Triển
05-05-2014, 06:09 AM
Nụ hôn chết người của chú lạc đà con
Gần đây mỗi ngày cứ thấy chữ "Mers" trên tít báo nhật trình của Vương quốc. Căn bệnh được phát hiện hai năm trước ở Ả Rập. Từ lúc đó trở đi người ta bắt đầu tử vong vì bệnh Mers ở khối Ả Rập.
Pia Heinemann
http://img.welt.de/img/gesundheit/crop127626414/8328729008-ci3x2l-w620/camel-herder-with-young-camels.jpg
Các cơ quan y tế Ả Rập như đã hết hi vọng. Gần đây họ chuyển sang cầu cạnh cõi trên. Trên trang mạng của họ đọc được dòng chữ "Xin cầu Allah hãy xót thương người mắc bệnh". Báo chí cũng tường thuật liên tục. Mỗi ngày trên trang nhất đều đập vào mắt chữ "Mers". Mers là một chứng bệnh qua virus (Middle East Respiratory Syndrome - Triệu chứng Hô hấp Trung Đông) mới vừa phát hiện hai năm trước. Từ lúc đó người khối Ả Rập lần lượt tử vong.
Ở nước Ả Rập đã có hơn 110 người thiệt mạng và số người mới nhiễm bệnh tăng rất nhanh. Bà Margaret Chan, tổng thư ký của Hội Y Tế Thế Giới WHO đã cảnh báo năm ngoái rằng bệnh Mers có thể là "một hiểm họa cho cả thế giới".
Điều này không chỉ khiến các nhà nghiên cứu mới lo lắng. Con Mers-Coronavirus tuy là không lây lan mạnh mẽ nhưng rất thường gây tử vong. Theo tin tức của WHO, 400 trường hợp bệnh nhân đã khẳng định bị bệnh hoặc có thể bị bệnh đã có 40 phần trăm tử vong. Tính trong tháng Tư chỉ riêng ở Ả Rập đã có 143 trường hợp mới nhiểm được báo, 70 phần trăm nhiều hơn các tháng trước.
Gần đây cơn bệnh đã bùng nổ tại các nước trong Khối Ả Rập Thống Nhất, Ai Cập đã thông báo có trường hợp nghi ngờ mắc bệnh đầu tiên. Một người bị nhiễm từ Riad đã mang con virus sang tận Mỹ. Tổ chức WHO bắt đầu gia tăng cảnh giác và yêu cầu hãy thành lập cách xử trí rủi ro (1) tốt hơn.
Vấn đề nằm trong các bệnh viện
Ông Christian Drosten của bệnh viện đại học Bonn là một trong những chuyên gia nổi tiếng trên thế giới về loại Coronavirus (2). Ông là người đầu tiên cô lập được con SARS virus từng gây thiệt mạng 1 ngàn người ở Á Châu vào năm 2002/2003. Ông và nhóm của ông đã phát triển một phương thức thử nghiệm con MERS-Virus tương tự như SARS, để có thể nhanh chóng chẩn bệnh trạng xem có phải là bệnh MERS hay không.
Hiện tại ông Drosten đang ở thành phố Dschiddah tại Ả Rập Saudi và phân tích các trường hợp bệnh MERS mới. Hầu hết các bệnh nhân bị lây trong bệnh viện - chỉ trong tuần rồi đã xác nhận năm cô y tá và một nam y sĩ bị lây con virus này.
Ông Drosten giải thích, "Qua các trường hợp mới đây, chúng tôi không còn chắc chắn rằng việc truyền nhiễm của con virus này trên căn bản không có gì thay đổi".
Dường như con virus không có biến hóa
Truyền nhiễm và gây tử vong là hai đặc thù của virus. Do nó liên tục biến hóa nên sẽ luôn có rủi ro có thể xảy ra cho kẻ nhiễm bệnh, tức là cũng nguy hiểm cho con người. "Chúng tôi đã chứng minh qua việc chia tách nhiều di thể của các vi trùng ở Dschiddah rằng, con virus MERS không có trường hợp biến thể". Đó là một tin tốt. Mầm mống con MERS cho đến nay cho thấy không thuộc loại Killervirus.
Vậy tại sao con số bị truyền nhiễm lại tăng quá nhanh? Ông Drosten cho biết, "Tôi có cảm giác rằng vụ bùng nổ lây nhiễm ở Dschiddah là từ trong bệnh viện mà ra, là nơi có vấn đề lớn với vệ sinh". "Nội vụ được phát hiện ngay tại hiện trường, cho nên chỉ có thể hi vọng là bây giờ giải quyết được".
Đối tượng truyền nhiễm là Lạc đà
Con MERS-Virus chưa được thật sự nghiên cứu. Xem ra người ta thường bị nhiễm đặc biệt vào mùa Xuân. Con virus lây từ Lạc đà sang người. Đặc biệt là lạc đà con vừa sinh ra trong mùa Đông. Vào mùa Xuân các mảng bảo vệ cho các con thú con đã hết, tức là kháng thể thú con được thú mẹ truyền cho. "Vì vậy có thể đây là thời gian xảy ra các làn sóng truyền nhiễm ở Lạc đà con mà con người cũng bị lây theo. Tuy nhiên hiện tại đó chỉ là lý thuyết thôi".
Dù vậy đó không phải là mùa Xuân đầu tiên từ ngày phát hiện MERS hiện hữu ở người. Con virus không biến hóa, như vậy phải có điều gì khác thay đổi. Ông Drosten nhận ra nhiều yếu tố khác nhau: "Ở nước Ả Rập Saudi này đọc được chữ MERS mỗi ngày trên trang tựa các tờ báo. Tuần rồi ông bộ trưởng bộ y tế bị cách chức. Người ở đây ghi nhận việc này rất nghiêm túc, ở chỗ công cộng đã thấy người ta đeo mặt nạ (3)".
Nỗi sợ hãi hiện rõ, ai bị sốt hoặc là có triệu chứng gì đó là họ đi ngay đến bệnh viện. Nhưng cũng nhờ vậy mà số chẩn bệnh tăng lên. "Trước đây các trường hợp nhẹ người ta chỉ ở nhà nên cũng không được biết".
Thẩm định phòng thí nghiệm làm không đúng?
Ngoài chuyện thiếu vệ sinh trong bệnh viện ra, trong các phòng thí nghiệm cũng có thể bị nhiều cái thất bại. Như các cuộc thí nghiệm của ông Drosten cũng có thể cho ra kết quả dương tính sai lạc, bởi vì ông ta làm không đúng.
"Không phải trường hợp thử nghiệm dương tính nào cũng thật sự có virus - có một phần của các chẩn đoán cũng có thể là lỗi của phòng thí nghiệm. Đó là một trong những lý do chính vì sao tôi có mặt ở Dschiddah - bây giờ tôi muốn tự mình kiểm chứng xem sao."
Hiện tại MERS-Virus đối với con người chưa đe dọa gì hơn. Tuy nhiên cũng có thể chỉ là vấn đề thời gian mà thôi. Du khách đến Ả Rập tốt nhất là tránh xa các chú Lạc đà.
-- chú thích:
(1) xử trí rủi ro = risk management
(2) Coronavirus: là nhóm virus chuyên gây bệnh ở các động vật có xương sống như loài động vật có vú, loài gặm nhấm, loài cá và loài lông vũ. Coronavirus thuộc loại vi trùng di truyền biến hóa cao và mỗi con virus có khả năng chế ngự cả loài virus khác để lan truyền thêm ra. Qua sự tiêm nhiễm chủng loại mà phát sinh ra loại virus SARS hoặc là MERS ở con người.
(3) Gesichtsmaske trong tiếng Đức là mặt nạ, tôi không biết tác giả có nhầm lẫn với khẩu trang hay không. Tôi vẫn dịch ra tiếng Việt theo nguyên tác.
(* dịch lại từ "Der tödliche Kuss des jungen Kamels" (http://www.welt.de/gesundheit/article127626416/Der-toedliche-Kuss-des-jungen-Kamels.html))
Gần đây mỗi ngày cứ thấy chữ "Mers" trên tít báo nhật trình của Vương quốc. Căn bệnh được phát hiện hai năm trước ở Ả Rập. Từ lúc đó trở đi người ta bắt đầu tử vong vì bệnh Mers ở khối Ả Rập.
Pia Heinemann
http://img.welt.de/img/gesundheit/crop127626414/8328729008-ci3x2l-w620/camel-herder-with-young-camels.jpg
Các cơ quan y tế Ả Rập như đã hết hi vọng. Gần đây họ chuyển sang cầu cạnh cõi trên. Trên trang mạng của họ đọc được dòng chữ "Xin cầu Allah hãy xót thương người mắc bệnh". Báo chí cũng tường thuật liên tục. Mỗi ngày trên trang nhất đều đập vào mắt chữ "Mers". Mers là một chứng bệnh qua virus (Middle East Respiratory Syndrome - Triệu chứng Hô hấp Trung Đông) mới vừa phát hiện hai năm trước. Từ lúc đó người khối Ả Rập lần lượt tử vong.
Ở nước Ả Rập đã có hơn 110 người thiệt mạng và số người mới nhiễm bệnh tăng rất nhanh. Bà Margaret Chan, tổng thư ký của Hội Y Tế Thế Giới WHO đã cảnh báo năm ngoái rằng bệnh Mers có thể là "một hiểm họa cho cả thế giới".
Điều này không chỉ khiến các nhà nghiên cứu mới lo lắng. Con Mers-Coronavirus tuy là không lây lan mạnh mẽ nhưng rất thường gây tử vong. Theo tin tức của WHO, 400 trường hợp bệnh nhân đã khẳng định bị bệnh hoặc có thể bị bệnh đã có 40 phần trăm tử vong. Tính trong tháng Tư chỉ riêng ở Ả Rập đã có 143 trường hợp mới nhiểm được báo, 70 phần trăm nhiều hơn các tháng trước.
Gần đây cơn bệnh đã bùng nổ tại các nước trong Khối Ả Rập Thống Nhất, Ai Cập đã thông báo có trường hợp nghi ngờ mắc bệnh đầu tiên. Một người bị nhiễm từ Riad đã mang con virus sang tận Mỹ. Tổ chức WHO bắt đầu gia tăng cảnh giác và yêu cầu hãy thành lập cách xử trí rủi ro (1) tốt hơn.
Vấn đề nằm trong các bệnh viện
Ông Christian Drosten của bệnh viện đại học Bonn là một trong những chuyên gia nổi tiếng trên thế giới về loại Coronavirus (2). Ông là người đầu tiên cô lập được con SARS virus từng gây thiệt mạng 1 ngàn người ở Á Châu vào năm 2002/2003. Ông và nhóm của ông đã phát triển một phương thức thử nghiệm con MERS-Virus tương tự như SARS, để có thể nhanh chóng chẩn bệnh trạng xem có phải là bệnh MERS hay không.
Hiện tại ông Drosten đang ở thành phố Dschiddah tại Ả Rập Saudi và phân tích các trường hợp bệnh MERS mới. Hầu hết các bệnh nhân bị lây trong bệnh viện - chỉ trong tuần rồi đã xác nhận năm cô y tá và một nam y sĩ bị lây con virus này.
Ông Drosten giải thích, "Qua các trường hợp mới đây, chúng tôi không còn chắc chắn rằng việc truyền nhiễm của con virus này trên căn bản không có gì thay đổi".
Dường như con virus không có biến hóa
Truyền nhiễm và gây tử vong là hai đặc thù của virus. Do nó liên tục biến hóa nên sẽ luôn có rủi ro có thể xảy ra cho kẻ nhiễm bệnh, tức là cũng nguy hiểm cho con người. "Chúng tôi đã chứng minh qua việc chia tách nhiều di thể của các vi trùng ở Dschiddah rằng, con virus MERS không có trường hợp biến thể". Đó là một tin tốt. Mầm mống con MERS cho đến nay cho thấy không thuộc loại Killervirus.
Vậy tại sao con số bị truyền nhiễm lại tăng quá nhanh? Ông Drosten cho biết, "Tôi có cảm giác rằng vụ bùng nổ lây nhiễm ở Dschiddah là từ trong bệnh viện mà ra, là nơi có vấn đề lớn với vệ sinh". "Nội vụ được phát hiện ngay tại hiện trường, cho nên chỉ có thể hi vọng là bây giờ giải quyết được".
Đối tượng truyền nhiễm là Lạc đà
Con MERS-Virus chưa được thật sự nghiên cứu. Xem ra người ta thường bị nhiễm đặc biệt vào mùa Xuân. Con virus lây từ Lạc đà sang người. Đặc biệt là lạc đà con vừa sinh ra trong mùa Đông. Vào mùa Xuân các mảng bảo vệ cho các con thú con đã hết, tức là kháng thể thú con được thú mẹ truyền cho. "Vì vậy có thể đây là thời gian xảy ra các làn sóng truyền nhiễm ở Lạc đà con mà con người cũng bị lây theo. Tuy nhiên hiện tại đó chỉ là lý thuyết thôi".
Dù vậy đó không phải là mùa Xuân đầu tiên từ ngày phát hiện MERS hiện hữu ở người. Con virus không biến hóa, như vậy phải có điều gì khác thay đổi. Ông Drosten nhận ra nhiều yếu tố khác nhau: "Ở nước Ả Rập Saudi này đọc được chữ MERS mỗi ngày trên trang tựa các tờ báo. Tuần rồi ông bộ trưởng bộ y tế bị cách chức. Người ở đây ghi nhận việc này rất nghiêm túc, ở chỗ công cộng đã thấy người ta đeo mặt nạ (3)".
Nỗi sợ hãi hiện rõ, ai bị sốt hoặc là có triệu chứng gì đó là họ đi ngay đến bệnh viện. Nhưng cũng nhờ vậy mà số chẩn bệnh tăng lên. "Trước đây các trường hợp nhẹ người ta chỉ ở nhà nên cũng không được biết".
Thẩm định phòng thí nghiệm làm không đúng?
Ngoài chuyện thiếu vệ sinh trong bệnh viện ra, trong các phòng thí nghiệm cũng có thể bị nhiều cái thất bại. Như các cuộc thí nghiệm của ông Drosten cũng có thể cho ra kết quả dương tính sai lạc, bởi vì ông ta làm không đúng.
"Không phải trường hợp thử nghiệm dương tính nào cũng thật sự có virus - có một phần của các chẩn đoán cũng có thể là lỗi của phòng thí nghiệm. Đó là một trong những lý do chính vì sao tôi có mặt ở Dschiddah - bây giờ tôi muốn tự mình kiểm chứng xem sao."
Hiện tại MERS-Virus đối với con người chưa đe dọa gì hơn. Tuy nhiên cũng có thể chỉ là vấn đề thời gian mà thôi. Du khách đến Ả Rập tốt nhất là tránh xa các chú Lạc đà.
-- chú thích:
(1) xử trí rủi ro = risk management
(2) Coronavirus: là nhóm virus chuyên gây bệnh ở các động vật có xương sống như loài động vật có vú, loài gặm nhấm, loài cá và loài lông vũ. Coronavirus thuộc loại vi trùng di truyền biến hóa cao và mỗi con virus có khả năng chế ngự cả loài virus khác để lan truyền thêm ra. Qua sự tiêm nhiễm chủng loại mà phát sinh ra loại virus SARS hoặc là MERS ở con người.
(3) Gesichtsmaske trong tiếng Đức là mặt nạ, tôi không biết tác giả có nhầm lẫn với khẩu trang hay không. Tôi vẫn dịch ra tiếng Việt theo nguyên tác.
(* dịch lại từ "Der tödliche Kuss des jungen Kamels" (http://www.welt.de/gesundheit/article127626416/Der-toedliche-Kuss-des-jungen-Kamels.html))