Tâm viết là tính từ. Process và Progress trong câu trên là danh từ.